این بنا در روستای فرومد – از توابع بخش میانی – بر سر راه شوسه شاهرود به سبزوار و ۱۶۵ كیلومتری شرق شاهرود واقع گردیده و امروزه به صورت نیمه ویران درآمده است . با این حال، به جهت دارا بودن تزیینات بسیار غنی، از آثار ارزشمند معماری دوره خوارزمشاهیان در ایران به شمار می رود . این بنا در مساحتی حدود ۸۲۰ متر مربع با نقشه دو ایوانی ساخته شده و متشكل از دو ایوان شمالی و جنوبی، دو ایوانچه در طرفین ایوان ها، شبستانی در ضلع شرقی ایوان جنوبی و احتمالا شبستانی به قرینه آن در ضلع غربی، دو رشته رواق در طرفین صحن، اتاق گنبددار چهارگوش در ضلع غربی ایوان شمالی و سردری مزین است . سردر ورودی مسجد، در ضلع شمالی بنا قرار گرفته و مزین به تزیینات غنی و زیبای آجر كاری، گچبری و كتیبه هایی چند است . این سردر به صورت ایوانی با قوس شكسته است كه در حاشیه داخلی آن، دو ستونمای آجری اجرا شده است . این ستون ها در پایین بر روی سكوی طرفین سردر قرار گرفته و در بالا به سرستونی مكعب شكل پایان می پذیرد . در طرفین این ستون نماها نیز تزیینات آجری تراش به شكل هشت ضلعی منتظم كه در فضای خالی داخل شعاعهای آنها سفال مهری با نقش گیاهی نشانده اند و گچبری هایی با نقوش هندسی وجود داشته كه بخش اعظم آن فروریخته است . پیشانی سردو نیز دارای تزیینات گچبری است . دیواره های داخلی سردر، با تزیینات گچبری به شكل مربع های كوچك، و پوشش طاقی سردر با گچبری و مقرنس تزیین شده است . در پاكار طاق سردر، كتیبه ای سرتاسری به خط نسخ و در زمینه تزیینی گچبری شده است . مضمون این كتیبه، آیات قرآنی است كه به شدت آسیب دیده است . در انتهای سردر ورودی، درگاه كوتاهی به ارتفاع ۵/۱ متر قرار دارد. وضعیت درگاه نشان می دهد كه در دوره های متأخرتر، آن را كوچك و كوتاه كرده اند . پس از سردر، دالانی به عرض حدود ۵/۲ و طول ۶ متر قرار دارد كه از طریق آن به صحن و شبستان جانبی می توان رسید . صحن مسجد به شكل مربع مستطیل، در جنوب و شمال با دو ایوان بزرگ و در غرب و شرق با بقایای رواق های جانبی محدود می شود . ایوان بزرگ و جنوبی مسجد به عرض۶۲/۶ و عمق ۲۵/۱۱ متر، از ایوان مقابل بزرگتر و مرتفع تر است . این ایوان با قوس و طاق گهواره ای عرضی و نیم گنبد انتهایی پوشش یافته است . در دیواره های ضلع غربی و شرقی ایوان، درگاه هایی با پوشش طاقی تعبیه شده كه به فضاهای جانبی راه پیدا می كند . در حاشیه داخلی قوس ایوان، دو ستون نما ساخته شده و بر روی آنها آجرهای مشبك قالب زده به ابعاد ۲۰×۲۰ سانتی متر كار كرده اند . از فراز ستون نمای پایه ایوان غربی، كتیبه های كوفی آمیخته با نقوش اسلیمی و گیاهی آغاز می شود و بر روی ستون نمای پایه شرقی خاتمه می پذیرد . این كتیبه به شدت آسیب دیده؛ با این حال، متن آن طبق معمول، آیاتی از قرآن بوده است . نمای ایوان با تزیینات آجری پیش بر و قالب زده با نقوش هندسی، گره و طرح های تسمه ای مزین شده است . بر دیواره شرقی ایوان، محرابی گچبری با نقوش هندسی، گیاهی و زنجیره ای شكل و كتیبه كوفی قرار دارد كه متن كتیبه آن، سوره اخلاص است . در ضلع جنوبی ایوان نیز محراب گچبری و رنگ آمیزی شده ای قرار دارد كه منقوش به طرح های هندسی، گیاهی، اسلیمی و كتیبه ای قرآنی به خط كوفی و نسخ است . متن كتیبه نسخ، آیه ۱۱ سوره مریم است . بخش فوقانی