یكی از زیباترین دیدنی های مشهد ، بقایای مسجد تابران توس است . در جریان كاوش‌های باستان‌شناسی، در یكصد و پنجاه متری جنوب غربی بنای هارونیه قدیمی‌ترین مسجد موجود در خراسان و بقایای یكی از منحصر به فردترین مساجد اولیه ایران كشف گردیده است. بقایای این مسجد به طول ۹۴ و عرض ۵۳ متر به سبك شبستانی ستون‌دار اولیه (خراسانی) ساخته شده و بر اساس بررسی‌ها شامل شبستان قبله (جنوبی)، صحن و شبستان شمالی است. آثار مكشوفه احتمالاً متعلق به اواسط سده پنجم هجری است و گویا بانی آن خواجه نظام‌الملك توسی بوده است. امروزه این مكان به صورت سایت موزه باستان‌شناسی مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد و از اصلی ترین موزه های مشهد است .
قدمت این مسجد كه از جاهای دیدنی مشهد است احتمالا مربوط به اواسط سده پنجم هجری است و ساختار معماری آن سرپوشیده و دارای تزئینات نقاشی، گچ‌بری، آجركاری است. بانی این اثر به احتمال زیاد خواجه نظام‌الملك توسی است و در شهر تاریخی توس قرار گرفته و به شماره ۱۷۵۸ در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده است. بخشی از این مسجد در جریان كاوش‌های باستان‌شناسی سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ كشف و مورد شناسایی قرار گرفت كه بنا بر بررسی‌های به‌عمل آمده این بنا یكی از قدیمی‌ترین مساجد خراسان و نمونه‌ای از مساجد اولیه ایران به شمار می‌رود.
مسجد جامع تابران به طول ۹۴ متر و عرض ۵۳ متر به سبك شبستانی ستون‌دار ساخته شده و شامل شبستان قبله (جنوبی)، صحن و شبستان شمالی است.ضمن كاوش‌های باستان شناسی در مجاورت ضلع غربی و شمالی مسجد شواهدی دیده شده است كه بر وجود بازارهایی در آن مكان دلالت دارد. پس از مدتی كه از بنیان مساجد جامع گذشته در نیمه شرقی شبستان جنوبی مدرسه‌ای وسیع ساخته شده كه دارای حجره‌ها و فضاهای معماری متناسب با آن دوره بوده است، بنای این مدرسه حدود سده نهم هجری قمری مورد استفاده قرار گرفته است و امروزه از مكانهای دیدنی مشهد بشمار می آید .
