شهر ساری

ساری مركز استان مازندران در شمال ایران، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر استان مازندران است. به مردم اهل ساری، سارَوی گفته می‌شود.

ساری پایگاه آغامحمدخان كمی پیش از تاجگذاری قاجار بوده است. ساری به سه منطقهٔ شهری تقسیم می‌شود و طبق سرشماری ۱۳۹۰، جمعیت آن ۲۹۶٫۴۱۷ نفر بوده‌است.

پیشینه

ساری از جمله شهرهای بسیار قدیمی ایران است. بنای ساری مركزاستان مازندران را بر اساس نوشته حمد الله مستوفی و دیگر مورخان به تهمورث دیوبند از پادشاهان اساطیری ایران، عده‌ای به فریدون شاه پیشدادی و برخی هم به توس پسر نوذر نسبت می‌دهند. ساری در قرن اول هجری به دست فرخان ابن دابویه بربری محله‌ای تجدید بناشده‌است.

ریشه نام ساری نامشخص است. چند گمانه‌زنی غیر علمی در این مورد وجود دارد كه عبارت است از: یونانیان باستان آن را زادراكارتا، پایتخت تمدن هیركانیا، ذكر می‌كنند، اشپیگل شرق‌شناس و نئونازیست آلمانی آورده كه نام ساری كنونی برگرفته از نام قوم سائورو بوده كه پیش از اقوام آریایی به ایران در شهر باستانی اسرم، كه هم اكنون نام دهی در ۱۰ كیلومتری ساری است، زندگی می‌كرده‌اند. ادوارد پولاك گمان دارد كه نام ساری دگرگونی واژگانی سادراكارتا می‌باشد،دكتر اسلامی نیز در كتاب خویش نوشته كه احتمال آنكه زادراكارتا از نام زردگرد، باشد نیز است. در كتاب تاریخ باستان نام سارو به معنی شهر زرد برای ساری به كار می‌رود؛ كه دلیل آن را وجود درختان متعدد مركبات خصوصاً نارنج و لیمو می‌داند. همچنین ذكر می‌كند كه احتمالاً زادراكارتا و سارو یكی هستند. ظهیرالدین مرعشی نیز در كتاب «تاریخ طبرستان و رویان و مازندران» به روایت نوشته است كه فرخان بزرگ شهر ساری را به نام فرزندش، سارویه ساخته است.

جغرافیای ساری

نقشهٔ آب و هوایی ایران؛ شهر ساری در شمال كشور قرار گرفته و آب و هوای آن خزری است.
شهر ساری واقع در كوهپایه‌های رشته كوه البرز دارای دو بخش كوهستانی و دشت می‌باشد در طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۵ دقیقه و عرض ۳۶ درجه و ۴ دقیقه از خاور به فاصله حدود ۱۰ كیلومتر به شهرسورك و شمال خاوری به فاصله حدود ۲۵ كیلومتر به نكا و به فاصله ۴۵ كیلومتر به بهشهر و ۱۳۰ كیلومتر به گرگان و ۶۹۰ كیلومتر به مشهد و از شمال به فاصله ۳۵ كیلومتر به دریای مازندران و از شمال باختری به فرح آباد و جویبار و لاریم و از جنوب باختری به فاصله ۲۲ كیلومتر به قائمشهر و از باختر به بابل به فاصله تقریبی ۳۰ و آمل به فاصله تقریبی ۶۰ كیلومتر و از جنوب به فاصله ۳۰ كیلومتر به سد شهید رجایی (سلیمان تنگه) و دهكده آرامش و بوسیله آزادراه در حال ساخت كیاسر به فاصله تقریبی ۸۰ كیلومتر به دیباج و از آنجا به شهرستان‌های دامغان و مهدیشهر و همچنین شهرسمنان (تقریباً ۱۲۰ كیلومتر) محدود است. همچنین ساری به فاصله كمتر از ۱۵۰ كیلومتر از تهران واقع گردیده و توسط جاده فیروزكوه ۲۶۵ كیلومتر و توسط جاده هراز ۲۵۰ كیلومتر و به وسیله راه آهن شمال ۳۵۴ كیلومتر با تهران فاصله دارد.

آب و هوا
آب و هوای شهر ساری در تابستان‌ها معتدل و نمناك و در زمستان‌ها نسبتاً سرد و خشك است. همچنین بخش‌های جنوبی كوهستانی این شهر دارای زمستان‌های دراز و بسیار سرد می‌باشد. در طی چند ساله اخیر سردترین دمای این شهر در زمستان ۱۲-(زمستان سال ۱۳۸۶)و در تابستان ۴۰+(تابستان ۱۳۸۳) بوده‌است.