ضلع جنوبی ایوان و انتهای پوشش نیم گنبد آن، با مقرنس كاری زیبایی گچبری شده و با نقوش اسلیمی ، گیاهی و هندسی تزیین شده است . در میان یكی از مقرنس های ردیف اول، یك مستطیل و در میان آن، عبارت “عمل علی بن ابوالحسن بن محمودالجامی الحاجی الشهرستانی ” – نام معمار یا استادكار تزیین بنا – اجرا شده است . در طرفین ایوان جنوبی، دو ایوانچه ساخته شده كه بر پیشانی آنها نقوش هندسی، گیاهی و اسلیمی گچبری شده و بخش عمده آنها فرو ریخته است. در نمای قوس بیرونی ایوانچه ها، كتیبه ای به خط كوفی مشبك مشجر گچبری شده كه متن كتیبه ایوانچه شرقی، آیه ۳۱ سوره اعراف است . در پاكار طاق ایوانچه غربی، كتیبه دیگری به خط نسخ متمایل به ثلث نوشته شده است . ایوان شمالی بنا دقیقا با ایوان جنوبی هم محور نیست . ارتفاع این ایوان، ۱۲، عرض آن ۵۰/۶ متر و عمق آن ۵۲/۷ متر است . در حاشیه قوس ایوان ، دو ستون نما و بر روی آنها، آجرهای مشبك پیش بری به شكل متوازی الاضلاع كار كرده اند. از بالای ستون نمای ضلع شرقی ایوان، دو كتیبه مجزا شروع می شود كه بر روی ستون نمای ضلع غربی خاتمه می یابد . كتیبه اول به خط كوفی مشبك مشجر و كتیبه دوم به خط نسخ متمایل به ثلث است كه هر دو به شدت آسیب دیده اند . تزیینات نمای ایوان آجری، منقش به نقوش هندسی، گیاهی و طرح های تسمه ای است . تزیینات داخل ایوان مشتمل بركتیبه سرتاسری قرآنی به خط نسخ متمایل به ثلث است كه در زمینه تزیین گچبری شده است . بدنه ایوان گچكاری بوده كه فرو ریخته است . سطح پوشش نیم گنبد انتهای ایوان، با گچ مقرنس كاری شده و اكنون تنها داغ آنها برجاست . در بالای كتیبه سرتاسری فوق الذكر، در دو طرف، یك طاقنمای گچبری شده با نقوش گیاهی دیده می شود كه در چهار طرف آن، كتیبه ای به خط كوفی تزیینی مشجر وجود دارد . بخش عمده تزیینات مزبور و كتیبه ها آسیب دیده است . با این حال، متن كتیبه قرآنی در پیرامون طاقنمای روی دیوار شرقی – آیات ۲ و ۳ سوره نصر- قابل خواندن است . در طرفین این ایوان نیز دو ایوانچه ساخته شده است . ایوانچه شرقی، مدخل ورود به یك اتاق مربع شكل با سقف گنبدی است . بر پیشانی این ایوانچه ها، تزیینات زیبای آجركاری به صورت یك شش وجهی به چشم می خورد كه در وسط آنها قطعات كاشی فیروزه ای نشانده اند و در طرفین ایوان شمالی، دو دیوار كه روی هر كدام دو طاقنما با تزیینات آجری و نقوش هندسی با تلفیق كاشی فیروزه ای و آبی لاجوردی است، دیده می شود كه صرفا جنبه تزیینی دارد . در ضلع شرقی و غربی صحن، بقایای رواقی مشتمل بر جرزها و قوس ها و دهنه های برجای مانده كه با تزیینات زیبایی گچبری و نقوش گیاهی و اسلیمی تزیین شده اند . در پاكار طاق این رواق ها، كتیبه هایی به خط نسخ متمایل به ثلث مشاهده می شود كه مضمون آنها احادیث و شعایر اسلامی است . مسجد فرومد فاقد هرگونه كتیبه تاریخی و مدارك مستند تاریخی است . با این حال، باتوجه به شیوه معماری – نقشه دوایوانی و پوشش ایوان ها – و تزیین بنا – كاربرد وسیع آجرتراش با تلفیق كاشی های فیروزه ای و لاجوردی – و مقایسه آن با دو بنای تاریخ دار دوره خوارزمشاهیان یعنی مسجد جامع گناباد و مسجد ملك زوزن، می توان آن را از آثار اوایل قرن هفتم هجری دانست . این بنا در دوره اخیر تعمیر و مرمت شده و به شماره ۳۴۵ به ثبت تاریخی رسیده است .
