كوله ساره روستایی است واقع در دهستان گاورود- بخش موچش- شهرستان كامیاران- استان كردستان. این روستا در ۹ كیلومتری جاده ی اصلی سنندج-كامیاران بعد از روستاهای سربناو- نجف آباد- ماسان قرار گرفته است و بعد از آن روستاهایی از قبیل سرچی- طاء- هندیمن و … وجود دارند . كوله ساره مركز دهستان گاورود می باشد.
تقریبا ۵۳ درصد كوله ساره مرد و ۴۷ در صد از آن زن می باشند. بنابر این اطلاعات می توان گفت كه نرخ رشد جمعیت روستا از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۸۸ حدود ۰.۰۰۷ درصد بوده است.
روستای كوله ساره بر روی طول جغرافیایی ۴۶درجه و ۵۲ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۵۷ دقیقه قرار دارد و تقریبا مساحتی برابر با ۱۰۰ كیلومتر مربع (بدون در نظر گرفتن زمین های كشاورزی) را روی كره زمین اشغال كرده است. شكل این روستا از لحاظ هندسی تقریبا شبیه به یك مثلث است كه رأس این مثلث روبه طرف غرب است و تقریبا در ۲۰ كیلومتری مرز عراق واقع شده است.
كوله ساره در ۸ كیلومتری سربناو (تقاطع جاده ی اصلی سنندج-كامیاران) و ۲۷ كیلومتری شهرستان كامیاران و ۴۷ كیلومتری سنندج قرار دارد. روستای كوله ساره روستایی چهار فصل و دارای آب و هوای كوهستانی و سرد است. از مكان های تفریحی پرطرفدار كوله ساره می توان به “چه مه ریا” اشاره كرد كه در حدود دو سه كیلومتری كوله ساره و نرسیده به سرچی وجود دارد كه مكانی سرسبز و بسیار زیبا است. اما از مكان های زیارتی كوله ساره كه اهالی به آن اعتقاد خاصی دارند “شیخ هواس” است كه در قسمت شمالی روستا قرار دارد.
در مورد قدمت روستای كوله ساره هیچ اطلاعی در دست نیست اما خبرها حاكی از آن است كه كوله ساره از زمان های قدیم از یك نقطه ی دیگر كه حدود سه چهار كیلومتر با آن فاصله دارد(و اسم آن ده كن: كهنه ده است) به جای كنونی كوچ كرده است. افراد محدودی هم از جاههای دیگر به این روستا سفر كرده اند. زبان مردم كوله ساره كردی-سورانی است. كوله ساره دارای شبكه لوله كشی آب آشامیدنی و شبكه برق رسانی و خط تلفن ثابت با پیش شماره ۰۸۷۲۳۶۷ است كه مدیریت مخابرات آن را همكنون رامین مجیدی بر عهده دارد. كوله ساره همچنین از چند سال پیش دارای دهداری شده است و خسرو رسولی دهدار كوله ساره است.
امرار معاش كوله ساره ای ها
نوشتن در مورد این مسئله مانند همه ی مسائل مربوط به فرهنگ دشوار است. اما به هر حال اطلاعاتی كه در اینجا آمده است آن چیزی است كه من تا كنون دیده ام و به نوعی تجربه كرده ام.
اهم درآمدهای مردم كوله ساره را می توان در بخش های زیر خلاصه كرد:
كشاورزی- دامداری- كارگری- مرغداری و …
۱. كشاورزی و دامداری: این دو منبع در ارتباط بسیار نزدیكی با هم قرار دارند به طوری كه می توان گفت وجود دامداری مستلزم وجود كشاورزی است. كشاورزی كوله ساره ای ها در مقایسه با چیزی كه بتوان آن را منبع در آمد به شمار آورد بسیار نا چیز است/ چون زمین های زیر كشت این روستا بسیار ناچیز است و به طور متوسط می توان گفت كه هر خانوار كشاورز دارای یك یا دو هكتار( و در مواردی بیشتر) زمین زیر كشت حاصلخیز هستند. اما باید گفت كه آب موجود برای كشاورزی هم در این روستا در سطح متوسط به پایین است و گذشت زمان وضعیت را شاید بدتر می كند. لازم به ذكر است كه در چند سال اخیر مردم به كاشت دو محصول یونجه و توت فرنگی روی آورده اند و هرساله زمین های بیشتری زیر كشت این دو محصول خواهد رفت.
دامداری این روستا هم طوری نیست كه آن را منبع درآمد به حساب آورد اما می تواند بخشی از احتیاجات زندگی را برطرف كند. هر خانواده ای معمولا ۱ یا ۲ راس گاو (و در مواردی تعدادی گوسفند معمولا ۱۵ تا ۲۰ راس ) نگهداری می كنند و از شیر آنها برای تهیه ماست و دوغ و كره استفاده می كنند؛ اما خانواده هایی كه بیشتر از مقدار مورد نیاز خود دارند مابقی شیر تولیدی را به ماشین های حمل شیر می فروشند و این ماشین ها پس از خریداری شیر آن را به كارخانه های لبنیات می دهند. هم اكنون در كوله ساره دو گروه خرید شیر فعال هستند.
همانطور كه گفته شد این دو منبع به هم وابسطه اند؛ به طوری كه تقریبا هر كس كشاورزی داشته باشد دارای دامداری هست و بالعكس.
