شیرگاه مركز شهرستان سوادكوه شمالی در استان مازندران است كه از جنوب به شهرهای زیرآب و پل سفید و از شمال به شهرستان قائم شهر راه دارد. این شهر همچنین از سمت راست به شهرستان ساری و از سمت غرب به شهرستان بابل راه دارد.
نام
یك دیدگاه در مورد این نام این است كه «شیر» در زبان محلی به معنای تری و نم است در این صورت معنی شیرگاه یعنی «مكان تر یا نمناك».
برخی نام پیشین شیرگاه را خارخون دانستهاند ولی بر پایهٔ اطلاعات جلد سوم فرهنگ جغرافیایی ایران خارخون نام پیشین روستای زیولا در منطقه شیرگاه بودهاست.
مردم
شهرشیرگاه در محدوده شهری بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر و با روستاهای اطراف بیش از ۳۰٬۰۰۰ نفر جمعیت دارد. شغل بیشتر مردم شهر شیرگاه كشاورزی و دامداری است. شیرگاه باتوجه به جمعیت كم یكی از مهاجرفرستترین شهرهای ایران است و شمار زیادی از جوانان این شهر به خارج از كشور مهاجرت كردهاند.
موقعیت جغرافیایی
شیرگاه به عنوان یكی از چهار شهر شهرستان سوادكوه زیرآب، آلاشت، پل سفید و شیرگاه)
یكی از جادههای ارتباطی تهران- شمال، معروف به جاده فیروزكوه، و راه آهن تهران- شمال، كه بخشی از راهآهن سراسری ایران است، از این شهر میگذرد. ۲۵ كیلومتر از قائمشهر و ۲۰ كیلومتر از زیراب فاصله دارد
شیرگاه از همه جهت جز شمال بهوسیله رشته كوههای البرز مركزی احاطه گشتهاست. از غرب توسط كوه تِرز، از شرق بهوسیله كوه وِرزك واز جنوب با كوههای ساره سر و شاه كوه محاصره شدهاست.
شیرگاه محل تلاقی دو رود است. یكی رود تالار كه از منطقه آلاشت و گردنههای دوگل سرچشمه میگیرد و دیگری رود كسلیان است. كسلیان در بیشتر مواقع سال آبی روشن و زلال دارد (تنها در زمان بارندگیهای شدید آب آن كمی گل آلود میشود) ولی تالار در بیشتر مواقع سال گل آلود است. به دلیل وجود این دو رود و هم چنین وجود درههایی نسبتاً كم عمق، شیرگاه دارای پلهای متعددی است كه به همین دلیل آنراشهر پلها لقب دادهاند.
پل شاپور شیرگاه
پل دختر (چالی)
پل تاریخی شاهعباسی آبدنگسر (آبدنگسر، بین قائمشهر و شیرگاه)
پل شاهعباسی: این پل در دوران سلطنت پادشاهان صفوی و در مسیر باستانی موسوم به راه شاهعباسی با آجر و ساروج و گچ بر روی رود كسلیان یا روشن تلار بنا گردید. طول آن ۵۷ متر و عرض آن بدون احتساب جان پناه پنج متر میباشد. پل شیرگاه دو دهنه دارد كه دهنه شمالی آن از دهنه جنوبی بزرگتر است.
پل شاپور: این پل بر روی رودخانه اوتجون در اراضی چای باغ و ۵۰ متری جانب شرقی جاده شیرگاه به قائم شهر واقع شده و احتمالاً مربوط به دوران قاجار میباشد.
برخی دیگر از پلها در همین سده ساخته شدند
پلهای راه آهن در سرتپه و داخل شهر
پلهای جاده تهران–شمال در سرتپه و كنار پل شاپور.
تاریخ شیرگاه
بخش اصلی شهر امروزی قدمت چندانی ندارد، چون محل ابتدائی زندگی گروههای انسانی در زیولاء. چالی، تپهسر و بهویژه آبدنگهسر بودهاست. پیشهٔ بیشتر مردم چوببری و دامداری بودهاست. به مرور زمان آنها برای تأمین چوب هم چنین چرای دامهایشان به علت فاصله كم این سه منطقه از شیرگاه به صورت روزانه به جنگلهای این منطقه رفتوآمد داشتند. نتیجه این كار كوچ تدریجی آنها به شیرگاه شد و كومهها وكلبههایی ساخته شدند كه آنها هم كمكم به خانههای دائمی تبدیل شدند و جمعیتی در داخل (شهرامروزی) و نواحی اطراف ساكن شدند كه در اثر این كار هستهٔ وجودی شیرگاه به وجود آمد. اهالی آن روستای كوچك خانههایشان را در نواحی بالاتر میساختند تا از خود در برابر حمله دزدان و یاغیان دفاع كنند.
در دوره صفوی جاده شوسه شاهعباسی از این شهر عبور میكرد. پلهایی كه امروز میبینیم یادگارانی از آن دوراناند كه در زمان خود از پلهای مهم وبزرگ به شمار میرفتند.
در دوره رضاشاه، شخصی به نام هژبر باوند كه به مبارزه با رضاشاه برخاست گاهی برای تأمین غذا واستراحت سپاهیانش به شیرگاه میآمد و از مردم غذا و… میگرفت.
نیروهای ارتش شوروی در جریان اشغال ایران در جنگ جهانی دوم در منطقهای كه به نام آنها (روس آباد) نام گرفت در نزدیكی كلیج خیل امروز (یكی از روستاهای نزدیك شیرگاه) ساكن شدند. مردم شیرگاه ایام حضور شوروی هارا شوروی سال میگویند. شیرگاه در آبان ۱۳۴۱ نام شهر را به خود اختصاص دادو هم اكنون ۱۳۹۱شهردار شیرگاه “مجید احمدی خطیر” میباشد.
گردشگری
شیرگاه و اطراف آن مناطق مورد توجه گردشگران دارد.
آبشار شیرگاه، در نزدیكی تونل بین جادهٔ زیراب- شیرگاه
چشم اندازها نگلی لفور در فصل بهار
زمینهای كشاورزی برج وباغهای مركبات
ویلاهای زیبا در نوآباد كلیج خیل
رودخانه كسلاین در نارنج بُن
جنگل سمت جهاد كشاورزی
مناظر بسیار زیبای جنگلی
جنگل اندرگلی
پلهای تاریخی
آب و هوایی ملایم وخنك در بهار و تابستان
شنا در رودخانه كسلیان


