كجان در لغت به معنای جایی كه همه جای آن كج است در واقع كلمه «كَجان» درست است زیرا اگر به این روستای خوش آب و هوا و بكر قبل از اسلام سفر كرده باشید می بینید كه تقریبا ً جایی صاف و همورار نیست و همه چیز كج است رود خانه ها ، درختان ، تپه ها و حتی بسیاری از دیوار ها هم كج است • اما در عوض مردمان با فرهنگ و اصیل آن، با فرهنگ ترین اصالت را در تاریخ خود به ثبت نموده كه نشانه ی آن علمایی است كه نام آن یادگار دلها است • جمعیت كجان در گذشته • كجان ( kajan ( دهی است از دهستان بهارستان شهرستان نایین در ۳۶كیلومتری جنوب اردستان و شمال غربی شهرستان نایین دارای آب و هوای كوهستانی و معتدل كه براساس فرهنگ فارسی معین (چاپ ۱۳۵۰ ه.ش )۱۵۹۴ تن سكنه داشته است • محله های كجان • روستای با صفای كجان دارای۷ محله به نام های زیر است: • محله اسده • ( به نام اسدالله نامی ، گویا وی آدم خدمتگزار و مردم دوستی بوده است كه نامش در تاریخ مانده است ) • این محل در قسمت شمال كجان در دامن تپه كِركِری واقع شد است. • محله بالاده • كه در قست مغرب كجان واقع شد است، درست درمسیر كجان به روستای خاروان • خانه های این محل نوعاً جدید و نسبت به جاهای دیگر از نظر استفاده از آب مهرجنان كه مسیر آن خوشبختانه مسیر سیمانی است بسیار مناسب است اغلب خانه ها دارای آب انبار برای ذخیره آب دارند. • محله پایین ده • در قسمت مشرق كجان در كنار باغستان واقع شده است • محله پشته • در قسمت جنوب در مجاورت راه اصلی و روبروی قبرستان بسیار قدیمی واقع شد است • عموما آفتاب نشینان در این محل می نشینند و آفتاب می گیرند و بسیاری هم بدون تعارف غیبت می كنند . • ( لازم به ذكر است كه این قبرستان قدمتش به به سالهای قبل از اسلام می رسد و هنوز آثاری از قبور زرتشتیان در بعضی از مناطق آن به چشم می خورد در جای خود شرحی برای آن باید نوشته شود ) • محله قلاع • این محله در واقع «محله قلعه» بوده است كه به غلط عده ای تصور می كنند بواسطه كلاغها این نام گزاری صورت گرفته وبه غلط عده ای آنرا محله عقلا می گویند هرچند كه بزرگان و مردمان نجیبی در این محل ساكنند این محل نیز در قسمت شمال شرقی واقع شده است • این محل به علت واقع شدن تنگاتنگ دركنار باغستان تابستانی بهاری و مسرتبخش دارد با مردمانی میهمان نواز • ۶-محله سراب یا پاچنار • كه به علت چشمه آب بسیار قدیمی و چنار كهنسال چند صد ساله به این نام مشهور شده است • مسجد سراب در بستر این قنات واقع شده است كه مردم براحتی در این بستر وضوء گرفته و به آسانی در نزدیكترین مكان در این مسجد نماز اقامه می كنند • ولی متاسفانه اغلب نماز ها به فرادا برگزار می شود كه نظر قرآن همیشه به جمع خواندن است • اقلاً دو نفر دوست كه همدیگر را می شناسند چرا بایستی علیرغم اینهمه تًاكید علما و بخصوص قرآن و احادیث هریك جدا جد اقامه می كنند؟. • محله میدان • به علت واقع شدن در كنار میدانی كه در جنب مسجد جامع واقع است به این نام مشهور شده. • باستانی ترین محله همین مكان است • معمولاً در روزهای تعطیل فروشندگان دورگرد در این محل جمع می شوند وكالا های خود را عرضه می كنند . • در گزشته افراد آهنگر و قلعگر در این محل جمع می شدند و البته كالاهایینیز بفروش می رسانیدند كالاها عبارت بود از گیوه- بیل زمین كنی- كلنگ- سیخ وسه پایه – و اره و… • ولی امروزه بیشر كارها بجای تولید تبدیل به فروشندگی تبدیل شده است • كالاهای امروز ی عبارت است از لباس – ظروف پلاستیكی – حبوبات و….. o بازی های محلی در كجان • بازی گوب ( توپ بازی ) • به این صورت است كه یك نفر توپ لاستیكی كوچك را با تمام قدرت بوسیله چوب به هوا پرتاب می كند هریك از منتظر فرود توپ هست و سعی می كند آن را بگیرد فردی كه توپ را گرفت مجدد این بازی را ادامه می دهد در واقع برنده آن كسی است كه فعالیت بیشتر كند • نتیجه : این بازی ضمن تقویت جسمانی و شادابی موجب قوی شدن نیروی تنفسی می شود. • بازی شُوّ • وسیله ی اصلی این بازی طنابی بود كلفت از پنبه كه معمولاً ۴-۵ متر طول داشت بود . • یك سر این طناب به درخت یا دیواری محكم بسته می شد سپس سر دیگر آن را به دست فردی می دادند كه در حال فراراز دست اطرافیان بود ۱۰۰ كیلومتری شمال شرق اصفهان مركز دهستان بهارستان واز توابع بخش مركزی شهرستان نایین.واقع در فلات مركزی ایران درحاشیه كویر مركزی ایران با اقلیمی نیمه كوهستانی و خشك به زیبایی در كنار كوه میل آرمیده این كوه با ارتفاع ۳۰۳۵متر ازآبهای آزاد در ناحیه جنوب غربی شهرستان نائین قرارگرفته است.ازدیگرروستاهای اطراف كجان مانند خاروان ، جِزن آباد، جوی آباد، كمال آباد، بَلان ، مَزیَك وجنوبش به شهرهای كوهپایه، تودشك وروستاهایی ازجمله ، دَخرآباد، سُهر ،جِزه و علون اباد واز غرب به ارتفاعات مارشنان وروستاهای وآبادیهای ییلاقی جَبل واز شرق به روستاهای باداَفشان ،وَج، دلگُشا ، پایگاه هاشم آباد وكوههای اطرف گردنه معروف ملا احمد . كوه میل از بلند ترین ارتفاعات این منطقه است وبه آن بام نائین نیز گفته می شودوهمانند نامش مقاوم واستوار در حاشیه كویر خودی نشان می دهد. در كتاب اتشكده اردستان جلد ۱ صفحه ۱۴۲ تفاسیری از روستای كجان امده است.