ذكــر ذكر در لغت به معنای یادآوری است و گاهی به مفهوم كلی عبادت به كار می رود. در قرآن كریم این واژه به معنای نماز و یكی از نام های قرآن به كار رفته است ، ولی در نصرآباد ، ذكر به نوعی آواز مذهبی گفته می شود كه برای اعلام مجلس روضه خوانی و قبل از مجلس عزاداری اجراء می شود. همان گونه كه از واژۀ ذكر پیداست هدفِ این مراســم یادآوری برپایی مجلس عزاداری و یادآوری حماسه كربلا است. بنابراین بیشتر اشعار ذكر بیانگر صحنه های كربلا می باشد . ذكرهای دوستان، لب تشنه، مشكل زینب، بی كس و بی مونس از انواع ذكر به شمار می رود . در مجموع ۷ نوع ذكر متفاوت در نصرآباد وجود دارد. همۀ ابیات اشعار ذكر به صورت گروهی خوانده می شود و گروه ذاكرین تعداد دقیق و ثابتی ندارد ولی معمولاً از دو گروه پنج نفره تشكیل می شود كه به صورت سؤال و جواب اشعار مربوطه را می خوانند. علاوه بر ملودی زیبا، استفاده از كلمات كمكی نیز لطافت خاصی به ذكر می بخشد. اشعار مورد استفاده در ذكر اغلب توسط شعرای محلّی سروده می شده است ولی گاهی ابیاتی از شعرای معروف هم در متن ذكر به كار می رود . ذكر دوستان این ذكر به دو شیوه اجرا می شود. در نوع اول تنها ملودی نخست اجراء می شود ولی در نوع دوم، سه ملودی متفاوت دارد كه ملودی سوم آهنگ متفاوتی داشته و برای اجرای دقیق آن مهارت بیشتری را طلب می كند. ذكر دوستان (نمونه اول) ای كه بر یزید و بر متابعان یزید تا به یوم بعید مدام لعنت باد (بیش باد كم مباد) ملودی اول: دوستــان بـــاز این سرِ سودائی ام باز ســــودای حسیـــن زد بر سرم مدّتـــی شــد مــرغ نطقم لالُ بود از شمیـــم گـــل زبانـــــم بازُ شد فاشُ گویم آن گلِ بی خارچیست؟ گل بـــود یـــاقــوت گلزار حسین كرده از شــــور حسین شیدائی ام خیمـــه زد ابـــر اَجَل بـــر خرمنم عنــدلیبم بی پـــر و بــــی بالُ بود عندلیبـم ، بــاز در پــــروازُ شــــد آن گل بی خار وآن گلزارچیست؟ كـــربلا پــــژمـــرده گلزار حسین ملودی دوم: رشته ای بر گردنم افكنده دوست گـه به كوفه گـه به شامم می كشد یـــادم آمــــد داستان سوز و ناك شمر بهـــر كشتنش خنجــر كشید چون نگریم چون ننالم زین عــزا؟ تار و پودش از محبّت های اوست می كشد آنجا كه خاطرخواه اوست از حسین آندَم كه آمد روی خاك شاه دین یك آهی از دل بــركشید كشته شد یاران حسیـــن در كربلا یا امام وای ـ یا امام وای ـ یا غریب وای ـ یا غریب وای و لعنت الله علی القوم الظالمین والحمدلله ربّ العالمین ـ ای كه بر كوفیان بی وفا و شامیان پرجفا تا به روز قیامت مدام لعنت باد (بیش باد و كم مباد) ذكر دوستان (نمونه دوّم) برای اجرای این ذكر پس از اجرای، دو ملودی قبلی آهنگ تغییر می كند و اشعار ذیل خوانده می شود: ملودی سوّم: شمر گفتا آه و زارت بهر چیست؟ گــفت: دارم انتـــظار مــــــادرم انتظار دیگـــرم، بهـــر علی ست دل ندارد چـــون كه زینب مادرم وقت مردن انتظارت بهر چیست؟ وقت مُـــردن بلكه آیـــد بر سرم آن ولی ومالك الملك جلی ست آیـــد و بندد دو چشمـــان تـَـرَم ذكر لب تشنه شعر اصلی این ذكر كه با مطلع لب تشنه شروع می شود ثابت است ولی به سه شیوه ی كاملاً متفاوت اجرا می شود. بدین صورت كه در هر روش كلمات كمكی مختلف به كار می رود و آهنگ ذكر تغییر می كند. ابیاتی از غزل معروف سعدی هم در این ذكر استفاده شده است. در نوع اوّل كه آهنگ بسیار سنگین و غم انگیزی دارد هیچ كلمه ی كمكی اضافی وجود ندارد ولی در نوع دوم ، پس از مصرع اوّل هر بیت عبارت (واویلا، واویلا) و در پایان مصرع دوم هر بیت عبارت (واویلا، واویلا، صد واویلا) اضافه می شود. در حالی كه برای ذكر نوع سوم در پایان هر مصرع، عبارت (یاران واویلا، یاران واویلا) تكرارمی گردد. در اینجا متن نوع سوم ذكر لب تشنه به تفكیك گروه اول و دوم ارائه می گردد. ای كه بر یزید و بر متابعان یزید تا به یوم بعید مدام لعنت باد (بیش باد كم مباد) گ۱: لب تشنــه سـر بُــــریدند (یاران واویلا، یاران واویلا) مــظلـــــوم كـــــربـــــــــلا را (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: در خاك و خون كشیدند(یاران واویلا، یاران واویلا) فـــرزنــــد مـــــصطفـــــی را (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: این كشته گرغریب است (یاران واویلا، یاران واویلا) دفـــــــن و كفــــــــــن ندارد (یاران واویـلا، یاران واویلا) گ۲: افتـــــــاده در بیــابـــــان (یاران واویلا، یاران واویلا) سَــــــــر در بـــــــــــدن ندارد(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: ای شیعیــــــان بگـــریید (یاران واویلا، یاران واویلا) هنگام شــــــــور و شیـن است (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: كــاین شــــاهِ بی مددكار(یاران واویلا، یاران واویلا) سلـــــطان عالَمِیــــــــــن است (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: انـــــدر وداع آخـــــــــر(یاران واویلا، یاران واویلا) گفتــا: حسیـــــن به خواهــــــر(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: من مـــــی روم به میـدان (یاران واویلا، یاران واویلا) نایـم به خیمــــــه دیگــــــــــر(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: خـــــواهــر ز بعـد مرگم (یاران واویلا، یاران واویلا) كــــن مـــــادری به طفــــلان (یاران واویـلا، یاران واویلا) گ۲: لا ســـیَ مــا سكینـــــــه (یاران واویلا، یاران واویلا) آن طفـــــــل نـــــــاز پــــرور(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: در قتلگـــــاه و گفتـــــــا (یاران واویلا، یاران واویلا) زینب بـــــــــه حمـــلـــه داران (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: «بگـــــذار تا بگریـــــــم(یاران واویلا، یاران واویلا) چــون ابـــــر در بهـــــــــاران»(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: ای شمــرِ بــــی مـــروت(یاران واویلا، یاران واویلا) مـــنعــــم ز گــــریــه منمــــــا(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: «كــــز سنگ نالــه خیزد (یاران واویلا، یاران واویلا) روز وداع یــــــــــــــــاران» (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: بــا ساربـــــــان بگـوئید (یاران واویلا، یاران واویلا) كــــز نــــــالــــۀ سكینـــــــه (یاران واویـلا، یاران واویلا) گ۲: «تـــا بــــر شتـــــر نبندد (یاران واویلا، یاران واویلا) محمـــل بــــه روز