كویر ریگ جن

كویر ریگ جن در جنوب غربی و غرب دشت كویر، از شمال به جنوب سمنان و جنوب شرق گرمسار، از غرب محدود به پارك ملی كویر و تنگ ظلمات از شرق به محور ارتباطی جندق ـ معلمان و از جنوب به شمال انارك و چوپانان محدود است. ریگ جن با وسعتی برابر با ۳۸۰۰ كیلومتر مربع در این محدوده قرار دارد. به عبارتی ریگ جن در حاشیه شمالی به كوه گوگردی، در حاشیه شرقی به جاده دامغان ـ جندق و در قسمت شمالی به رودخانه ورگی كه از ارتفاعات كوه گوگردی سر چشمه می گیرد منتهی می شود. این رود در جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی وارد ریگ جن می شود و كوه ملاهادی در حاشیه جنوبی این ریگزار قرار دارد.

همانطور كه گفته شد “ریگ جن” منطقه ای كویری و دارای تپه های ماسه ای در كویر مركزی ایران است و به دلیل وسعت زیاد و نداشتن چشمه یا چاه آب، در گذشته های دور، محل عبور كاروان ها نبوده و فقط در سال های اخیر، چند گروه از محققان و سیاحان به آن منطقه رفته اند. گسترش ریگ جن از شمال غرب به جنوب شرق است و در قسمت جنوب شرقی پوشیده از تپه های ماسه ای به هم پیوسته است كه به دم ریگ شهرت دارند.

زیر بنای ریگ جن یك دشت فرسایش یافته است كه در حال حاضر تپه های ماسه ای برخان و تپه های ماسه ای هرمی (قورد) آن را اشغال كرده است. تمام ریگ جن دارای رسوبات نمكی فراوان می باشد كه عمده رسوبات و مواد فرسایشی آن از دامنه های فرسایش یافته البرز شكل گرفته است. وجود باد غالب از سمت غرب به شرق باعث شده است كه تپه در قسمت شرقی دارای شیبی بسیار تند و در قسمت های غربی دارای شیب ملایمتری باشند. همین عامل باعث شده است كه عبور از ریگ جن با وسایل نقلیه از سمت شرق به غرب بسیار دشوار و در پاره ای از موارد غیر ممكن باشد.

این منطقه در باورهای مردم بومی كویر، به عنوان سرزمین نفرین شده نیز یاد شده است. آنها معتقدند كه ارواح پلید و شیاطین در این سرزمین اسرارآمیز حكومت می كنند و به همین دلیل هر كه پا به ریگ جن می گذارد بلعیده می شود و دیگر باز نمی گردد. در منطقه كویری ریگ جن كه به مثلث برمودای ایران نیز شهرت دارد تا چشم كار می كند تپه های شنی و باتلاق های نمك وجود دارد.
ریگ جن، شگفت انگیز ترین، اسرار آمیز ترین و ترسناك ترین منطقه ایران است، با باتلاق های سهمگین كه مرگ را برای هر موجودی زنده ای به ارمغان می آورد. اتفاقات بی پاسخ و توجیه نشده بسیاری در این منطقه روی داده است و نمك زار های این منطقه محل قتل و دفتن موجوات زنده بسیاری بوده است.

فرو رفتن در گل و لجن در ریگ جن، شاید یكی از خطرناك ترین اتفاقاتی باشد كه ممكن است گریبانگیر مسافران ناوارد شود و آنها را به كام مرگ بكشاند. سال های متمادی، هیچكس جرات آنكه به ریگ جن سفر كند و راز این كویر اسرار آمیز را كشف كند، نداشت.

بهترین مسیر دستیابی به این منطقه، جاده سنگفرش ملك آباد است كه در بخش شمال شرق پارك ملی كویر قرار دارد. بهترین وسیله برای عبور از این كویر نیز ، جیپ های سبك وزن است. البته فراموش نكنید كه هر لحظه امكان گیر كردن و گم شدنتان در كویر ریگ جن وجود دارد.

سفر به ریگ جن معمولا با بیشترین حد تجهیزات صورت می گیرد. در این سفر لازم است برای مدت حداقل ۱۵ روز ذخیره غذا ، آب، بنزین و وسایل فنی خودرو همراه گردشگر باشد. نقشه را هم فراموش نكنید، چون سفر به ریگ جن بسیار خطرناك است. مهمترین مسئله اینكه اگر تا به حال كویر نوردی نكرده اید و به اصطلاح حرفه ای نیستید، برای اولین تجربه، به هیچ عنوان ریگ جن را برنگزینید. حتی اگر حرفه ای هم هستید، حتما به طور گروهی به این منطقه سفر كنید.

