در سده های نخستین اسلامی، شهر تون از آبادی های شاخص خراسان بوده است. تون از شهرهای بسیار كهن خراسان بزرگ بوده كه بر حاشیه كویر نمك از قدیم الایام یكی از باراندازهای مهم شرق به غرب ایران محسوب می شده است .
اغلب مورخان و جغرافیدانان همچون مقدسی، حافظ ابرو، مستوفی، اعتمادالسلطنه و… تون را شهری قابل قبول توصیف نموده و به ارگ، برج و بارو، خندق، قنات، مسجدجامع و … اشاراتی داشته اند. مقدسی جغرافیدان قرن چهارم در احسن التقاسیم، تون را شهری آباد و پرجمعیت توصیف می كند.
ناصر خسرو در سفرنامه اش این شهر را چنین توصیف می كند : شهر تون شهر بزرگ بوده است اما در آن وقت كه من دیدم اغلب خراب بود و بر صحرایی نهاده است و آب روان و كاریز دارد و بر جانب شرقی باغ های بسیار بود و حصاری محكم داشت گفتند در این شهر چهارصد كارگاه بوده است كه زیلو بافتندی و در شهر درخت پسته بسیار بود.
در قرن هفتم هجری (سال ۶۵۱ هجری) با حمله ی هلاكو به این ناحیه، شهر تون خسارات بسیار می بیند و مردم زیادی در این درگیری كشته می شوند.
پس از این اتفاق، بازسازی شهر توسط مردم صورت می گیرد به گونه ای كه در دوره صفوی از شهرهای شاخص و از مراكز بزرگ جمعیتی جنوب خراسان محسوب می گردد.
در اوایل دوره صفویه نیز این شهر زلزله ای شدید را تجربه می كند كه آسیب بسیاری به بناهای این شهر وارد می آورد.
شهر تاریخی تون در گذشته شامل ۵ محله به نامهای سردشت، عنبری، سادات، میدان و طالار بوده است كه به دور این محلات باروی شهر قرار گرفته بود.
این شهر در سال ۱۳۰۸ و با تصمیم اعضای فرهنگستان وقت به فردوس تغییر نام یافت.
در سال ۱۳۴۷ زلزله ای در این شهر اتفاق افتاد كه بسیاری از بناهای شهر تخریب گردید. خوشبختانه بناهای شاخصی چون مسجد جامع، مدارس علیا و حبیبیه، مجموعه كوشك، آب انبارهای تاریخی، حمام های سردشت، خیروز و جهانیار و خانه های تاریخی محله سردشت به عنوان شواهدی از معماری گذشته این شهر بجای مانده است.
آدرس :خراسان جنوبی – فردوس – شهر تون در حاشیه جنوب غربی شهر فردوس
