امامزاده اسماعیل بنای تاریخی بسیار زیبایی است كه در منطقه شناط در شمال شهرستان ابهر در جاده ترانزیتی ابهر- تاكستان قرار دارد. پلان بنا از بیرون هشت ضلعی است كه از درون به مربع تبدیل گردیده است. این بنا تماماً از آجر ساخته شده و اضلاع هشت‌گانه آن یك در میان به طور قرینه از چهار ایوان با ورودی به شبستان بقعه به سبك قوس‌های جناغی ساخته شده است. تزئینات ایوان‌ها، مقرنس‌ها و كاربندی‌های گچی و گره‌سازی است و در قسمت بالای ورودی‌ها در هر ضلع پنجره چوبی پركار و زیبایی تعبیه شده كه نقوش آن گره‌سازی و از موتیفی به نام شمسه در طرح‌های مختلف منشعب است. اضلاع چهارگانه دیگر بنا در نمای بیرونی به صورت طاق نماست و در وسط هر ضلع كلمه الله و سه كتیبه دیگر كلمه محمد (ص) را نمایش می‌دهد.
داخل این بنا كه به صورت چهارگوش است گچ‌كاری و آینه‌كاری بسیار زیبایی، متشكل از گُل و بوته‌های اسلیمی و تصاویر پرندگان با استعمال رنگ و گره‌سازی درهم آمیخته و جلوه خاصی به درون بقعه بخشیده است. در گرداگرد بقعه سوره جمعه به خط ثلث جلی نوشته شده است. بر فراز شبستان، گنبد بسیار زیبایی به سبك دوجداره از نوع گنبد پنج او هفت با ساقه بلند نشسته است. این گنبد از پایین به بالا كه تماماً كاشی‌كاری است از نظر تزئینات و نقوش به چهار قسمت تقسیم گردیده است. ابتدا قسمت پایین گنبد كه با كاشی‌های سفید، مشكی، زرد و سبز اجرا شده، شكل‌های صلیب شكسته به سبك راسته خفته پدیدار گردیده است. بالای این قسمت كتیبه‌ای است كه با كاشی‌های رنگین محدود و كلمات علی (ع) به خط كوفی معقل در آن تكرار شده است. قسمت سوم گنبد با موتیف‌های هندسی كه از خطوط متقاطع لوزی‌های متقارن پدید آورده‌اند تزئین گردیده، منتهی‌الیه گنبد با خطوط مورب و موازی با كاشی رنگی مزین است.
بنابر گفته‌های تذكره‌نویسان نسب ایشان به علی بن ابیطالب (ع) می‌رسد و زمان وفات وی را اوایل قرن ششم هجری قمری ذكر نموده‌اند ولی آنچه مسلم است، سبك معماری نشان‌دهنده احداث بنا در قرن نهم بوده و تزئینات الحاقی آن در اواخر دوران صفویه انجام شده است.