به انتهای بازار عطارها كه میرسیم با چهارسوی شاه روبرو میشویم و روی آن نوشته شده، مدرسه ملا عبـدالله، این مدرسه در همجواری حمام شاه است. این مدرسه در دورههای اخیر به شمارهٔ ۲۲۴ به ثبت تـاریخی رسیده است. این مدرسه از مدارس طلبه نشین است كه در قرن ۱۱ هجری به دستور شاه عباس اول جهت تدریس مولانا عبدالله شوشتری از علمای طراز اول دورهٔ صفویه نزد شاه عباس دارای منزلت و بزرگی بسیار بوده ساخته مـی شــود كه البته ساخت این بنا دارای تاریخ دقیقی نمیباشد اما با استفاده از كاشیكاریهای معروفی كه در ساختمان وجود دارد میتوان آنرا به زمان شاه عباس اول نسبت داد. مدرسه در زمان مولانا عبدالله رونق خاصی داشته چرا كه خود ایشان نیز در این مدرسه تدریس میكرد. اسكندر بیك تركی مولف كتاب تاریخ عالم آرای عباسی راجع به این عالم بزرگ و مرتبهٔ زهد و دانش او و همچنین وفات وی بسیار سخن گفته است. شاردن دربارهٔ این مدرسه میگوید: مدرسه ملاعبد ا… بزرگترین و وسیعترین مدرسه اصفهان است كه عالم بزرگی چون علامه محمد باقر مجلسی مجتهد جامع الشرایط در زمینه علوم الهی مدیریت آن را به عهده دارد. فضای اصلی مدرسه گرداگرد صحنی به شكل مربع مستطیل است كه زوایای آن به خاطر وجود ایوانهـای كوچـك كمی پخ شده است و ابعاد اصلی آن ۲۶ × ۲۸/۵ متر و اضلاع فرعی آن ۳/۸۰ متر میباشد. مدرسه به شیوه دو ایوانی بنا شده است كه شاید دلیل پرهیز معمار از سبك ۴ ایوانی به جز ذوق و سلیقهٔ شخصی میتواند از جهت ساخت حجره با تعداد بیشتر باشد. به ایوان جنوب غربی آن به خاطر قرار گرفتن جهـت قبلـه و تعبیه محراب توجه بیشتری صورت پذیرفته است. در همان سالهای اولیه شاخهای از نهر فدین كه یكی از مادیهای منشعب از زاینده رود بوده، از زیر حجره جنوبی) جنب ایوان جنوب غربی (و قسمتی از صحن عبور میكرده و وارد یك آب نما كه به همین منظور ساخته شــده، میشده و پس از حركت از غرب به شرق و گردش در میان صحن از زیر حجرههای میانی جبهه مقابل خارج مـی گردیده و باعث طراوت و شادابی درختان مدرسه میشده اما همكنون و در دورهٔ اخیر این نهر پر شده است. پیرامون حیاط مركزی ۲ طبقه ساختمان وجود دارد كه محل حجرههای طلبهها میباشد. طبقه همكف مدرسه دارای ۲۷ حجره میباشد كه ۲ آن در دورههای اخیر تغییر كـاربری داده انـد. بر دیــوار ظلع ایوان جنوبی مدرسه لوحهای از سنگ پارسی با مضمون وقفنامه وجود دارد كه ابعاد آن ۱/۳۵ در ۱/۲۰ متر میباشد و تاریخ ۱۰۸۸هجری قمری یعنی زمان سلطنت شاه سلیمان بر روی آن حك گردیده است. مضمون این لوحه بدین قرار است: ۳ باب دكان و ۲ بالا خانه از طرف شخص خیری به نام حـاجی میرزا محمـد نامی جهت تامین مخارج تعمیرات سقاخانه به این مدرسه اهدا میگردد و طلاب این مدرسه ناظر بر در آمـد ایـن دكانها میباشند. كتیبهٔ این لوح به خط نستعلیق برجسته میباشد. ارتفاع دو ایوان اصلی برابر با ارتفاع ساختمانهای كناری آن میباشد و از این جهت در امر نماسازی، تاكید خاصـی روی آنها صورت نگرفته است، اما بیشترین تمركز ممكن بر روی تزئینات غنی برروی ایوانهای آن میباشد. تزئینات موجود بر روی ایوان جنوب غربی جانب قبله با استفاده