مراسم سنتی ‘صلات’

منظور از ‘صلات’ اعلان عزا می باشد و مراسم سنتی صلات قرنهاست كه بر فراز گلدسته‌ها و ارتفاعات حرم مطهر رضوی انجام می‌شود و پس از طلوع آفتاب روز اول محرم الحرام پس از كسب اجازه از حضرت رضا(ع) و ذكر صلوات خاصه این امام همام، مقابل پنجره فولاد صحن انقلاب اسلامی ذاكرین و پیر غلامان امام حسین(ع) ملبس به لباس خدمت آستان مقدس حضرت رضا(ع) و پیراهن سیاه و شال عزا بر بلندای گلدسته‌ها اقدام به خواندن ترجیع بند معروف محتشم كاشانی و عرض ارادت به ساحت مقدس حضرت رضا(ع) می‌كنند. مراسم سنتی ‘صلات’، به عنوان اعلام عزای سالار شهیدان، روز یكشنبه با حضور زائران و مجاوران در حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) برگزار شد. در اجرای این مراسم براساس سنت هر ساله، صبح نخستین روز از ماه محرم، خادمان حرم مطهر رضوی در رواق دارالحكمه جمع شده و پس از تلاوت قرآن كریم و مداحی یكی از مداحان، در حالی كه آوای ‘این هلال ماه غم، یا هلال زینب است، اهل عالم را همه واحسین را برلب است، تسلیت یابن الحسن، تسلیت یابن الحسن’ را سر داده بودند به سوی گلدسته های حرم ملكوتی امام هشتم (ع) حركت كردند. در ادامه مراسم ، ۳۲ نفر از ذاكرین اهل بیت (ع) از خدمه، خدمتگزاران و كاركنان آستان قدس رضوی در بالای گلدسته های شمالی و جنوبی صحن جمهوری اسلامی(هر گلدسته ۱۶ نفر) و ۲۴ نفر نیز بالای گلدسته های ایوان طلا و ایوان عباسی عباسی صحن انقلاب اسلامی (هر گلدسته ۱۲ نفر) برای اجرای مراسم صلات مستقر شدند. در اجرای این مراسم نوای ‘الصلات ایها المومنین’ از گلدسته های حرم رضوی برخاسته و نگاه همه حاضرین در صحن به گلدسته ها دوخته شد، گویا چشم های عاشقان اهل بیت (ع) در سرمای هوا به دنبال بهانه ای برای باریدن بود. خادمان پس از بانگ ‘الصلات’، ترجیع بند مرحوم محتشم كاشانی را به صورت همخوانی اجرا كردند: ‘باز این چه شورش است كه در خلق عالم است، باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است، باز این چه رستخیز عظیم است كز زمین، بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است، این صبح تیره باز دمید از كجا كزو، كار جهان و خلق جهان جمله در هم است، گویا طلوع می كند از مغرب آفتاب، كاشوب در تمامی ذرات عالم است، گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست، این رستخیز عام كه نامش محرم است، در بارگاه قدس كه جای ملال نیست، سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است، جن و ملك بر آدمیان نوحه می كنند، گویا عزای اشرف اولاد آدم است، خورشید آسمان و زمین نور مشرقین، پرورده ی كنار رسول خدا حسین،… بعد از اتمام ترجیع بند و عرض تسلیت فرارسیدن ایام محرم حسینی به ساحت امام هشتم (ع) خادمان با قرائت سلام بر سالار شهیدان و دعای فرج گلدسته ها را ترك كرده و بدین ترتیب صلات به پایان رسید. اما صلات پایان راه نیست بلكه مقدمه ای است برای شروع دو ماه عزا، اشك، سوز و ماتم و آه، گویا در این روزها آسمان و دلهای تمام آنان كه از جنس نورند عجیب بی قراری می كند و زمین داغ دلش تازه می شود، نقاره ها خاموش و حرم سیاهپوش گشته است. با هركه در صحن انقلاب حرم رضوی روبرو می شوی گویا نفسهایش سایه ای از غم دارند و در آتشی از حسرت می سوزند، حسرتی برای حضوری با حدود هزار و ۴۰۰ سال تاخیر كه ای كاش بودند و در آن زمان كه امامشان ندای ‘هل من ناصر ینصرنی’ سر داد به یاریش می شتافتند.