ریپورتاژ آگهی
چوقا بافی (چوغا بافی)

چوقا بافی (چوغا بافی)

چوقا یا چوخا، بالاپوش مردان روستایی و عشایر بختیاری در غرب ایران است كه همواره دارای آستین كوتاه است
  • 1400/12/02
  • استان : لرستان
  • شهر : لرستان
  • دسته : صنایع دستی ایران
آدرس : استان لرستان-لرستان
تلفن : 66059000-021

چوقا یا چوخا، بالاپوش مردان روستایی و عشایر بختیاری در غرب ایران است كه همواره دارای آستین كوتاه است. این پوشش در بین مردم شهر نشین این قوم نیز در مراسم گوناگون رواج دارد و توسط زنان بختیاری از موی گوسفند بافته می‌شود.

چوقا نه پوششی سفید است و نه سیاه، بلكه پوششی است با دو رنگ سیاه و سفید. معمولاً بلندیِ چوقا باید به حدی باشد كه تا زیر زانو برسد. نقش چوقا همواره دارای شكلی ثابت است و در آن خطوط سیاه به صورت عمودی وارد خطوط سفید می‌شوند. درباره چراییِ نگاره این بالاپوش چند نظریه وجود دارد اما هنوز پیشنهاد همه پسندی درباره خاستگاه یا مضمون این نقش از سوی صاحب نظران انجام نشده‌است. تركیب رنگ‌های دیگر چوقا كرم – آبی، كرم – سرمه‌ای و یا كرم – قهوه‌ای است. آستین كوتاه چوقا بیشتر حالت نمایشی دارد و به عنوان جیب نیز می‌توان از آن استفاده كرد.

در شمال شرقی دزفول دهی به نام لیوس وجود دارد كه چوقاهای بافته شده در آن بتدریج به «چوقا لیویسی یا لیواسی» مرسوم شدند و بر همین اساس به این بالاپوش چوقالیوسی هم می‌گویند. تاریخ بافت این پوشش كمتر از صد سال است. برای بافتِ چوقا از دارِ خوابیده استفاده می‌كنند و تكنیك بافت آن نیز مانند تكنیك گلیم بافی است با این تفاوت كه خیلی ریز بافت تر است و تار و پود نازك دارد. طول پارچه مخصوص چوقا ۲٫۵ الی ۳٫۵ متر و عرض آن ۵۰ الی ۷۰ سانتیمتر است و با تاری از جنس پنبه (گاه پشم) و پود پشمی بافته می‌شود. قطعات را پس از بافتن به اندازه لازم می‌برند و كنار هم می‌دوزند. پشم به كار رفته باید كیفیت بالایی داشته باشد.

این پوشش فقط مخصوص مردان است. مردان در تابستان در زیر چوقا پیراهن و در زمستان كت می‌پوشند. مردان لر (لرستان و جنوب استان) و مردان بختیاری (چهارمحال و بختیاری و خوزستان و كهگیلویه و بویراحمد، غرب استان اصفهان) این پوشش را بر تن می‌كنند.

چوقا بختیاری بافته‌ای است از جنس پشم كه مخصوص مردان است طرح آن بر گرفته از معبد چغازنبیل بزرگترین معبد عیلامیان می‌باشد. چوخا را زنان بر روی دستگاه‌های ساده‌ای كه ۷۰ سانتی‌متر عرض دارند، می‌بافند. تكنیك بافت بسیار ابتدایی و وقت‌گیر است. معمولاً بافت چوخا ۱۰ تا ۱۵ روز طول می‌كشد و بهترین نمونهٔ آن در قریه‌ای به نام كارس بافته و دوخته می‌شود كه به چوخای كارسی شهرت دارد

چوقا را بصورت نواری به عرض ۵۰ سانتیمتر وبلندی حدود ۵/۲ متر می‌بافند. این نوار از دو قسمت مساوی ومتفاوت تشكیل می‌شود. بافت آن ساده‌است ودر طول آن نوارهایی به عرض یك سانتیمتر با بافت یك ردیف نازك نخ مشكی جدا می‌شوند. در یك قسمت همین بافت ساده كه راه راه است، ادامه می‌یابد ودر قسمت دیگر نقش پله‌ای كه رنگ آن مشكی است بافته می‌شود. مدت زمان لازم برای بافت یك قطعه چوقا حدود ۲۰ روز است. پس از بافت چوقا آن قسمت را كه بافت ساده دارد برای پایین تنه وقسمتی را كه دارای نقش پله‌ای مشكی است برای بالاتنه بكار برده وآن را می‌دورند. پود چوقا از خامه پشمی است كه توسط زنان ایل بوسیله پره ریسیده می‌شود وتار آن از نخ پنبه‌ای بسیار ظریف است كه از بازار خریداری می‌شود. چوقا در كلیه فصول سال مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگامی كه هوا سرد باشد چوقا را با بستن شالی در كمر به دور آن به بدن محكم می‌بندند تا باد وسرما در آن نفوذ نكند. بافت چوقا به علت متراكم بودن وپشمی بودن آن تا حدودی مانع نفوذ باران می‌شود. هنگام گرما ویا در حال كوه پیمایی دامن چوقا را از پایین تا كرده به كمر یا شانه حائل می‌كنند تا دامن آن دست وپای فرد رانگیرد.

برای بافت یك چوقای متوسط حدود یك كیلو گرم نخ پنبه‌ای (پود) ویك كیلو خامه پشمی بكار می‌رود. ارزش ومرغوبیت چوقا بسته به منزلت اجتماعی افراد ایل متفاوت است. بهترین نوع چوقا نوعی است كه در طایفه بهداروند در تش كیارسی بافته شدن وبه چوقا «كیارسی» معروف است. بعد از آن چوقای«موری» كه در طایفه موری بافته می‌شود شهرت دارد

قیمت این پوشش بستگی به خوش بافت بودن آن دارد.

پوشاك چوقا در لرستان مرسوم نبوده تنها لرهای بختیاری كه در شرق لرستان (عموماً الیگودرز) از گذشته ساكن بوده‌ان همانند دیگر بختیاری‌های ایران از آن استفاده می‌كنند.

چوقا بافی (چوغا بافی)-4FaSFFUNEE



چوقا بافی (چوغا بافی)-0rjBrlgW1N

چوقا بافی (چوغا بافی)-zQdphsTuAV