در شمال غربی مشهد در انتهای خیابان خواجه ربیع آرامگاه با شكوه خواجه ربیع واقع است. این بنا به توصیه شیخ بهایی توسط شاه عباس صفوی در نیمه اول قرن هجری ساخته شده است.
نام خواجه ربیع در تاریخ ربیع بن خثیم است. او از طایفه بنی‌اسد و ساكن كوفه، از زمره زهّاد هشتگانه صدر اسلام و تابعین (كسانی كه صحابه پیامبر را درك كرده‌اند) و همچنین از یاران و سرداران حضرت علی بوده است. وی از اصحاب پیغمیر اسلام و نیز از سرداران سپاه ۱۱ حضرت علی (ع) بوده است. وی ضمن ارادت به حضرت علی ظاهراً از خویشان معاویة بن ابوسفیان هم بوده است، بنابراین در سال‌های پایانی خلافت حضرت علی و بروز اختلاف میان ایشان و معاویه، به قصد انزوا و دوری از نزاع طرفین عراق را به قصد ایران و خراسان ترك كرده است. او در سال‌های پایانی عمر ساكن شهر نوغان (مركز ولایت توس در آن زمان) شده و بالاخره در سال ۶۳ ه.ق یا به روایتی دیگر در سال ۶۱ درگذشته و در یك فرسنگی شمال نوغان دفن گردیده است. مشهور است كه امام رضا هنگام سفر به خراسان در سال‌های ۲۰۰ تا ۲۰۳ ه.ق قبر خواجه را زیارت كرده است.
مشخصات بنا
مقبره خواجه ربیع بنایی باشكوه در باغی وسیع و مصفا، بر كناره كشف رود و در حاشیه شمالی شهر مشهد واقع است. این مقبره دارای گنبدی به ارتفاع ۱۸ متر بر روی بنایی چهار ایوانی است. گنبد بنا دو پوششه و پوشیده از كاشی‌های زیبای فیروزه‌ای و درون بنا هم مزین به نقاشی‌های طلایی رنگ است.
طرح آرامگاه در نمای بیرونی هشت ضلعی و در درون چهار ایوانی است. از انتهای ایوانهای اضلاع بزرگ راهروهایی به درون باز شده اند. بر فراز بنا گنبد فیروزه‌ای رنگ قرار گرفته است كه ارتفاع گنبد تا كف ۱۸ متر می‌باشد.