از كار بندی میباشد كه به صورت نیم گنبد اجراء شده و دارای محرابی با تزئینات مقرنس، كاشیكاری كه سراسر آن گچ اندود و كتیبههای تاریخ دار و بـدون تاریخ میباشد. كتیبهای از كاشی به خط ثلث سفید با زمینهای لاجوردی بر دور تا دور قسمت میانی ایوان وجود دارد كه عبارتهای دینی بر روی آن خوانده میشود و با توجه به دو حاشیه سیاه و زرد باریكی كه سر تا سر كتیبه ادامه دارد به نظر میرسد كه این كتیبه در دورهٔ قاجار به ایوان افزوده شده است. كنارههای ایوانچهها با كاشـیهای معـرق تزئین شده كه یك در میان با زمینهٔ لاجوردی و همراه بانقوش اسلیمی حنائی و شاخ و بـرگ سبز و گـلهای فیروزهای و سفید رنگ آمیزی و طراحی شده است. سمت شمال غربی مدرسه نمازخانه بزرگی واقع شده كه تزئینات بسیاری روی آن به كار رفته كه قسمت بیشتر این تزئینات بر روی محراب آن متمركز شده است. ازارهٔ محراب از سنگ مرمر ساخته شده و بقیهٔ سطحهای آن به روش كاشیكاری خشتی و معرق تزئین شده است. كتیبهای به خط ثلث سفید، با زمینهای لاجوردی كه مضمونی دینی دارد بر روی قسمت میانی محراب كار شده است. عبارتهای دیگری كه بر روی آن مورد استفاده قرار گرفته است به خط كوفی بنایی وزیر مقرنس كاریهای محراب آمده است. سقف نمازخانه دارای چشمه طاقهایی است كه در میانه هر كدام بر روی ۴ ستون یا جرز آجـری قـرار گرفتهاند. طبقه دوك كه دارای ۲۳ حجره میباشد و هر حجره شامل ایوانچه، ورودی و اتاق اصلی میباشد كه همگی آنهـا فاقد صندوقخانه و بخاری میباشند. داخل دیوارهای اتاق اصلی حجره طاقچه ورفهایی تعبیه گردیده است ایـوانهای كوچـك ایـن طبقـه از طریـق درگاههایی كه در اضلاع جانبی آن قرار دارد با یكدیگر در ارتباطند. در نمای سردر ورودی مدرسه كتیبهای نصب گردیده كه حاكی از اقداماتی در دورهٔ قاجاریه میباشد و محتوای آن این است كه در دوره سلطنت فتحعلی شاه قاجار به وسیله حكمران اصـفهان حاج محمـد حسـین خان صـدر اصفهانی مدرسه ملا عبدا…. و چهار سوی مجاور آن تعمیر و مرمت بعمل آمده است. از تزئینات مهمی كـه بـرروی این كتیبه صورت پذیرفته میتوان به كاشیكاریهای آنكه از انواع خشتی) هفت رنگ (و با نقوش گیاهی، ختائی و اسلیمی میباشد صحبت نمود كه زمینهٔ آن لاجوردی بوده و ارژنگهای سبز، سـیاه، زرد و آبـی استفاده شده است. متن كتیبه به خط ثلث میباشد كه به رنگ سفید روی زمینه لاجوردی حك شده است. با گذر از سردر مدرسه وارد جلو خان میشویم) این ورودی در اصل بخشی از محوطه چهار سوی بازار میشـود (و با گذشتن از دالانی دراز وارد صحن مدرسه میشویم كه نمای داخلی آن شامل دو ایوان مقابل هم و كامﻼً متقارن روی محورهای شرقی، غربی و ایوانهای كوچك دوطبقه همراه با حجرهها، وضو خانـه، پله كان، پیـش طـاق و صحن كه همه و همه دور تا دور یك صحن مركزی قرار گرفتهاند و تمامی این عناصر بر روی دو محور، یكـی در جهت قبله و دیگری عمود بر آن تعبیه شدهاند. این كتیبه به تاریخ رمضان ۱۳۱۸ ه. ق میباشد و در بخش میانی پیش طاق ورودی نصب گردیده است كه امروزه به روی بازار باز شده است. در زمان نادر شاه افشار به سال ۱۱۵۸ تعمیراتی در این مدرسه انجام پذیرفته است.