منطقه حفاظت شده سرخ آباد

منطقه حفاظت شده سرخ آباد در استان زنجان بین N3714 الی N3703 عرض شمالی و E4828 الی E4843 طول شرقی واقع شده است. مساحت آن در۱۲۰۰۱۰ هكتار می باشد.

پوشش گیاهی: اورس ,گردو,‌ بلوط,‌سیاه تلو,‌ بنه ,‌ زالزالك,‌ گون , آویشن‌,‌درمنه و باریجه .

پستانداران: آهو, كل و بز‌, خوك وحشی‌ ,‌ كفتار‌, تشی و خرس قهوه ای.

پرندگان : كبك و كبك دری .

آبزیان: كپور‌,‌سیم ,‌اسپله.

این منطقه در ۱۸ كیلومتری شمال غرب زنجان واقع شده است. این منطقه به دلیل شرایط اكولوژیكی خاص خود، دارا بودن زیست گاه های متنوع كوهستانی، تپه ماهوری، دشتی و محیط های آبی از تنوع گونه جانوری بالایی برخوردار است. آهوی ایرانی زیباترین و بارزترین پستاندار منطقه است. تشی بزرگترین جونده منطقه است كه در اطراف باغها و مزارع زندگی می كند و آفت محصولات باغی و جالیزی است.
كل و بزوحشی، خرس قهوه ای، پلنگ، شنگ(پستاندار خزدار) و انواع پرندگان بومی و مهاجر مانند بالابان، قرقی، طرلان، شاهین، كبك دری، تیهو، كبك و … انواع مارها، مارمولك ها و ماهی ها در این منطقه زندگی می كنند. این منطقه از وفورگیاهی با ارزشی برخوردار است مانند باریحه و راس … این منطقه بیش از نیمی جنگل های طبیعی و خودرو استان زنجان را در خود جای داده است. كوه های قله ها و دره های این منطقه زیبایی خاصی را برای بینندگان رقم زده است.

این منطقه با مشخصات جغرافیایی ۴۸ درجه و ۵ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۸ دقیقه طول شرقی تا ۳۷ درجه و ۸ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۴۶ دقیقه عرض شمالی و بین دو رشته كوه شمالی و جنوبی استان واقع شده است.قسمتی از منطقه در شهرستان زنجان و قسمتی در شهرستان طارم استان زنجان واقع گردیده است.

ویژگی و سیمای عمومی منطقه(شامل وضعیت توپوگرافی،چشم انداز،پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی،وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و كریدور): این منطقه به دلیل شرایط اكولوژیكی خاص و دارا بودن زیستگاههای متنوع وكوهستانی،دشتی و محیط های آبی از تنوع گونه ای بالایی برخوردار است.دشت سهرین این منطقه یك زیستگاه با ارزش آهو محسوب می شود. دامنه ارتفاعی ۵۰۰ تا۲۹۰۰ متر بارندگی و دمای متوسط سالیانه ۵۰۰ میلیمتر و ۱۱ درجه سانتیگراد منطقه را دارای اقلیم های نیمه خشك مدیترانه ای معتدل نموده است. گونه های شاخص گیاهی منطقه عبارتند از: ارس ،گردو، سیاه تلو و گونه های دیگرآن شامل: زالزالك، انار وحشی، داغداغان، زرشك، زیتون،گون،آویشن، درمنه،كلاه میر حسن ، چوبك، لاله، مرزه، ثعلب می باشند .جانوران شاخص منطقه عبارتند از: آهو، پلنگ،خرس قهوه ای وگونه های دیگر آن شامل: پازن،گراز، سمورسنگی، سنجاب زمینی، رودك،كبك دری، هوبره، عقاب، شاهین، دال، غاز خاكستری، خوتكا، لك لك سفید، باكلان، افعی البرزی، افعی شاخدارایرانی، افعی زنجانی و ماهیانی نظیر كپور، سیم، اسبله و… می باشد. مهم ترین دشت های منطقه حفاظت شده سرخ آباد عبارتند از:دشت سهرین،سارمساقلو،قره تپه،آلمالو،كزه بر. مهمترین جریان سطحی منطقه : رود قزل اوزن و رودهای دیگر آن شامل جیزوان،كله سر،سرخ آباد،كلیم،گوهر،انذر،سارمساقلو،سهرین،قره چریان،جوره كندی می شود.ارتفاعات مهم در منطقه حفاظت شده سرخ آباد عبارتند از: كوه سرداب، سرخ آباد، كلكش، الگناف، دینگه داغ، چله خانه، خیرالمسجد، طواش داغی، بیوك داغی، مند جال، توپ آنلان(قریه ساری) ، كوه پلنگه(كسوان)، كوه قلعه(شیت)، كوه صهمام(جیزوان)،گلجین،كیتی داغ، چله خانه( رشید آباد)، زرش، چونوباشی(ولیدر ولیس)كوه بیجار(سرخه مشه).دره های مهم منطقه حفاظت شده سرخ آباد كه در اصطلاح محلی به آن دربند گفته می شود عبارتند از: دربند رشید آباد،جیزوان،سرخ آباد،كله سر،گلجین،ولیس،شیت و ولیدر،نیاب ودره ماری و زریك. .مهم ترین چشمه ها و كاریزهای منطقه عبارتند از:قنات نهیل،گل تپه،كزبر،باغ امینی،كناوند،ینگجه،لگاهی،كناوند،آب بندان سارمساقلو،قره چریان و چشمه آب گرم و آب معدنی وننق ،دره لیك،توپ آتلان اشاره نمود.

