بهاباد یكی از شهرهای استان در ۲۲۰ كیلومتری شمال شرقی یزد است. بیشتر مردم آن به كشاورزی و دامپروری مشغول بوده و دین مردم اسلام (شیعه) میباشد. از محصولات كشاورزی این منطقه میتوان به گندم, جو, زیره, پسته, انگور, انار و اخیرا زعفران با كیفیت بالا نام برد. مقبره عالم بزرگ اسلامی ملا عبدالله بهابادی در این شهر قرار دارد. شهر بهاباد قدمتی دیرینه دارد كه در تاریخ نقل شدهاست كه در زمان مغولها این شهر به كلی نابود شدهاست.و دوباره بازسازی شدهاست.این شهر یكی از شهرهای كویری ایران است كه در حاشیه دشت لوت واقع شدهاست ولی با این حال شهری سرسبز است و در بارندگی آن نسبتاً زیاد است. در قدیم انگور بهاباد بسیار معروف بودهاست ولی اكنون بیشتر باغات این منطقه مربوط به پستهاست. نام قدیم این شهر تالی بودهاست و دارای آبهای زیرزمینی فراوان میباشد كه مقدار زیادی از آن به معدن چادرملو میرود كه سبب پایین آمدن سطح آب و در نتیجه تلخ شدن آن شدهاست. بنابر اسناد اتاریخی محدوده معدن چادرملو همواره متعلق به این بخش بودهاست كه به دلیل اعمال نفوذ تنی چند به شهرستان اردكان پیوستهاست. گویش محلی مردم این منطقه بیشتر به گویش مردم استان كرمان نزدیك میباشد. به عنوان مثال به آخر كلمات خود حرف «او» اضافه میكنند مانند اینو به جای این و كوچكو به جای كوچك. از غذای محلی این شهر میتوان نون كوتو را نام برد. احمدآباد، كویجان و بنستان، آسفیچ از روستاهای مهم این منطقهاست. در روستاهای اطراف این شهر به دلیل سردی آب و هوا گردو و بادام پرورش داده میشود.
وجه تسمیه :
بهاباد از دو واژه به و آباد تشكیل شده كه واژه به با تلفظ فتح به معنی تحسین و با تلفظ كسر به معنی خوب و نیكی و بهتر می شود كه در این صورت كلمه بهاباد به معنی بهترین آبادی می باشد . البته شاید نام قبلی آن غیر از این بوده و به علت ویرانی آن و ساختن آبادی جدید به بهاباد تغییر نام یافته كه به معنی بهتر از آبادی قبلی معنی می شود.
چگونگی پیدایش و قدمت تاریخی :
شهر بهاباد دارای سابقه طولانی است ولی به علت موقعیت جغرافیایی بارها در جنگلها و یا توسط عوامل طبیعی به كلی نابود شده است. تا قبل از حمله مغول بر ایران بهاباد شهری آباد بوده و فرقه اسماعیلیه در اطراف این بخش قلعه های مستحكمی در ارتباط با قلعه طبس احداث نموده بودند. هلاكوخان برای سركوب این فرقه به منطقه حمله برده و علاوه بر انهدام قلعه ها شهر را هم با خاك یكسان كرد. آثار خرابه های آن هنوز در چند كیلومتری شهر بهاباد فعلی به نام شهرك قرار دارد.
ازحمله مغول تا دوران صفویه در رابطه با این منطقه اطلاعات دقیقی در دست نیست و مطالب و مدارك تاریخی در مورد این شهر توسط بعضی نویسندگان و مورخین نوشته شده كه از آن جمله می توان كتاب امثال جامع جعفری نوشته تراب نائینی, بستان السیاحه نوشته شیخ محمود شبستری, پاورقیهای كتاب حماسه كبیر نوشته پاریزی, كتاب تاریخ كرمان نوشته محمد علی خان وزیری, یادگارهای یزد نوشته ایرج افشار و جامع مفیدی نوشته محمد مستوفی بافقی را نام برد كه از عظمت شهر بهاباد در آنها ذكر شده است. بهاباد در سال ۱۳۴۸ مركز بخش شد و در سال ۱۳۶۲ شهرداری در آن دایر گردید.
آثار و ابنیه تاریخی :
از جمله آثار و ابنیه تاریخی شهر بهاباد می توان مسجد جامع, مزار شیخ ضیاء الدین, مزار ملاعبدالله و برخی آثار دیگر را نام برد. شهر بهاباد دارای ۱۳ مسجد و یك حسینیه بوده و ساختمان ۵ مسجد دیگر در حال احداث می باشد.
