از جاذبه های تاریخی و گردشگری تهران می توان به سردر باغ ملی اشاره كرد .سردر باغ ملی از بناهای به جا مانده از دوره قاجار است كه در خیابان امام خمینی (سپه سابق)، در ضلع شرقی وزارت امور خارجه و در ضلع غربی اداره پست قرار دارد.
این بنا یكی از نمادهای شهر تهران است كه سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ خورشیدی به دستور مستقیم رضا شاه و توسط جعفرخان كاشانی و همكاری آلمانیها احداث شد. البته در ساخت این بنا معماران دیگری نیز نقش داشتند؛ از جمله انجام سفتكاریها توسط استاد اسماعیلی، ساخت ستونها به وسیله استاد كریم منیژه، ساخت كاشیها به دست استاد خاكنگار مقدم و كاشیكاریها به هنرمندی استاد حسین كاشیپز.
این بنا با آمیزهای از سبك معماری ایرانی- اروپایی به ویژه در كاشیكاریها و كلاه فرنگی طراحی شده است. در كاشیكاری های این بنا عناصری برای یادبود كودتای سوم اسفند و فتح تهران به دست رضا خان وجود دارد كه از آن میان میتوان تخریب برج و بارو با گلولههای توپ، رضا شاه در حال تیراندازی و دو فرشته پیروزی را نام برد. در كاشیكاریهای بخش بالایی از طرحها و تصاویر اسلیمی، مسلسل، میدان جنگ، شصت تیر، رضا شاه با تفنگ شصت تیر، پرچم سه رنگ ایران، گلوله توپ، پلنگ، سرودهها و آیههای قرآنی و نامهای امامان به صورت كتیبه زیر كلاه فرنگی نوشته شده است. پس از انقلاب اسلامی اقداماتی جهت زدودن نقش شیر و خورشید از این بنا صورت گرفت.
بر روی كتیبه نمای بیرونی، سرودههایی از ندیمالملك دیده میشود.
سردر باغ ملی دارای یك دروازه برای سوارهرو و دو در برای عبور و مرور افراد پیاده دارد. این درها از جنس چدن میباشند كه در قورخانه تهران به دست استاد محمدعلی كرمانی ساخته شده بودند.
در بخش بالایی این بنا، جایگاه دیدهبانی، نقارهزنی و گذر نیروهای نظامی طراحی شده است.
در معماری داخلی سردرِ باغ ملی، از تصاویر كوروش هخامنشی و مردمان آن دوران استفاده شده است.
این بنا به عنوان دروازه ورودی به میدان مشق؛ كه محوطهای نظامی و در اختیار قشون بود، ساخته و نام «دروازه میدان مشق» بر آن نهاده شد. مدتی پس از ساخت این دروازه، طرح برپایی نخستین باغ همگانی شهر تهران با نام «باغ ملی» در زمینهای درون میدان مشق برنامهریزی و پیادهسازی شد و از این رو نام آن به «سردر باغ ملی» تغییر یافت. علیرغم این كه باغ ملی چند سال بیشتر دوام نیاورد و در محوطه آن ساختمانهای متعددی از جمله ساختمان وزارت امور خارجه، كتابخانه ملی و موزه ایران باستان ساخته شد، اما نام آن همچنان سردر باغ ملی، باقی ماند.