مردم
زبان

زبان مادری مردم مازندران زبان طبری است.
زبان عمده مردم ساری تا دوره صفویان فقط زبان طبری (مازندرانی) بود ولی با از بین رفتن سلسله باوندیان كه حامی زبان طبری بود این زبان از رسمیت افتاد و خویشاوند نزدیك آن زبان فارسی جایگزین آن شد. تا قبل از سقوط باوندیان زبان مازندرانی با خط پهلوی نگاشته می‌شد و هنوز هم در گنبد لاجیم یا برج رسكت نمونه آن موجود است.

مذهب
قاطبه مردم ساری مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامی می‌باشند.

جمعیت

جمعیت شهر ساری بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال ۱۳۹۰، ۲۹۶٬۴۱۷ نفر بوده است كه از سال ۸۵ تا به حال ۲٫۵۵ درصد رشد داشته است.

مشهور ترین غذاهای ساری:
مالابیج( نوعی ماهی شكم پر)، ناز خاتون( تركیبی از بادنجان كبابی، رب انار یا آب انار، گوجه فرنگی و طعم دهنده های گوناگون)، خورش ناردون( مرغ و انار)،اردك شكم پر، باقلی وابیج( حاوی باقالی و تخم مرغ و سیر)، قلیه( تركیبی از تركیب عدس، باقلی، اسفناج سرخ شده، گوشت و گردوی سابیده شده) و بورانی بادنجان كبابی

سوغاتی شهر ساری:
صنایع چوبی، حصیربافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، جوراب بافی، موج بافی، نمدمالی، سفال گری و… از سوغاتی های این شهر به حساب می آید كه سوغاتی هایی مانند صنایع چوبی، گلیم و سفال را از فروشگاه ها و بازارهای داخل شهر ساری تهیه كرد.

 
مكان های تفریحی ساری
سد شهید رجایی( سلیمان تنگه)
سدی بین كوهستان در ۴۵ كیلومتری جنوب غربی كه از جاذبه های شهر ساری به شمار می‌اید . درصورتی كه تصمیم پیك نیك و گردشگری در بین طبیعت زیبا و كنار آب را دارید اینجا فوق العاده را از دست ندهید. امكان قایقرانی، اسكی، ماهیگیری و بازدید از آن با تهیه بلیط هم موجود است . همچنین در این محل سرویس بهداشتی، رستوران و سكوهایی مخصوص
نشستن هم تأسیس شده است.
نشانی: جاده فرعی بین ساری كیاسر

پارك جنگلی شهید زارع:
ما در راهنمای سفر به ساری تلاش داریم تا از تمامی جاذبه هایی كه در این شهر وجود دارد اسم ببریم تا بتوانید با اطلاعات كامل برای گردشگری به طرف این شهر بروید. پاركی با وسعت ۷۰هكتار كه در سال ۱۳۴۴ جهت جلوگیری از فروپاشی جنگل و بازآفرینی آن با كاج های تهران و زربین جنگلكاری شد.

منظره پارك بسیار جذاب و چشمنواز است. پارك مطلوب طی كردن یك روز زیبا همراه با خانواده در دل طبیعت است. همچنین بخاطر امكاناتی كه دارد بسیاری از مسافرانی كه قصد اقامت در چادر را دارند این پارك را انتخاب میكنند . امكانات پارك:جاده مطلوب، سرویس بهداشتی، نمازخانه، آب اشامیدنی، مواد غذایی و … میباشد .
نشانی: سه كیلومتری ساری جاده ساری بهشهر

پناه‌گاه حیات وحش دشت ناز
پیوسته تماشای حیوانات یكی از لذتبخش ترین فعالیت هایی است كه در زمان سفر میتوانید انجام دهید، در شهر ساری هم یك پناه‌گاه به اسم دشت ناز در مساحت ۵۵ هكتاری موجود است كه برای علاقمندان به طبیعت و حیات وحش میتواند منطقه ای جذاب و جذاب باشد.
نشانی: جاده اصلی ساری به گهرباران ۲۹ كیلومتری شمال شرق ساری

چشمه های باداب سورت
یكی از جاذبه های بسیار جذاب و جذاب شهر ساری چشمه های باداب سورت است، چشمه های پله پله ای كه علاوه بر زیبای های بسری كه دارا میباشد دارای خواص درمانی هم میباشد . این چشمه ها هزاران سال در مسیر عبور آب های خود از بالای كوه به پائین آن ده ها حوضچه زیبا و رنگارنگ هم متشكل است.

