موقعیت و تاریخچه : روستای خسروآباد، از توابع بخش چنگ الماس (جنگلناس) شهرستان بیجار در استان كردستان، با مختصات جغرافیایی ۴۷ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۳۱ دقیقه عرض شمالی، در ۴۵ كیلومتری بیجار و ۱۳۵ كیلومتری مركز استان (سنندج) واقع شده است. این روستا از شمال به كوه قازیله، از شمال غرب به كوه دو كوهه و از جنوب به كوه هزار لیلی محدود میشود. ارتفاع روستای خسروآباد گروس از سطح دریا ۱۸۴۰ متر است و اقلیمی سرد و خشك دارد؛ آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و مطبوع و در زمستان سرد و خشك میباشد. رودخانة پرآبی نیز از جنوب آبادی میگذرد. تاریخ بنای روستای خسروآباد به اواخر دورة زندیه و اوایل دورة قاجاریه مربوط میشود. اما وجه تسمیة خسروآباد بدان جهت است كه خسروخان اردلان، والی كردستان در زمان آقامحمدخان قاجار، در توسعه و آبادانی روستا و ایجاد بناها و ساختمانهای عامالمنفعه و نیز قلعة داخل روستا نقش مؤثری داشته است. قلعه و مقبرة مادر امیر علایی و مدرسة قدیم، از آثار دوره قاجاریه است. این روستا از آبادیهای بسیار زیبای كردستان و ایران میباشد. مردم روستای خسروآباد به زبان كردی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. * الگوی معیشت و سكونت : براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، این روستا ۹۲۸ نفر جمعیت داشته است كه در سال ۱۳۸۵ به ۱۰۰۰ نفر افزایش یافته است. درآمد اكثر مردم روستای خسروآباد از فعالیتهای زراعی و دامداری تأمین میشود و گروهی از مردم روستا در بخش خدمات و تولید صنایع دستی از جمله قالیبافی اشتغال دارند. كشت دیم و آبی در روستا رواج دارد و باقی اراضی روستا به صورت مرتع و بوتهزار است. مهمترین محصولات زراعی شامل گندم، جو، نخود و یونجه است. باغداری در روستا رونق دارد و انگور، زردآلو و سیب از انواع محصولات سردرختی آن به شمار میآید. هندوانه، گوجهفرنگی و خیار نیز از محصولات جالیزی روستا است. مراتع سرسبز و حاصلخیز موجب رونق دامداری گردیده و تولید انواع محصولات دامی و فرآوردههای لبنی را در روستا امكانپذیر نموده است. روستای كوهستانی خسروآباد گروس در دشت استقرار یافته و بافت مسكونی متمركزی دارد. خانهها و فضاهای درونی آنها با تأثیر از شرایط طبیعی، نوع معیشت و فعالیت خانوارهای روستایی شكل گرفته است. حیاط، اتاقهای استراحت و پذیرایی، آشپزخانه، سرویس بهداشتی، انبار علوفه، طویله و مكانی برای پارك تراكتور از جمله فضاهایی است كه در بیشتر خانهها دیده میشود. اكثر خانهها یك طبقه، با سقفی مسطح ساخته شدهاند و مصالح عمده به كار رفته در آنها شامل آجر، خشت، گل و چوب میباشد. خانههای جدید با مصالحی مانند آجر، سیمان، آهن، سنگ و غیره ساخته میشوند. * جاذبههای گردشگری: معماری قدیمی (خانههای خشت و گلی) روستای خسروآباد یكی از جاذبههای بینظیر روستا و استان كردستان است. كوههای بلند اطراف روستا، مراتع سرسبز، رودخانة پرآبی كه از جنوب روستا میگذرد، با انواع درختان برافراشته چنار، سرو، صنوبر و انواع گیاهان دارویی گل گاوزبان، گل سفید، شیرین بیان، خاكشیر، گل شقایق، گل بابونه، گل ختمی، آویشن، گل زرد و گون، از زیباییهای شگفتانگیز طبیعت این روستا به شمار میروند. قلمرو این روستا زیستگاه جانورانی از قبیل گرگ، شغال، روباه، كفتار، خرگوش و انواع پرندگانی مانند كبك، بلدرچین، شاهین و شانهبسر میباشد. مسجد خسروآباد كه قدمت آن به دورة قاجاریه میرسد، به احتمال زیاد توسط خسروخان اردلان والی كردستان، ساخته شده است. پلان مسجد شبستانی است كه با شش ستون مدور و قطور آجری و پانزده گنبد كلنبه، مسقف شده است. این بنا شامل مصلای تابستانی در ضلع شمالی، ایوان جنوبی و حجرههایی در بخشهای داخلی و خارجی جهت استراحت طلاب و خادمین مسجد میباشد. از مهمترین تزیینا تمسجد میتوان به نمای زیبای آجری آن اشاره كرد. در حوالی مسجد چشمه آب گوارایی وجود دارد كه آب مورد نیاز مسجد را تأمین میكرده است. یكی دیگر از بناهای قدیمی و ارزشمند روستا، قلعهای است كه فقط قسمتهایی از آن در ضلع شرقی باقی مانده است. چهار طاق و مقبرة حاج اللهیار خان امیر علایی با گنبدی زیبا از دیگر آثار برجای مانده در روستای خسروآباد گروس است. منزل قدیمی امیرعلایی كه در حال حاضر، فقط سردر خشتی و چند اتاق از آن باقی مانده، از آثار تاریخی و قدیمی این روستا است. آثاری نیز از یك مدرسه قدیمی كه تاریخ تأسیس آن به سال ۱۳۰۲ شمسی مربوط است، برجای مانده است. این مدرسه در كنار مقبرة مادر امیر علایی قرار دارد و دومین مدرسه ساخته شده در شهرستان بیجار به شمار میرود. روستای خسروآباد در دورة زمامداری ناصرالدین شاه، بخشی از دارالخلافة گروس و محل اتراق امیر نظام گروسی بوده است. در روستای خسروآباد، طبق سنت دیرین، اعیاد بزرگ مذهبی قربان، غدیر و فطر جشن گرفته میشود. برگزاری مراسم عید نوروز نیز در میان روستاییان اهمیت فراوانی دارد. زورآزمایی از جمله ورزشهای محلی روستا است. قالیبافی نیز مهمترین هنر و صنعت دستی مردم خسروآباد میباشد. موسیقی رایج در روستای خسروآباد گروس شامل انواع نغمهها و ترانههای محلی است، كه به ویژه در مراسم عروسی و جشن مورد استفاده قرار میگیرد. دهل مهمترین ساز این روستا است. مردم روستای خسروآباد گروس مانند دیگر مناطق كردنشین از لباسهای بومی و محلی استفاده میكنند. رنگهای شاد و طرحهای متنوع ویژگی بارز پوشاك مردم روستای خسروآباد است. پوشش مردان شامل چوخه و رانك است كه پارچه كم عرض آن، با كرك بز (مرغز) بافته میشود. از دیگر لباس مردان دستار و پیراهن (از جنس پنبه) است. پاپوش آنان نوعی گیوه است. زنان روستا پیراهن بلند، قبا و نیم تنه یا سخمه میپوشند و كلاهی به نام فنیس یا تاس كلاه كه با روسریهای ابریشمی كلاقهای پیچیده شده، بر سر میگذارند. دوینه از جمله غذاهای محلی رایج روستای خسروآباد گروس است. مهمترین سوغات این روستا انگور، كشمكش و قالیهای دستبافت است.