در غربی ترین نقطه بخش كرون شهرستان تیران و كرون در روستای “كرد علیا” از زمان شاه عباس اول صفوی كه ارامنه را به سمت اصفهان كوچ داد. بخشی از ارامنه در روستای “كرد علیای” تیران وكرون ساكن و به كشاورزی و دامپروری مشغول شدند.
از همان زمان به دلیل زمستانهای سرد و طاقت فرسا و نا امنی های موقتی كه در منطقه وجود داشت مردم روستای كرد علیا را به این فكر واداشت كه در زیر خانه های خود یكسری دست كندهای زیر زمینی ایجاد كنند تا خود و احشامشان در زمانهای نا امنی و زمان سرماهای طاقت فرسا در دل این دست كندها بتوانند به زندگی ادامه دهند.
تمامی این دست كند ها كه دارای راهروهای عریض و اتاقك های تو در تو می باشند به یكدیگر راه داشته و در مجموع یك شهر زیر زمینی وسیع را تشكیل می دهند. در طول گذر زمان و با مهاجرت ارامنه از این منطقه بصورت تدریجی این دست كند ها هم كم كم جایگاه خود را از دست داد و در برخی از انها مسدود شده بود.
در پاییز سال ۱۳۹۵ با اطلاع میراث فرهنگی شهرستان از وجود این شهر زیرزمینی و طی بازدیدهای مكرری كه انجام شد بخشهائی از این شهر با تشویق مالكین خانه های بالای این دست كندها توسط فرماندار و سایر مسئولین مرمت و نورپردازی شد. سپس كار ساماندهی این دست كندها توسط میراث فرهنگی از ابتدای زمستان ۹۵ شروع شد و سه مورد از این دست كندها كه در زیر سه خانه روستایی قرار دارند بصورت كامل نور پردازی و مهیای بازدید گردشگران نوروزی شده است.
این شهر زیر زمینی در زیر هشتاد خانه روستایی قرار دارد وتخمین زده میشود مساحتی در حدود ۲۰هزار متر مربع مساحت داشته باشد كه در حال حاضر حدود ۱۰۰۰متر مربع از آن در راستای نوروزی متفاوت آماده بازدید شده است.
شایان ذكر است اهالی روستای كرد علیا ومالكان این دست كندها با همكاری نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان و فرمانداری در حال تبدیل این شهر زیر زمینی به یكی از بزرگترین جاذبه های گردشگری شهرستان و استان می باشند.
این شهر زیر زمینی در ایام نوروز ۹۶ آماده بازدید توسط گردشگران شهرستان تیران و كرون می باشد.
