روستای خرنج در نگاه جغرافیای و تاریخی
روستای خرنج در تقسیم بندی كشوری از توابع استان آذربایجان غربی شهرستان پیرانشهر بخش لاجان محسوب می شود.
خرنج یكی از یكصدو چند روستای شهرستان پیرانشهر است كه در شمال غرب ایرن واقع شده است
شرح حال روستای خرنج
خرنج در معنای لغتی ( منطقه به رداوی ) یعنی پر از سنگ كه اسم و مسمی با هم مطابقت دارد در واقع خرنج پر از سنگهای زینتی و افسانه ی به تمام معنا می باشد . به گفته كهنسالانی كه در این روستا زندگی كرده اند اینطور وانمود می دارند كه خرنج یك منطقه جنگلی بوده وبا گذشت زمان و سیر وسفرعشایرین به یك راه ارتباطی بین پیرانشهر و مهاباد تبدیل شده است كه این نقطه به دلیل وجود چشمه های آب محل استراحت این سیاحان بوده و با گذشت زمان به یك روستای كوچكی تبدیل شده است و كم كم توسعه داشته و به این روستای مذكور در آمده است .
خرنج دارای بافت معماری قدیمی است و در دامنه سنگها مشرف بر كوه روبرو جای دارد .
سنگهای افسانه ی این روستا كه در پشت روستا (شمال روستا ) به طول چهار هزار متر وبه عرض چهار صد متر قرار دارند زینت بخش روستای خرنج است . در میان این سنگهای زینتی نعمتها ومیوه های متنوعی وجود دارد كه عبارتند از : ۱ – انجیر در چهار رنگ و طعم متفاوت (زرد –قرمز- سیاه-آبی ) ۲- تمشك (قرمز وسیاه ) ۳- آلبالو (زرد – قرمز – سیاه ) و غیره وجود دارد ومهمتر از همه در مرتفع ترین نقطه سنگها آب صاف و زلالی وجود دارد كه آب شرب تمام روستائیان از این آبها تهیه می شود و نقطه به نقطه این سنگها نام و نشان خاصی را به خود اختصاص داده اند كه هر انسان وبیننده ی را متحیر می كند.
۱- ( سی كیل ) كه سه نوع سنگ هستند مانند سنگ قبر و مزار ۲- (به رده ملا) یعنی سنگ روحانی كه میان سنگها مانند یك روحانی مقاوم ایستاده است ۳- ( به رده سوران ) سنگهای هستند كه از نظر رنگی قرمز بوده و با دیگر سنگها متفاوتند ۴- (هه ندو ره شان ) سنگهای هستند سیاه و بسیار محكم و بزرگ و به گفته روستائیان در طول فصل سال محل امنی برای حیواناتی مانند گرگ – روباه –خرگوش –گربه وحشی و غیره می باشند ۵- (به رد به ران ) دو سنگی هستند كه كمی از رشته سنگهای دیگر فاصله گرفته اند مانند دو قوچ كه از گله گوسفند فاصله می گیرد .۶- (به رد سابات ) از قدیم الایام و به گفته ساكنین این محل برای استراحت و نشیمن بوده و الان هم نشیمنگاه اهالی است چون كاملا بر روستا تسلط دارد . ۷- ( خری میوان ) دره ی است معروف از میان سنگها كه انگور وحشی دارد و بدان معروف شده است .۸- ـ(خه و خوش ) یعنی خواب خوش : سنگی است به شكل یك ساختمان كوچك برای استراحت كه دارای پله و یك پنجره مخصوص به خود دارد . ۹- (به رد كوره ) سنگی است تو خالی در كنار جاده ورود به روستا ۱۰- ( به رد حاجیله ) سنگهای هستند یكه تاز وایستاده كه محل امن و جای مناسبی برای ساختن لانه لك لكها می باشند ۱۱- (كانی گولان) سنگهای بزرگی هستند كه در خود یك چشمه جای داده اند و یك درخت توت بلند قامتی كنار چشمه روئیده كه عمر این درخت به فكر ساكنین روستا نمی رسد . ۱۲ – (كلكه ی میرزا خان ) به گفته ساكنین این( كلكه) منطقه ی بوده كه یك نفر در آن بنام میرزا خان حكومت می كرده و آثارش نیز به چشم می خورد ۱۳- (جینگ جینگه ) منطقه ی است انتهای سنگهای خرنج و ابتدای روستای كانی ملا میباشد به گفته ساكنین در آن قبرستانی وجود دارد كه مربوط به اوایل و صدر اسلام می باشد كه خصوصا زنان برای زیارت به آن مكان می روند .
در نقطه مقابل روستارشته كوهای بزرگی وجود دارد كه هر نقطه آن نام معتبر خاصی دارد ۱- به ردی گویزی) قسمتی از كوه است معروف و به این نام كه بلندای خاصی دارد و مسلط بر دشت لاجان می باشد ۲-( قلاتی كتكان ) مرتفع ترین نقطه این كوهاست كه جای حكومت حاكمان بوده و آثارش نیز به چشم می خورد . ۳- (سپیلكان ) این نقطه از نظر ظاهری رنگ سفیدی به خود گرفته كه با بقیه رشته كوها فرق دارد . ۴- (خوله ونه و كونه ورچ) كه انتهای كوههای روستای خرنج و ابتدای كوههای روستای لیكبن می باشد و غاری در آن وجود دارد كه معروف است به لانه خرس ۵ – ( كانی برایم ره شك ) چشمه ی است كه در تابستان محل زندگی عشایران است ۶ – (كونه پیست) غار كوچكی است كه ورود به آن سخت ولی در زمان قدیم و به گفته حاضرین عشایرین آن زمان برای نگهداری لبنیات و پوست دباغی نشده حیوانات و غیره استفاده می كردند چون مهمترین خصوصیات این غار این است كه در وسط تابستان یخ دارد ۷- (غه لی كا نه بی) یك حصاری است كه فردی به نام كانبی در آن سكونت داشته و دارای ثروت بوده و محل امنی برای نگهداری اموال و احشام بوده و آثارش نیز به چشم می خورد و در پایین این حصار كه ورودی به ( دولی كونه پیست ) می باشد معروف به (ده راوی روبیان ) است ۸-(گویزان) تعدادی اصله درخت گردوی وحشی است كه طبیعت خاصی هم دارد كه محل استراحت كوهنوردان وسیاحان می باشد . ۹- (احمد دولت ) نقطه ی است معروف به این نام كه دارای یك چشمه ی آب صاف و زلال كه هفت سال قبل آب آشامیدنی و لوله كشی روستا از این آب تامین وظاهراً در قدیم الایام محل سكونت بوده است .
لازم به ذكر است در پشت رشته كوههای مشروحه نقطه ی است به نام (زندان ) كه این دخمه ی است همسطح زمین با عمق نا معلوم كه صدای آب و باد شنیده می شود كه ورود به آن بسیار سخت و غیر ممكن است .
در دامنه این موارد ذكر شده دشت پهناوری هست به نام (په لا سا وی ) كه به گفته ساكنین و كهنسالان این دشت شهر بوده و اطرافش با توصیفات مذكوره روستای خرنج از نظر كارشناسان سازمان میراث فرهنگی این شهرستان قدمتی چند هزار ساله دارد ودارای چهار تپه باستانی می باشد كه به ثبت سازمان مربوطه رسیده است عبارتند از ۱- (گرده زیوه ) ۲- ( گردی پلاساوی ) ۳- ـ ( گرد خه زینه ) ۴- ( تپه ی كه در پشت روستا قرار گرفته و مربوط به عصر اسلام است .