بـــــــاران»(یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: چون فاطمه جدا شــــــد(یاران واویلا، یاران واویلا) گفتـا: بـــه نـــــعش قاســــــم (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: «انــــدوه دل نگفتـــــم» (یاران واویـلا، یاران واویلا) الا یـــك از هــــــــــــــزاران (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۱: زهــــرا به محشر آیــــد (یاران واویلا، یاران واویلا) با حــــوریان سیـــــه پــــوش (یاران واویلا، یاران واویلا) گ۲: پیــــــراهـــــن حسین را (یاران واویلا، یاران واویلا) افكنـــده بـــــر ســــــر دوش (یاران واویلا، یاران واویلا) یا امام وای، یا امام وای ـ یا غریب وای، یا غریب وای در این جا ریتم و ملودی ذكر به كلی عوض و یكی از پنج نمونه شعر كه در ادامه خواهد آمد اجرا می شود و در نهایت با این عبارات ذكر خاتمه می یابد. یا امــام وای ـ یا امــام وای ـ یا غریب وای، یا غریب وای ـ ولعنــت الله علی قوم الظّالمین والحمد لله ربّ العالمین ـ ای كه بر كوفیان بی وفا و شامیان پرجفا تا به روز قیامت مدام لعنت باد. (بیش باد و كم مباد) ذكر مشكل زینب: آه و ای یـــاران از دل زینــب (وای و بر دردُ مشكل زینب) «۲» حسرت عیش نوجوان اكبـــر مانده تا محشـــر بر دل زینب آه و ای یــــاران از دل زینب (وای و بر دردُ مشكل زینب) «۲» صد هزاران كس تا چهل منزل دف زنان، گِرد محمل زینب آه و ای یـــــاران از دل زینب (وای و بر دردُ مشكل زینب) «۲» بعد مُردن ســـر برنخواهد زد جز گُلِ حسرت از گِلِ زینب آه و ای یـــاران از دل زینب (وای و بر دردُ مشكل زینب) «۲» یا امام وای، یا غریب وای، یا امام وای، یا غریب وای ـ ولعنت الله علی القوم الظالمین والحمد لله ربّ العالمین ـ ای كه بر كوفیان بی وفا و شامیان پرجفا تا به روز قیامت مدام لعنت باد. (بیش باد و كم مباد) ذكر بی كس و بی مونس آخُ ای وای(همخوانی دو گروه) گ۱: بی كس و بی مـونس و بــی اَقربا قــافلـــه ســـالار دشت كـــربلا گ۲: چون نگریم؟ چون ننالم؟ زین عزا كشـته شــد یاران، حسین دركربلا گ۱: بعــــــد قتلِ شاهِ دین در كـــربلا شــد بلند آواز كـــــوس و كَرِّنا گ۲: خواست و ابن سعد با خیــل سپاه اسب كیــن تازد به روی كشته ها در این جا ریتم ذكر به طور كامل تغییر كرده و چنین ادامه پیدا می كند. گ۱: آخ آی ، چون به گوش زینب آمد این ندا، خدا شـــد غـضـب آلــــوده چــــون شیــــر خــــدا گ۲: آخ آی، راه زینـب چون برآن ساحل فتاد (خدا) ناقـــه ی بـــی محمــــلش در گِــــــل فتــــــاد گ۱: دیـــــد و دریائـــــی ســــراسر پُــــــر، ز موج مــــــوج او یك ســـــر فتــــــــاده روی خاك گ۲: آن زمیــــــن، چـــــــون قلـــه ی سینـــــا شده دامنش از مـــــــوجِ خــــــــــون ، دریـــا شده گ۱: ناگهــــــان دیـــــدنــــــد و آن خیـــــــل اَلََـم كشتگــــان را، بـس فتــــــــــاده روی خــاك گ۲: ناگهــــــان افتـــــاد و چشمش زان میـــــــــان بـــــــر تـــــنِ صــــــــــد پاره ی شـــاه جهان گ۱: جـــــــان خواهــــــــــر، من به قــــربان سرت ای بــــــــــرادر جـان، بمیــــــرد خواهـــــرت گ۲: این چـــــــه بیــداد است كه آمــــد بر سرت؟ ای بـــــــرادر جــــــــان بمیـــــــرد خواهرت یا امام وای، یا غریب وای، یا امام وای، یا غریب وای ـ ولعنت الله علی القوم الظّالمین والحمدلله ربّ العالمین. همان گونه كه قبلاً اشاره شد شش نمونه شعر هم وجود دارد كه یكی از آن ها توسط سرپرست گروه، انتخاب شده و دو گروه اجرا كننده ی ذكر در پایان ذكرهای هفتگانه اجرا می كنند. این اشعار عبارتند از: شعر اول اكبـــر به دشت كــربلا، با صولت پیغمبری زد خویش و بر قلب سپاه (با ذوالفقار حیدری) «۲» تاج نبی انــــدر ســـرش، دُرّ علـی اندر برش گفتند و حیدر زنده شد (بر كوفیــان خیبری) «۲» اكبر به دشت كــــربلا، بـا صــــولت پیغمبری زد خویش و بر قلب سپاه (با ذوالفقار حیدری) «۲» حوران و غلمان جنان، حیـران از آن سرو روان از الحــــذر پر شد جهـان (تا آسمان اخضری) «۲» اكبر به دشت كــــربلا، با صـــولت پیغمبری زد خویش و بر قلب سپاه (با ذوالفقار حیدری) «۲» ناگه به سویش تافُ تند، جسمش به خاك انداخُ تند شد پاره پاره پیكرش (از ضرب تیر و خنجری) «۲» اكبـــر به دشت كــــربلا، بــا صولت پیغمبری زد خویش و بر قلب سپاه (با ذوالفقار حیدری) «۲» یا امام وای، یا غریب وای ـ یا امام وای، یا غریب وای ـ ولعنت الله علی القوم الظّالمین والحمد لله ربّ العالمین. شعـر دوم اكبر بیا یك دَم مرو سوی میـدان (علی علی جانم ـ ای ماه تابانم) ۲ عـلی علی جانم ـ ای ماه تابانـم بهر علی آور تـــو رخت دامـادی مكن تو مادر را، ز هجرِخودگریان تا مـن زنم بـه گیسوی عـلی اكبــــر مكن تو مادر را، زهجـرِخود گریان مگذارُ رو آرد، اكبر سوی میدان مكن تو مادر را، زهجرِخود گریان نور دو چشمانــم یــوسف كنعانــم مكن تو مادر را ز هجــر خود گریان نور دو چشمانــم یوسف كنعانـم ای زینب مضطـر بكــن تـو امدادی اكبر بیــا یك دم مــرو ســوی میدان سكینـه پیش آور، تو شانه و عنـبر اكبر بیا یك دم مرو سوی میدان انا الـدخیلاك ای شاه بالا شـــــان اكبر بیا یك دم، مــرو سوی میدان (علی علی جانم ـ ای مـــاه تابانم) ۲ علی علی جانم ـ ای مــــــاه تابانم شعـر سوم شـــد چو شاه دین عــــازم میدان رو بیاور یك كهنه پیـراهـن شد چو شـــــاه دین عـازم میدان رو بیــــاور یك كهنـه پیـــــراهن آن كـه خــواهـد از تـن برون آرد شـــد چو شاه دین عــــازم میدان رو بیــــاور یك كهنـه پیـــــراهن آسیـــه محزون روز و شب گریان شـــد چو شاه دین عــــازم میدان رو بیــــاور یك كهنـه پیـــــراهن (گفت ُبا زینب خواهر از احسان) ۲ (تا كنم حافظ من به جسم و تن) ۲ (گفت ُبا زینب خواهر از احسان) ۲ (تا كنم حافظ من به جسم و تن) ۲ (شرم ازین كهنه جامه می دارد) ۲ (گفتُ با زینب خواهر از احسان) ۲ (تا كنم حافظ من به جسم و تن) ۲ (هست و از بهــــرِ شاه مظلومان) ۲ (گفتُ با زینب خواهر از احسان) ۲ (تا كنم حافظ من به جسم و تن) ۲ شعـر چهارم طفل صغیرم پدرجان زار و حقیـرم پدرجان از عمرُ سیرم پدرجان وای نبردی در سرم خیل بی كســـان را وای غــــریبُ در بــه در ما مسافران را وای نگفتم آی پدر كوفه جای ما نیست وای نگفتم كــــــربلا غیر از ابتلا نیست طفل صغیرم پدرجان زارو حقیـرم پدرجان از عمرُ سیرم پدرجان وای پدر جان شمر دون بسته در كمندم وای اگر گــــریم برای تو، مــی زنندم طفل صغیرم پدرجان زار و حقیـرم