مسجد جامع هندوالان مربوط به دوره تیموریان كه در دوره شاهرخ تیموری در حدود سال ۸۰۵ هجری قمری ساخته شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۹۳ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع هندولان باشكوهترین بنای تاریخی مذهبی شهرستان درمیان است كه در روستای هندوالان واقع شده است. روستای هندوالان از كهن ترین روستاهای شهرستان درمیان است. اهالی این روستا معتقدند این مسجد هزار سال قدمت داشته و توسط «سیف الله» پسر «منصور» ساخته شده است.
این مسجد با شكوه‌ترین بنای تاریخی، مذهبی شهرستان در میان است. مهمترین عناصر معماری آن سر در ورودی، صحن، گنبد خانه، شبستان ستون دار و محراب میباشد
. گنبد خانه مركزی با استفاده از فیل‌پوشها و با مهارت بر روی فضای چهار ضلعی قرار گرفته است. شبستان ستون‌دار در دو طرف گنبدخانه واقع شده و به وسیله طاق و تویزه به شیوه چهار ترك اجرا شده است. بنا از نظر تزیینات آجری بسیار متنوع بوده و این تریینات شامل: فیل‌پوشها، گوشواره ها، قابهای گچی، رسمی‌بندی محرابها و نحوه آجرچینی گنبدها است. این اثر تاریخی در دوره شاهرخ تیموری در حدود سال ۸۰۵ ه. ق ساخته شده است.
مهم ترین عناصر معماری این بنا سردر ورودی، صحن گنبدخانه، شبستان ستون دار و محراب میباشد. محراب موجود در شبستان این مسجد ساده و سكودار بوده و حالت منبر نیز دارد. گنبدخانه مركزی نیز با استفاده از فیل پوش ها و با مهارت بر روی فضای چهار ضلعی قرار گرفته است. شبستان ستون‌دار در دو طرف گنبدخانه واقع شده و به‌وسیله طاق و تویزه به شیوه چهار ترك اجرا شده است.
این بنا از نظر تزئینات آجری بسیار متنوع بوده و تزئینات آن شامل؛ فیل پوش‌ها، گوشواره ها، قالب های گچی، رسمی بندی محراب ها و نحوه آجر چینی گنبدها است.
وجود كتیبه هایی با خط كوفی مربوط به قرن پنجم یا ششم هجری قمری احتمال ساخت مسجد را در آن زمان تقویت می كند، این مسجد در دوران بعد مرمت شده است. براساس كتیبه موجود در این مسجد، در سال ۱۲۳۷ هجری قمری نیز مرمت شده است.
موقعیت مكانی:
روستای هندوالان از توابع شهرستان درمیان بخش مركزی است كه در ۸۵ كیلومتری شمال شرق بیرجند مركز استان خراسان جنوبی و در ۲۵ كیلومتری از اسدیه مركز شهرستان درمیان واقع شده است .
