روستای هیر بزرگ با جاده آسفالته در ۶۵ كیلومتری شمال استان قزوین و۱۱ كیلومتری شهر رازمیان واقع شده است.و به دلیل دارا بودن حدود ۳۵۰۰ نفر جمعیت ثابت و مهاجر ، از بزرگترین روستا های منطقه الموت غربی محسوب می شود.البته جمعیت زمستانی روستا به ۸۰۰ نفر تقلیل می یابد.خوب است بدانیم جاده ای نیز از پیشانی روستابا تمام زیبایی هایش می گذرد كه به روستاهای اشكورات و پس از آن به شهر های استان گیلان می رسد. اگر از پل رودخانه نینه رود روستای ویار بگذریم ،جنگلی تنك از درختان اورس را پشت سر بگذاریم و منظره گاه ریواس های تازه را از نظر بگذرانیم و از هوای بكر و نفس آور آن لذت ببریم و مست بوی گلهای كوهی شویم با طی كردن ۲۵ كیلومتر از جاده كوهستانی و خاكی به روستا های دیدنی گیلان می رسیم.
رونق دامداری های سنتی ،تنوع محصولات باغی و كشاورزی ،ناهمواریهای طبیعی ،باغستانهای قدیمی،چشمه خنك آب “وگل” با عث گردیده تا تمامی كسانی كه به هر نوع اندك تعلقی نسبت به این روستا دارند.ایامی از تابستان را در آن جا به فعالیت اقتصادی و باغداری بگذرانند.در شمال هیر آخرین روستای منطقه یعنی روستای ویار قرار دارد.در شرق آن روستا های لطر و پراچان قرار دارند.ودر جنوب آن روستای دربند قرار دارد.و در غرب و جنوب غربی آن روستا های میلك و ورگیل قرار دادند.صخره سنگی بسیار دیدنی كه تقریبا ارتفاع آن به حدود ۷۰۰ متر می رسددر شرق و جنوب شرقی روستا قرار دارد.از نمادهای انحصاری این روستا محسوب می شود.و یقینا هیچ بیننده ای نمی تواند عظمت و استواری آن را فراموش كند .در صفحه ی ۲۳۱۸ فرهنگ معین می خوانیم: هیر ،روستایی جزء دهستان بخش معلم كلایه شهرستان قزوین ،در ۲۷ كیلومتری باختر معلم كلایه و دارای مسیر كوهستانی ۱۰۵۸ تن سكنه آن است .رودخانه نینه رود آن را مشروب می سازد.دارای معادن زغال سنگ است.گفتنی است تا سال ۱۳۶۰ سوخت حمام عمومی روستا زغال سنگ بوده است.
زغال اخته ،فندوق ،گردو ،گیلاس و آلبالو به ترتیب عمده محصولات درختی روستا می باشند. وجود دو مزرعه پرورش ماهی قزل آلا در حاشیه رودخانه نینه رودو در دل باغستانها كه نماد دیگری از دست و دلبازی نبنه رود است .بهانه ای شده تا پای عده ی زیادی ،از روستا های اطراف و همچنین از شهر قزوین به دامان این روستا باز شود.وبعضا صیادانی را می بینیم كه در حاشیه نینه رود با قلابهای خود مشغول ماهیگیری می باشند.اگر ازكنا مزارع پرورش ماهی بگذریم آلاچیق های تمام چوبی را در شانه سبز نینه رود می بینیم .كه از در زیر سایه درختان اطراف نوازش و نسیم خنك رودخانه چشم انتظار مهمانانی هستند كه اهل تفریح و طبیعت اند.در كنار آن آلاچیق ها آب می بینی و صدای شرشر آن را كه می شنوی .درخت می بینی و آواز پرنده می شنوی،آسمان آبی می بینی و با گوش دل صدای خدارا می شنوی .و اگر اندكی اهل دل باشی صدای رسای مسجد روستا را می شنوی كه تورا به وضو با آب خنك نینه رود فرا می خواند.تا شكرانه این همه نعمت و زیبایی را به جای آوریی.هم اكنون كه من این متن را می نویسم .تعدادی از معلمان زبر دست با سرپرستی و تجارب اداره میراث فرهنگی در بلند ترین قله نزدیك روستا موسوم به شاه رشید ،مشغول مرمت بنای تاریخی و مذهبی امامزاده برهان معروف به شاه رشید هستند كه در ۵ كیلومتری شمال غربی روستا واقع گردید به طوری كه میانگین دمای آن ۸ درجه از هوای اطراف روستا خنك تر است.اگر با اندكی كنجكاوی بر روی بام بنای آن قرار بگیریم می توانیم بیش از نیمی از طبیعت زیبا و بكر منطقه ،اعم از روستا ها،مناظر دیدنی ،مزارع،مراتع و باغستانهای آن را زیر پای خود به تماشا بنشینیم .۱۲ نفر از روحانیون معلم روستا در ایام خاص “محرم، صفر و ماه رمضان و…”به مسجد روستا و برخی مساجد استان دعوت می شوندتا به تبلیغ و تبیین مسائل دینی و شرعی بپردازند.سنگ فرش كوچه های تعریض شده نشان می دهد كه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آن را جزء روستا های هدف گدشگری معرفی نموده و همكاران را به بازدید و تفریح در آن روستا فرا می خواند.یادم می آید وقتی كه در سال ۱۳۶۹ داشن آموز كلاس سوم راهنمایی بودم،زلزله ۳۱ خرداد مدرسه مارا خراب كرد و ما به ناچار در مدرسه دیگری به صورت سه شیفته در سه مقطع با ۴۰۰ دانش آموز و ۲۵ معلم درس می خواندیم .حال مجموع دانش آموزان روستا ۴۷ نفر می باشد .وازیكی از دلایل كاهش جمعیت این روستا این است كه تحصیل كرده های روستا به دنبال شغلی متناسب با تحصیلات خود راهی شهر ها شدند.از تعداد ۱۱ شهید گرانقدر این روستا پیكر دوتن از آنها در گلزار شهدای روستای هیرقرار دارد.كه سند افتخار روستا به حساب می آیند
