موقعیت و تاریخچه
روستای نصفی از توابع بخش رحمت آباد و بلوكات شهرستان رودبار، با مختصات جغرافیایی ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی، در ۷ كیلومتری جنوب غربی توتكابن، ۱۳ كیلومتری رودبار و ۶۸ كیلومتری رشت قرار دارد. این روستای كوهستانی، از شمال به روستای رستم قشلاق، از غرب به روستای فتلك، از جنوب به روستای شوشوی و از شرق به روستای پره محدود میشود.
روستای نصفی از سطح دریا ۵۵۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن معتدل كوهستانی با زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. میانگین بارندگی سالانه آن ۷۵۲ میلیمتر گزارش شده است.
تپههای باستانی مارلیك و پیل قلعه در اطراف روستا، نمایانگر استقرار جماعتهای اولیه انسانی و سابقه تاریخی آن در گذشتههای دور است.
روستای نصفی به دو محله جازم كول و قاسم طاق تقسیم شده است و هر یك از این محلهها، هویت اجتماعی خاصی دارند.
مردم روستای نصفی به زبان گیلكی و تالشی (گویش رودباری) سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سكونت
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵ روستای نصفی ۷۴۸ نفر جمعیت داشته است كه در سال ۱۳۸۵ به ۱۰۰۰ نفر افزایش یافته است.
اقتصاد روستای نصفی بر پایه فعالیتهای زراعی، باغداری، دامداری و صنایع دستی استوار شده است. كشت آبی و دیم در روستا رواج دارد. شالیزارهای روستا، توسط آب رودخانه گوهررود آبیاری میشوند. برنج، گندم، علوفه، نخود، لوبیا و سبزیجات از محصولات زراعی روستاست. گردو، فندق و زیتون نیز ازمحصولات باغی آن است. پرورش سنتی گاو و گوسفند، در روستا متداول است و فرآوردههای مهم آن مشتمل بر شیر، ماست و پنیر است. پرورش طیور خانگی مانند مرغ، غاز و بوقلمون نیز در روستا رواج دارد. زنان روستایی در اوقات فراغت با بافتن جوراب و عرضه آن به بازار بخشی از هزینههای خانوار را تأمین میكنند.
روستای نصفی در جلگهای مرتفع، به شكل دو خط موازی و پراكنده، در مسیر ارتباطی توتكابن و كیاودخت استقرار یافته است و مشتمل بر دو محله جازم كول و قاسم طاق است. بافت مسكونی روستا پیرامون مسجد و بازار شكل گرفته و به مرور گسترش یافته است.
خانههای روستایی به دو صورت سنتی و جدید ساخته شدهاند. برخی خانههای قدیمی دو طبقه هستند؛ طبقه پایین معمولاً به عنوان انباری یا طویله دام استفاده میشود و طبقه دوم نیز با ایوانی كوچك به فضای داخلی خانه مرتبط میشود. در ساخت خانههای قدیمی از مصالح چوب، گل و كاهگل استفاده شده است، در حالی كه، مصالح به كار رفته در خانههای جدید شامل آهن، آجر، سیمان و گچ است. از جمله فضاهای مهم زیستی برای روستاییان، حیاط خانه است كه نقش مهمی در فعالیتهای زراعی و دامداری دارد. از این رو، حیاط خانهها با پرچین یا دیوارهای بلوكی از هم تفكیك شدهاند.
جاذبههای گردشگری
چشمانداز آرامبخش جنگلهای سرسبز زربین و زیتون، مراتع و شالیزارها حاشیه جاده دسترسی، گردشگران را برای تجربهای دیگر مصمم میسازد.
در شرق روستا، جنگلهای انبوهی از درختان زربین (نوعی درخت سرو با چوب مقاوم)، چشمانداز بدیعی پدید آوردهاند. باغهای زیتون نیز در همین قسمت قرار دارند. شالیزارهای سرسبز برنج غرب روستا به موازات باغات زیتون، از شمال تا جنوب گسترده شدهاند و زیبایی اطراف آن را دو چندان كردهاند.
