سرو زربین سنگان در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. اثر طبیعی ملی “سرو زربین سنگان” در استان سیستان و بلوچستان و در ۴۵ كیلومتری شهرستان خاش واقع شده كه ارتفاع آن حدود ۳۰ متر و قطر تنه درخت ۳ متر است. بر اساس اطلاعات به دست آمده، زرتشتیان به درختان سرو احترام خاصی قائل بودند از این رو این درختان را موبدان زرتشتی می‌كاشتند. بعد از اسلام برای اینكه این درخت از بین نرود مردم منطقه از آن به نام درخت میر عمر یاد می‌كردند و بعدها به نام سُل نامگذاری شد. در گذشته این درخت به عنوان زیاتگاهی بود كه مردم برای زیارت به آن مراجعه می‌كردند و با بستن نخ و تكه پارچه مراد و خواسته‌های خود را از آن می‌طلبیدند.
زربین با نام دوجمله‌ای Cupressus sempervirens) گونه‌ای از درختان همیشه‌سبز، از دسته مخروطیان (Pinophyta) ردهٔ ناژویان (Pinopsida)، راستهٔ كاجیان (Pinales)، تیرهٔ سروها (Cupressaceae)، سردهٔ سرو ناز (Cupressus). «سرو زربین» درختی زیبا به ارتفاع ۲۰تا ۳۰متر گسترده در برخی نواحی شمال ایران است كه سبزی همیشگی آن جلوه‌ای خاص به طبیعت منطقه می‌بخشد. جورهٔ اصلی زربین، مخروطی با گسترش افقی دارد؛ شاخه‌های جانبی آن نیز افقی هستند.
زربین از قسمتهای برگ، جوانه، گل آذین، پوست و میوه كه از فندق درشت‌تر است، تشكیل شده‌است. پوست شاخه‌های جوان این درخت سبز تیره تا روشن ودر یك ساله‌ها قهوه‌ای روشن تا قرمز است، اما در چند ساله‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره، صاف و یا پولكدار می‌باشد. همچنین پوست تنه درخت الیافدار وشیارهای آن به صورت شبكه‌ای درهم رفته، چروكیده و عمیق است. «سرو زربین» درخاك عمیق گلدانی(باغچه‌ای)[۱] – آهكی و در آب وهوای معتدل مدیترانه‌ای رشد می‌كند. نیاز آبی كم تا متوسط دارد یعنی مقاوم به خشكی است. این درختان نسبت به هرس و قطع شاخه‌های جوان وانتهایی حساسند. كوتاه سخن، زربین درختی بردبار، كم نیاز، كاملاً روشنایی پسند و آهك دوست است.
این گونهٔ درختی، كند رشد و مقاوم به شرایط سخت و بومی مناطق مدیترانه‌ای اروپا و سازگار با شرایط اقلیمی مشابه آن در آسیای جنوب غربی می‌باشد. زربین درختی دیرزیست با قدرت تحمل شرایط سخت، مقاوم و با ریشه عمیق و قوی بوده كه آن را قادر می‌سازد تا درمیان تخته سنگ‌ها و شیب‌های تند و پرتگاهی به راحتی رشد كند. سرو زربین در ایران بیشتر در نواحی شمالی قابل مشاهده‌است و در استان گلستان بیشتر در علی‌آباد كتول و نیز رامیان وجود دارد. این گونه كه شاخص‌ترین درخت سوزنی برگ جنگلهای شمال ایران و بومی این كشور است، به طور طبیعی، در منطقه رودبار و منجیل با آب و هوای مدیترانه‌ای به صورت مخلوط با زیتون، و به صورت كاشته شده در همان رودبار و منجیل و نیز شاندرمن گیلان و _ می‌توان گفت _ سراسر ایران وجود دارد و گونه مشترك جنگلهای شمال ایران و جنگلهای اروپایی است.
این گونهٔ زیبا، بصورت توده‌ای از درخت به وسعت ۱۳۰هكتار در ارتفاع ۸۰تا ۵۰۰متری جنوب شرقی علی‌آباد كتول در نزدیكی روستای زرین گل این شهرستان وجود دارد كه به صورت آمیخته با گونه‌های ممرز، انجیلی، آزاد، بلندمازو و ارغوان می‌باشد. در منطقه رامیان در شرق استان نیز جنگلی به وسعت ۱۵۰هكتار پوشیده از درختان سرو زربین دیده می‌شود. اطراف چشمه گل رامیان كه یك استخر طبیعی بیضی‌شكل به طول ۹۰متر و عرض ۸۰متر و عمق بین ۴۴تا ۸۰متر است، نیز یكی از زیستگاه‌ها و ذخیره‌گاه‌های درخت سرو زربین به حساب می‌آید. این درخت در مناطق دیگر شمال ایران مانند رودبار، دیلمان، پلی زغال و ارسباران نیز مشاهده شده اما در جنوب كشور زربین مخلوط با سرو ناز وجود دارد. به این گونه سروی، در گیلان «زربین»، علی‌آباد كتول و رامیان «سر»، آمل «سورش» و شیراز «وهل واهل» گفته می‌شود و در عربی نام آن «شجرة الحیاة» است.
منبع : كویرها و بیابانهای ایران
