شهر بخارا در دوره اسماعیل سامانی در قرن سوم هجری ، پایتخت سرزمینی كه امروز ازبكستان نامیده می شود، شد. از اواسط قرن ۱۰ تا پایان قرن دهم هجری، اسلام بعنوان مهمترین دین در این منطقه شناخته شد و شهر های بخارا و سمرقند از قرن سوم هجری به بعد بعنوان دو مركز مهم تدریس علوم اسلامی بودند. به همین دلیل هنوز هم بخارا را “بخارای شریف”می نامند. این شهر یعنی پایتخت سامانیان ، یكی از مراكز اصلی فرهنگی ایرانیان در قرون سوم و چهارم هم بوده و كسانی چون ابوعلی سینا كه متولد این شهر است ، فارابی، بیرونی، خوارزمی و صدها دانشمند ایرانی در بخارا نفس كشیده اند. البته در سال ۱۹۲۴ میلادی سمرقند و بخارا به دنبال سیاست‌های تفرقه افكنانه شوروی پیشین از تاجیكستان جدا شد و به ازبكستان پیوست.
بخارا دوزی یكی از صنایع‌دستی تزیینی – كاربردی ایران است. بخارا نام شهری است كه در آن محصول پنبه و ابریشم بسیار بوده و به همین دلیل هنرمندان بخارایی، شیوه‌ای را در رودوزی‌ها ابداع كرده‌اند كه به بخارا دوزی مشهور شده است. این هنر نوعی رودوزی است كه در اثر پركاری دوخت (دوخت‌های زیاد روی پارچه های زیرساخت)، زمینه‌ی پارچه قابل‌تشخیص نیست و نقوش، به‌وسیله‌ی نخ های الوان پدیدار می‌شود.
سوزندوزی با نخ‌های ابریشمی رنگین برروی پارچه كتان و كرباس را بخارادوزی می‌گویند.
گل های اناری ، شاه عباسی ، گل های میخك ، طرح گلدانی ، ﻧﻘﻮش ﻫﻨﺪسی، ﮔﻠﻬﺎی ﺟﻨﺎغی، گل‌های سیبی، ﮔﻞ ﮔﻠﺪانی.
نقوش گل ها با ابریشم های الوان مانند: قرمز شرابی، نیلی سیر، سفید ، سبز یشمی ، زرد ، خردلی، قهوه ای بخارا دوزی می‌شود .
قدیمی ترین نمونه ی بخارادوزی از دوران سلجوقی به یادگار مانده است
روش كار بخارا دوزی:
پارچه‌ی زیر كار معمولاً چلوار، متقال یا كتان و ندرتاً ابریشم یا پشم است. نقوش این هنر عبارت است از: گل های اناری، شاه‌عباسی، گل های میخك، طرح گلدانی و … گل ها با الیاف ابریشم های الوان مانند قرمز پخته، نیلی سیر، سفید، سبز یشمی، زرد خردلی، قهوه‌ای و … بر روی پارچه متقال یا تافته رودوزی می‌شود. معمولاً گل ها از یك مركز رودوزی شده و به‌صورت شعاع های منظم ادامه می‌یابد. روش كار به این صورت است كه ابتدا طرح را بر روی كاغذ طراحی كرده و سپس آن را به‌وسیله‌ی سنجاق سوراخ‌سوراخ كرده و با توجه به رنگ زمینه با استفاده از براده‌ی زغال یا گچ (امروزه كاربن) طرح را بر روی پارچه منتقل می‌كنند. سپس با استفاده از نخ های ابریشمی الوان تابیده، تمام طرح به‌صورت توپر دوخته می‌شود. دوخت با ابریشم تابیده‌شده باعث ایجاد امواج زیبایی در سراسر كار می‌شود.
از این هنر برای تزیین لباس، روسری، رومیزی، روتختی و … استفاده می‌شود. روش نگهداری آن حفاظت از رطوبت و اشعه‌ی خورشید مداوم، سفیدكننده‌ها و آتش است و با آب ولرم و صابون قابل شستشو است. این هنر در شهر اصفهان از رواج خوبی برخوردار است.
بخارادوزی به سه روش سوزندوزی می شود:
۱. روش دوخت ساتن كه روی آن بست زده می شود و بست ها به شكل آجرچین قرار می‌گیرد.
۲. بخارادوزی به روشی كه در هر ردیف آن با دندان موشی منسجم پر می‌شود كه بیشتر در موزه ها به این سبك دیده می شود.
۳. بخارا دوزی به روش زنجیره دوزی كه در تركیه، ازبكستان، تاجیكستان امروزه به این سبك به وفور دیده می شود.