آثار و بقایایی از پنج تپه باستانی با نامهای جازم كول، زینب بیجار، دوره بیجار، پیله قلعه، تپه مارلیك (چراغعلی تپه) در اطراف روستای نصفی به جا مانده است كه تپه مارلیك مشهورترین آنهاست.
تپه مارلیك، در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی توسط كارشناسان باستانشناسی به سرپرستی دكتر عزتالله نگهبان مورد كاوش قرار گرفت و به عنوان قبرستان سرداران سلاطین باستانی، افراد برجسته و خانوادههای آنها شناسایی شد. در اثر این كاوشها، ۵۳ قبر با مجموعهای از آثار باستانی باارزش به دست آمده است. تپه مارلیك، از سنگهای سولفات آهن تشكیل شده و گورهای نامنظمی به شكل مستطیل و مربع در داخل آنها كندهكاری شده و روی آنها با قلوه سنگهای بزرگ و ملاط گل پوشانیده شده است.
برخی از صاحبنظران معتقدند، قوم مارلیك از اقوام هند و ایرانی بودهاند و تحت نام اقوام باستانی ماردها یا امردها كه قدمت آنها به هزاره دوم پیش از میلاد میرسد، به این منطقه وارد شده و در دامنههای شمالی سلسله جبال البرز و كرانههای جنوبی دریای خزر اسكان یافتهاند و به تدریج، كشوری پیشرفته تشكیل داده و از تپه مارلیك برای قبرستان سلاطین، سرداران و خانوادههای آنها استفاده كردهاند. این قوم، حداقل در حدود دو یا سه قرن ، احتمالاً از قرن چهاردهم تا دهم قبل از میلاد در این منطقه زندگی میكردهاند. تپه مارلیك، به عنوان برجستهترین نشانههای تمدن پیش از تاریخ از نظر هنری و قدمت تاریخی اهمیت جهانی یافته است.
جام زرین مارلیك با نقش گاوهای بالدار، جام زرین افسانهای زندگی، كاسه زندگی با نقش ربالنوع، جام نقرهای با نقش سرداری در حال رام كردن پلنگ و بزكوهی، نمونههای به دست آمده از تپه مارلیك است كه در موزههای ایران و جهان نگهداری میشوند. تأثیر هنری این آثار چنان بوده است كه هنرآفرینان آشوری، اورارتویی و سكایی به ویژه مادها و هخامنشیها به نحو چشمگیری از الگوی آنها بهرهبرداری كردهاند.
آثار كشف شده از كاوشهای مارلیك از جمله شاهكارهای تاریخی بینظیری است كه با قدمتی بیش از سه هزار سال، كماكان برای كارشناسان و دوستداران آثار تاریخی، حیرتآور است. محل اشیاء به دست آمده از تپه مارلیك، همچنان به صورت حفاظت شده باقی ماندهاند و میتوانند به عنوان موزه باز تاریخی مورد بازدید علاقمندان قرار گیرند.
مردم روستای نصفی مانند سایر ایرانیان اعیاد ملی و مذهبی را با احترام و شكوه فراوان برگزار میكنند. در ایام محرم و وفات ائمه، با سینهزنی، دستهگردانی و دیگر مراسم رایج، به سوگواری میپردازند.
در هنگام اوقات فراغت، با انواع بازیها و ورزشهای محلی سرگرم میشوند. از آن جمله میتوان به كشتی گیله مردی، قئیش بازی، طناب كشی، خرپشتك، هلولك، چوببازی (رقص چوبك)، گلفا، دوربچرخان، كرم سنگك و چرخ فلك اشاره كرد. برخی از این بازیها، به مرور زمان از رونق افتادهاند. پوشاك زنان روستا، لباسهای رنگارنگ و شاد و روشن است. مردان نیز از لباسهای معمولی استفاده میكنند.
صنایع دستی روستای نصفی مشتمل بر انواع بافتههای پشمی مانند جوراب، شال و بلوزهای بافتنی است. با توجه به فراوانی مواد اولیه، تهیه و مصرف انواع غذاهای محلی مانند باقلی خورشت، قیمه، تره كوهی، ترش تره، زیتون پرورده و سیاه خورشت (فسنجان) در میان مردم روستای نصفی رواج دارد.