در ضمن، بلد محلی را فراموش نكنید، چون محلی ها معمولا آدم های كار كشته ای هستند و علاوه بر تعیین مسیر، حتی در شرایط سخت، خیلی خوب می توانند راهنمایی تان كنند. بخشی از منطقه، نسبتا مسطح تر است با تپه ها كوچك تر، بنابراین عبور از آن نسبتا آسان به نظر می رسد ولی با كمی پیشروی، با كم شدن ارتفاع به اراضی باتلاقی می رسید كه اینجا تقریبا جنوب منطقه است. اصرار برای عبور از این اراضی باتلاقی بی فایده است، بنابراین بهتر است از سمت شمال غربی به حركت تان ادامه دهید.

وقتی آخرین كوه هایی كه ۲۳۰۰ متر ارتفاع دارند را رد كردید، به بخش شمالی ریگ جن می رسید. از اینجا، كوه دماوند را هم می توانید ببینید. با ادامه این مسیر، به پارك ملی كویر می رسید. اگر شما مسیر دیگری را می پسندید، می توانید با استفاده از نقشه و راهنما، مسیر جدیدی را تجربه كنید، اما تمام سختی ها و بالا و پایین ها، یك طرف و آسمان پرستاره شب هایی ریگ جن هم یك طرف. خوابیدن روی شن های روان، روی تپه ای بلند و چشم دوختن به آسمانی كه حتی یك نقطه سیاه ندارد. بسیار خیره كننده است

آدرس: گرمسار، پارك ملی كویر، جاده سنگفرش ملك آباد

در سال 1900 سون هدین، كویرنورد بزرگ سوئدی اولین گردشگری بود كه سعی كرد ریگ جن را تجربه كند. اما به دلیل باتلاقی بودن منطقه از تصمیمش منصرف شد و در نتیجه از حاشیه غربی و جنوبی ریگ جن عبور كرد. او بعدها در كتاب كویرهای ایران به طور مفصل درباره این كویر نوشت تا در سال 1930 آلفرنس گابریل" با ایده گرفتن از این كتاب راهی ایران شود و عزم ریگ جن كند. اما او هم تنها از عرض ریگ جن گذشت. تا این كه در سال 1380 اولین كویر نورد ایرانی راهی ریگ جن شد تا طلسم این سرزمین اسرارآمیز را بشكند. دكتر علی پارسا، برای اولین سفر با شتر راهی ریگ جن شد اما سفرهای بعدیش را با تیم های كویرنوردی انجام داد.

اگر شما هم كافی انگیزه پیدا كرده اید كه جانتان را كف دستتان بگیرید و راهی ریگ جن شوید، بهتر است خیلی عجله نكنید. توصیه می كنیم كه اگر تا به حال كویر نوردی نكرده اید و به اصطلاح حرفه ای نیستید، برای اولین تجربه به هیچ عنوان ریگ جن را انتخاب نكنید كه در این صورت رفتنتان با خودتان است و برگشتنتان با خدا! حتی اگر هم حرفه ای هستید حتماً گروهی به این منطقه سفر كنید. آن هم با یك تیم كاملا حرفه ای.

بهترین وسیله برای عبور از این كویر‌، جیپ های سبك وزن است و البته فراموش نكنید كه هر لحظه امكان گیر كردن و گم شدنتان در كویر ریگ جن وجود دارد. پس باید از همه امكان های نرم افزاری مثل نقشه های دقیق و GPS كه قبلا تمام مسیرهای عبور از ریگ جن روی آن مشخص شده است استفاده كنید. این البته به جز اطلاع مسئولان محلی از سفر تیم كویرگردی به ریگ جن است كه باید كاملا در جریان نقشه سفر تیم باشند.
سفر به ریگ جن معمولا با بیشترین حد تجهیزات صورت می گیرد. در این سفر معمولا برای مدت حداقل 15 روز غذا‌، آب، بنزین و وسایل فنی ماشین ها برداشته می شود تا در صورت بروز مشكل حفظ گروه امكان پذیر باشد.