نشانی: جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت كوه، روستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست

پناه‌گاه حیات وحش میانكاله
با توجه به حالت جغرافیایی كه شهر ساری دارد و در بین جنگل و دریا قرار گرفته، پناه‌گاه هایی در این شهر بوجود آمده كه از حیوانات مراقبت شود. یك پناه‌گاه ۶۰ كیلومتری كه در این شهر موجود است میانكاله نام دارد و جمعیت كثیری از گونه های گوناگون جانداری در آن زندگی میكنند . امیدواریم تمامی بازدیدكنندگان به منطقه نكات زیست محیطی را رعایت كنند و از اسیب زدن به طبیعت بپرهیزند.
نشانی: ۱۲ كیلومتری شمال بهشهر، پناه‌گاه حیات وحش میانكاله

مكان های تاریخی ساری:
میدان ساعت
یك میدان بسیار بزرگ و معروف در شهر ساری موجود است كه از مشهور ترین جاذبه های گردشگری این شهر میباشد . بین این میدان یك برج ساعت عقربه ای با صدای زنگ ناقوس قرار دارد كه بعد از هر تغییر ساعت به تعداد رقم های ساعت به صدا در میاید. این برج ساعت در سال ۱۳۰۹ شمسی به وسیله محمد علی حمیدی و میدان در سال ۱۳۵۵ ساخته شده است.
نشانی: ساری خیابان جمهوری، میدان ساعت

منزل رمدانی ها
منزل رمدانی ها با مساحت ۶۰۰ متر مربع از دو بخش قاجاری و پهلوی تشكیل شده كه بخش جنوبی آن منتسب به عصر قاجاری است و عمر آن به حدود ۲۰۰ سال پیش برمیگردد . دارای سر در بسیار زیبایی است. بنای دوم در پشت بنای ابتدایی با یك فاصله ی كم قرار دارد. در زمان پهلوی نخست دچار تغییرات اساسی شده است. در سال های گذشته هم تمام اندودهای داخلی از بین رفته است. طاق نماهای دوره قاجاری از زیر آن ظاهر گشته است.
نشانی: ساری، خیابان انقلاب، خیابان آب انبار نو

خانه( موزه) كلبادی
خانه منوچهر خان كلبادی در دوره قاجار ساخته شد و عمر آن به حدود ۱۵۰ سال پیش میرسد. بعد از فوت وی منزل در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. معماری آن بسیار زیبا و جذاب است. قسمتی از این كاخ را به موزه تاریخ شهر ساری اختصاص داده اند. داخل موزه آثار تاریخی با عمر ۷۰۰۰ سال دیده میشوند كه جنس آنها فلز، سفال، شیشه و سنگ است و از زمان قبل از تاریخ تا اواخر دوره قاجار قبل مازندران و ایران را در بر می گیرد.
نشانی: ساری، محله آب انبار نو

كاخ فاضلی
عمارتی زیبا و با ابهت كه داری دو كاخ مسكونی منتسب به دوره قاجار و پهلوی است. اكنون خانه فاضلی ها دارای كاربری خاصی نیست و بازدید برای همه ازاد است. كاخ فاضلی همانگونه كه از اسم آن مشخص است منتسب به خاندان فاضلی ها بوده است. صاحب ملك باتوجه به پرس و جوهای انجام شده معلم بوده ولی از معمار بنا اصلاً اطلاعاتی موجود نیست.
نشانی: ساری، محله آب انبار نو

مكان های زیارتی ساری:
بقعه سید زین العابدین
این بقعه مربوط به سادات مرعشی است كه در ساری دفن است. گنبد بقعه سیدزین العابدین آجری است و قسمت پائین آن چهارگوش و بام آن هرمی شكل، و به ارتفاع ۲۰ متر است.

مسجد حاج مصطفی خان
مسجد حاج مصطفی خان سورتیجی در سال ۱۲۷۳ هجری قمری ایجاد گردیده است و در محله ی امامزاده عبدالله آن زمان و محله ی چهارراه برق كنونی قرار دارد. این اثر مربوط به دوره قاجاریه است و با ملحقات و موقوفات اطراف خود پس از مسجد جامع ساری بعنوان بزرگ ترین مسجد در مركز شهر قرار دارد.
نشانی: مازندران، ساری، كوی آب انبار نو

مسجد جامع شاه عباسی
بنای مسجد یكی از اثرهای بجامانده از زمان صفویان در استان مازندران است و تاریخ آن را حدود سال ۱۰۲۵ هجری قمری تخمین میزنند . مجموعه فرح آباد دارای مسجد، پل و كاخ جهان نما بوده است كه تنها مسجد آن باقی مانده است.
نشانی: ساری جاده دریا، روستای فرح آباد