۲. كارگری: این منبع نیز از دو منبع ذكر شده جدا نیست. اغلب كشاورزانی كه در زمستان بیكار می شوند به كارگری روی می آورند(البته افرادی هم هستند كه همیشه كارگری می كنند). افراد كارگر در دو محل به كار می پردازند: ۱. در خود روستا ۲. در خارج از روستا. این روستا هم مانند هر روستای دیگری در حد همه افراد روستا كار ندارد و در تابستان و بهار به نسبت زمستان و پاییز بیشتر می شود. اما معمولا در ماه سوم تابستان كه كار روستا رفته رفته كم و كمتر می شود افراد زیادی برای كار مجبور به مهاجرت به خارج روستا می شوند. شاید بتوان گفت قریب به %۹۰ این افراد به خوزستان و شهر اهواز می روند و این مهاجرت تا حدود ماه دوم بهار كه دوباره كار در روستا رونق می گیرد ادامه دارد.
۳. مرغداری ها: شاید یكی دیگر از این دسته منابع باشد كه می توان آن را نام برد. در طول دهه ی اخیر افرادی كه اندك سرمایه ای داشتند در زمین های كشاورزی خود یك مرغداری (معولا ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ قطعه ای ) ساخته اند كه علاوه بر خود تعدادی از افراد را نیز مشغول كار كرده اند. در حال حاضر در حدود ۲۰ سالن مرغداری مشغول به فعالیت هستند. هر چند این صنعت باعث به وجود آوردن مشكلاتی از قبیل: بوی بد ناشی از این مكان ها در زمین های كشاورزی و افزایش مگس و پشه در منطقه (در تابستان) و … شده است؛ اما از لحاظ اقتصادی و غذایی كمك شایانی یه اهالی این روستا كرده است.
۴. و …: و غیره شامل مشاغل زیادی میشود كه ذكر همه ی انها در اینجا ضروری نیست.
به طور كلی مردم كوله ساره، مردم مرفهی نیستند.
خدمات بهداشتی
این روستا از سالها پیش دارای خانه بهداشت ( با شماره كد ۲۹۱۲۱۸۳۱۰۱۱۰)بوده است. اغلب كارهایی كه خانه بهداشت انجام می داده است، شامل: كمك به خانم ها برای جلوگیری از بارداری و همچنین كمك به آنها در رابطه رشد نوزادان آنها بوده است. اما كارهایی از قبیل یك پانسمان (قرار دادن پوشش حفاظتی مناسب بر روی زخم را پانسمان میگویند كه باید حدالامكان استریل باشد) جزئی را هم انجام می داده و در برخی موارد هم به كسانی كه سرماخوردگی داشتند دارو هم می داده اند، كه اغلب این كارها به صورت رایگان انجام می شد. از كارهای دیگر آن می توان به نظارت بر بهداشت روستا و نظارت بر كیفیت مغازه هاو … اشاره كرد. و تا جایی كه بنده به یاد دارم آقای رشید نیك زبان مدیریت این واحد را بر عهده داشته اند.
اما از مدت ها پیش كه این روستا توسعه یافته است، گامی جدید نیز در توسعه خدمات بهداشتی آن نیز برداشته شده است و آن افتتاح مركز خدمات درمانی روستای كوله ساره است كه به نوبه خود از اهمیت زیادی برای مردم برخوردار است. البته این مركز قبل از خانه بهداشت تاسیس شده است. كارهایی كه این مركز انجام می دهد بسیار پیشرفته تر از كارهایی است كه خانه بهداشت انجام می دهد. از جمله این كارها: ویزیت افراد بیمار توسط پزشك عمومی و در مواردی درمان آن و در برخی موارد فرستادن آن به وسیله آمبولانس به معمولاّ كامیاران و یا سنندج است. قرارداد پزشك های این مركز هم معمولاّ ۶ ماهه است. و از نظر سازمانی وابسته به مركز خدمات بهداستی كامیاران می باشد
خدمات آموزشی و تحصیلات
روستای كوله ساره هم اكنون دارای دوره پیش دبستانی و مدرسه ابتدایی دختران و پسران و مدرسه راهنمایی دختران و پسران و همچنین دبیرستان و پیش دانشگاهی دختران و پسران می باشد. روستای كوله ساره همچنین دارای خوابگاه شبانه روزی برای دخترانی است كه از روستاهای مجاور برای ادامه تحصیل در سه مقطع راهنمایی(البته تعداد دانش آموزان در این سطح كمتر است) و دبیرستان و پیش دانشگاهی به روستای كوله ساره می آیند.
مدیران و معلمان و دبیران این مدارس هم از افراد دلسوز و با تجربه هستند. نگارنده این متون هم در همه این مدارس تحصیل كرده و از زحمات ایشان نهایت استفاده را برده ام. اما باید اعتراف كرد كه زیربنای این مدارس در سطحی نیست كه جوابگوی نیاز روزافزون دانش آموزان باشد و اكنون دانش آموزان با كمبود فضا برای امكانات جانبی هستند. اما با همه این وجود دانش آموزان این روستا دارای پیشرفت مناسبی در مقایسه با مناطق دیگر هستند و هر ساله رتبه های خوبی توسط همین افراد در كنكور سراسری كسب می شود. اما دانش آموزانی قصد ادامه تحصیل در رشته های كارودانش و فنی و حرفه ای را دارند باید به كامیاران یا موچش و یا به سنندج بروند.