پدرجان از عمرُ سیرم پدرجان شعـر پنجم (ای همــرهان از ناقه گیریــدُ محمـــل این استُ دشت كربلا ما راستُ منزل) ۲ (این وعده گاه است) ۲ این كـــربـــلا هســـت (این وعده گاه است) ۲ حكـــــم خـــدا هست گویـــد سكینـه العطش از تشنه كامـی مـــا را رسیده كــاروان كشتی به ساحل (ای همــرهان از ناقه گیریــدُ محمـــل این استُ دشت كربلا ما راستُ منزل) ۲ شعـر ششم ای روشـنیِ مــاه از مَــهِ رخسار تــوست (روشن دو جهان از پرتو انوار توست) ۲ ریحــانه ی رســـــول الله ـ ابـی عبـــدالله مرجان دل علی ولی الله ـ (ابی عبدالله) ۲ همان طوری كه ملاحظه شد اشعار ذكر، معمولاً وزن و قالب یكسانی ندارد بلكه متناسب با موضوع تغییر وزن یا تغییر قالب می دهد. از سوی دیگر ذاكرین، برای جبران كمبود وزنِ شعر، اغلب از ضمه های اضافی و حتی شكستن كلمات، كمك می گیرند. ۴ـ صَـلات این آواز به شكل گروهی اجرا می شود و تركیبی از آیات قرآن و اشعار فارسی است. همان طوری كه از واژه ی صلات برمی آید هدف، دعوت مردم برای شركت در مراسم نماز میت است. اما از همین آواز و تنها با اندكی تفاوت برای اعلام برپایی مجلس پُرسه نیز استفاده می شود. بیشتر عبارات این برنامه، از آیات قرآن انتخاب شده است و اگر صلات برای اقامۀ نماز میت خوانده شود با تعبیر (میّت الحاضر) و در صورتی كه هدف از صلات كشیدن مطلع كردن مردم برای برپایی مجلس پرسه باشد با تعبیر (میّت الغایب) صلات را شروع می كنند. البته در صورتی كه متوفی زن باشد از تعبیر (میّتۀ الغایبه) و (میّتۀ الحاضره) استفاده می شود. در مجموع چهار نوع متفاوت صلات در نصرآباد ، وجود دارد و برای این كه شنونده هرگاه به صلات گوش داد به طور كامل از جریان آگاه شود، اطلاعات لازم به صورت ترجیع بند پس از هر جمله تكرار می شود. مثلا : برای مردی كه فوت كرده(الصلوۀ والسّلام علی میّت الحاضر/ میّت الغایب) و در صورتی كه متوفی زن باشد با عبارت (الصلوۀ والسّلام علی میّتۀ الحاضره/ میّتۀ الغایبه) جواب می دهند. برای اجرای صلات، نخست سرپرست گروه، آیه ی «الّذین اذا اصابتهم مصیبه قالوا انالله وانا الیه راجعون» را با آهنگ ویژه ای قرائت می كند و اعضای گروه جواب اصلی كه متناسب با جنس متوفی باشد تكرار می كنند. (الصلوۀ والسّلام علی …) دوباره آیه ی«كل نفس ذائقۀ الموت ثم الینا ترجعون» به وسیله سرپرست گروه خوانده می شود و پس از جواب گروه، آیه ی «كلّ من علیها فان و یبقی وجه ربّك ذوالجلال والاكرام» را با آهنگ خاص خود می خواند. پس از جواب گروهی، یكی دیگر از اعضای گروه كه از صدای بهتری برخوردار است عبارات و اشعار زیر را با آواز می خواند: مُهیمنا به نبی و به ولــی و به هـــر دو پسر به عابدین و به باقــر امــــام دیـن جعفـــر (الصلوۀ والسّلام علی …) به موسی و به رضــا و تقــی و هـم به نقی به عسكری و به مهدی كه هست غایب از نظر (الصلوۀ والسّلام علی …) گناه ظاهـــر و پنهان مـــا كـه بی حد است بـــزرگوار خدایــــا، تـــو از همــــه بگذر در این جا اعضای گروه (آمین، آمین، یا رب العالمین) گفته و سرپرست گروه جمله ی پایانی را چنین ادا می كند. (خدا رحمت كند پدر و مادر كسانی كه از برای این مرحوم / مرحومه بخوانند فاتحه مع الصلوات) و بدین گونه صلات به پایان می رسد.