یك كریدور مهاجرتی از دشت سهرین به سمت منطقه شكار ممنوع فیله خاصه برای گدار زمستانی و بهاری آهوان منطقه وجود دارد.
جاذبه های توریستی:كوه ها ،دره ها،دامنه ها،پهنه هاو جریان های آب سطحی چون رود،چشمه،آبشخور،آب بندان در كنار ذخیره های زیستی، رستنی ها و وحوش، مهم ترین جاذبه های دیدنی منطقه محسوب می شود.افزون بر این برخی جلوه های انسان ساخت كه در نتیجه زندگی و فعالیت مردم منطقه ایجاد شده است،دركنار جاذبه های طبیعی وغیرطبیعی،چشم انداز ها و مناظر بدیع و زیبایی در منطقه وجود دارد كه از مهم ترین جاذبه های توریستی منطقه می توان به :چشمه آب گرم و آب معدنی وننق،یخچال طبیعی ولیدر،چمنزار سرد آب،آبشار سرخه مشه اشاره نمود.
وضعیت عمومی اقتصادی –اجتماعی:از لحاظ معیشتی درآمد افراد ساكن در منطقه ازكشاورزی ،دامداری تامین می گردد. وضعیت اجتماعی منطقه: تعداد روستا ۴۷ ،تعداد خانوار ۴۳۸۰ ،تعداد جمعیت ۱۸۷۵۸ نفر،تعداد مرد۹۴۱۴ نفر،تعداد زن ۹۳۴۴ نفر،تعداد باسواد ۱۱۷۲۶ نفر،تعداد بی سواد ۴۹۵۸ نفرمی باشد.

تعارضات مهم منطقه
وجود فرودگاه،پادگان،شخم و كشت غیر مجاز،شكار غیر مجاز، اجرای طرحهای عمرانی نظیرجاده كشی،سد سازی، عبور خطوط انتقال نیرو،نفت،گاز،برق و مخابرات،گسترش راههای ارتباطی ، ساخت و سازهای انسانی ،ورود فاضلاب و پسماندهای روستایی ،گسترش اراضی دیم كاری گندم و باغات ،حفر چاه عمیق،نزدیكی به شهر زنجان.

تجهیزات و امكانات
*سرمحیط بانی سهرین:خودرو۲ دستگاه ،موتورسیكلت۵ دستگاه ، پرسنل ۱۲ نفر،ساختمان ۲۵۰۰مترمربع و زیربنا۱۲۵ مترمربع*محیط بانی كلوئیم:موتورسیكلت۱ دستگاه ،پرسنل۱ نفر،ساختمان ۹۰۰ مترمربع و زیر بنا۸۰ مترمربع*محیط بانی ماری: ساختمان ۲۴۹ مترمربع و زیربنا ۱۲۰ مترمربع.

سایر ملاحظات
داخل منطقه حفاظت شده سرخ آباد پنج ایستگاه اقلیم شناسی وجود دارد كه شامل ایستگاههای سینوپتیك،كلیماتولوژی و باران سنجی است. شایان ذكر است شمال منطقه حفاظت شده سرخ آباد ،منطقه شكار ممنوع فیله خاصه می باشد.