آدرس بنا: محله سیدآباد- نرسیده به سازمان صنایع دستی
قدمت : قاجار
عرصه: ۶۷۰ مترمربع
اعیان: ۳۶۵ مترمربع
موقعیت جغرافیایی شهرستان اردبیل
شهرستان اردبیل مركز استان اردبیل می باشد كه از شمال به شهرستان مشگین شهر، از شرق به شهرستان نمین، از جنوب شهر كوثر، از جنوب غربی به شهرستان میانه و از غرب به شهرستان نیز محدود می گردد.
آب و هوای اردبیل سرد و خشك بوده، بیشترین درجه حرارت در تابستان ها به ۳۵ درجه بالای صفر و كمترین آن در زمستان به ۲۵ درجه زیر صفر می رسد.
میزان باران سالیانه این شهر به طور متوسط در حدود ۳۸۰ میلیمتر می باشد.
تاریخچه بنا
حمام سیدآباد در محله قدیمی سیدآباد و در راستای پل سیدآباد، در ورودی قدیمی شهر از سمت خلخال و تالش واقع شده است. این حمام، یادگار دوره قاجار و دارای سبك معماری این دوره است كه مشابه حمامهای همدوره خود همچون حمام ابراهیم آباد و یعقوبیه می باشد.
حمام سیدآباد در جوار سایر بناها و المانهای نیازهای محله را برآورده می نوده است.
توصیف معماری بنا
حمام سیدآباد واقع در محله سیدآباد شامل دو بخش زنانه و مردانه بوده كه در حال حاضر بخش زنانه حمام تخریب، تفكیك و به فروش رسیده و بخش مردانه دایر می باشد.
سلسله فضاهای تشكیل دهنده این حمام چنین می باشد ورود به هشتی مستطیلی حمام از طریق چهار پله با اختلاف سطح ۸۲/۱ متر از سطح كوچه میسر می گردد. دالان ورودی با گردش ۹۰ درجه در این بخش شخص را به سربینه هشت ضلعی حمام هدایت می كند. سكوهایی سنگی دور تا دور این بخش به عنوان سكوهای رختكن ایجاده شده اند. به دلیل بالا آمدن كف این بخش حوض سنگی هشت گوش آن مدفون گشته است. این بخش دارای تزئینات نقاشی زیبایی بوده كه در دوره های گذشته تراشیده شده است و در حال حاضر كاربندی های اجرا شده بر روی زمینه هشت و نیم هشت تزئین كننده این فضا می باشد.
ورود به گرمخانه از طریق اتاقی مستطیلی شكل به عنوان میاندر امكان پذیر می گردد. در سمت چپ راهروی ورودی گرمخانه مربوط به اتاقك كوچك مستطیل شكل به اتاق تنظیف با طاق گهواره ای به چشم می خورد.
در بخش مركزی گرمخانه خزینه آب گرم قرار داشته كه در حال حاضر تبدیل به حوضچه بتنی جهت آبرسانی به دوشها گشته است.
در دو طرف خزینه دو بازوی كناری به عنوان فضای خاص نشین قرار دارد. كف این بخش دارای گربه رو روهایی است كه با روشن شده تون حمام سبب گرم شدن كف می گردد. پوشش این بخش گنبد عرقچین در دو بازوی كناری و گنبد با كاربندی اجرا شده بر زمینه مربع در بخش مركزی می باشد.
تزئینات به كار رفته
نقاشی های زیبایی از زنان و مردان و مناظر طبیعی در بخش سربینه تزئین كننده این بخش بوده كه در دوره های گذشته تراشیده شده است و در حال حاضر كاربندی زیبای اجرا شده بر روی هشت و نیم هشت تزئین كننده این فضا میباشد.
مشخصات سازه ای بنا
بنا دارای پی سنگی با ملات آهكی و جرزها و پایه های آجری به ضخامت ۸۰ الی ۱۰۰ سانتیمتر می باشد كه در مقابل نیروهای رانشی گنبد در طول زمان مقاومت كرده اند.
سازه حمام یك سازه متصل می باشد كه قرارگیری عناصر خرد، گرداگرد عناصر اصلی سبب ممانعت از رانش آن شده است. پوشش بكار رفته گنبد عرقچین بر روی زمینه مستطیل و مربع می باشد. در گنبد بخش سربینه و گنبد مركزی گرمخانه از كاربندی هایی استفاده شده است كه علاوه بر نقش تزئینی نقش سازه ای را نیز ایفا میكند.
قوسهای بكار رفته از نوع قوس جناغی، با شیوه اجرای آجر به سبك رومی و ضربی می باشد.
نوع مالكیت
براساس تحقیقات انجام شده این بنا چندین بار به فروش رسیده و مالكیت بنا در حال حاضر در اختیار آقایان حسینقلی بانكی و لطیف مسنن می باشد.
