ریشه ساز قانون ایرانی است كه پس از اسلام به موسیقی عرب نیز راه یافت. این ساز تا دوره صفویه همچنان درایران رایج بود. ولی بعد از افول امپراطوری صفوی و اشغال ایران توسط افغان ها، بسیاری از جلوه های هنری از جمله ساز قانون به فراموشی سپرده شد. قدیمی ترین سند مربوط به آن در كتاب موسیقی الكبیر فارابی است. این دانشمند و موسیقیدان سرشناس جهان اسلام در قرن چهارم هجری (دهم میلادی) با بررسی عمیق سازهای متداول زمان خود، اسناد ارزشمندی را به یادگار گذاشت.
این ساز ساختاری شبیه به یك ذوزنقه قائم الزاویه دارد. تعداد زیادی سیم نایلونی و فلزی به دو سوی جعبه وصل می شوند و در مسیر خود از روی خرك چوبی كه بر قطعه كوچكی از پوست حیوان تكیه دارد، عبور می كنند. لرزش های سیم به خرك منتقل می شود و در نتیجه پوست به لرزه در می آید. بر روی صفحه ساز، سوراخ های بزرگی به نام گل وجود دارد كه در كیفیت صدای قانون نقش زیادی دارند.
قانون سازی است به شكل ذوزنقه قائمه الزاویه كه ضلع بزرگتر ذوزنقه در سمت نوازنده و ضلع كوچكتر در بالا قرار می گیرد. ضلع زاویه قائمه هم در سمت راست ساز است. در سمت راست قانون حفره ای مستطیل شكل تعبیه شده كه روی آن را با پوست می پوشانند. بر روی پوست یك خرك دراز وكم ارتفاع با چند پایه تكیه دارد. ۲۶ صدای قانون هر كدام توسط ۳ سیم هم كوك می شوند. سیم های قانون را به وسیله انگشتانه های مخصوصی كه در انگشت های اشاره هر دو دست قرار می گیرد می نوازند. چون صداهای زیر و بم را می توان با هم ایجاد كرد لذا صدای قانون بسیار گوش نوار و مطلوب است. قانون بر عكس سنتور انعكاس صدا ندارد و از این نظر دارای امتیاز بزرگی است. صدای قانون هم به تنهایی وهم در اركستر بسیار مطلوب و شنیدنی است. از نوازندگان صاحب نام این ساز باید از دو نوازنده شیرازی به نام های رحیم قانونی و جلال قانونی یاد كرد. مرحوم مهدی مفتاح هم از دیگر نوازندگان معروف قانون می باشد.
