در حاشیه سواحل زیبای ارس در دل كوه های بلند آذربایجان شرقی، روستای پلكانی اشتبین درست مثل زمردی سبز زیر آسمان فیروزه ای صاف و پاك می درخشد. روستای اشتبین از مجموعه سه آبادی به نام های هراس، سیاوشان و جعفرآباد تشكیل شده و دارای سابقه تاریخی كهن است.
چندین كتیبه به خط ثلث مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی، یك گورستان قدیمی، كتیبه های مرمرین مربوط به قرن های نهم و دهم هجری حكایت از پیشینه تاریخی گرانبهای آن دارد. این روستا با شماره ۲۶۹۲ در تاریخ ۱۷/۳/۷۹ در فهرست آثار ملی كشور ثبت شده است. اسناد به دست آمده از سنگ نوشته های موجود در روستا تاریخ ۸۴۳ و ۹۷۶ هجری قمری را نشان می دهند، ولی به نظر می رسد معماری موجود در برخی بناها مربوط به دوره اشكانیان است .
میوه های باغی و محصولات جالیز اشتبین بسیار مرغوب است. انار، انجیر، گردو، گلابی، آلبالو، زردآلو، انگور، سماق، زغال اخته، ازگیل و توت به فراوانی از باغ ها به دست می آید.اما به علت نبودن سردخانه و عدم امكان دسترسی آسان به شهر بسیاری از این میوه ها از بین می رود.
خانه های روستای اشتبین معماری بسیار زیبایی دارد و حیاط هر خانه پشت بام خانه دیگر است. در هر گوشه كوچه های آن، كارگاه تولید ابریشم به چشم می خورد و در این میان زنان روستا كه لواش تنوری می پزند نان را به میهمانان پیشكش می كنند.
روستای اشتبین توانایی بالقوه ای برای تبدیل به منطقه توریستی را دارد وجه تسمیه اشتبین برخی از محققان گفته اند: چون روستای اشتبین از «سه» آبادی نزدیك به هم تشكیل شده لذا این جا را اوش توبین یا سه روستا نامیده اند من این نظر را رد نمی كنم اما دیدگاه دكتر حسین محمد زاده صدیق مصحح دیوان تركی حكیم نباتی را نیز در این خصوص قابل تأمل می دانم و خلاصه ی نظر وی را جهت آگاهی خوانندگان ارجمند هفته نامه گویا در این بخش ارائه می نمایم ایشان نوشته اند واژه ی اوشتوبون از سه قسمت تشكیل شده است؛ اوش + توب+ون ، اوش همان اوچ در گویش اهر و پیرامون آن است و به معنی عدد سه است .توب به معنی قوم، قبیله و جمعیت است . بخش سوم آن «ین» یا «ون» در اغلب اسامی مكان های جغرافیایی آذربایجان و سایر مناطق ایران به چشم می خورد پس اوشتوبون یعنی محل زندگی سه قوم و می دانیم كه حداقل تا زمان حكیم نباتی علاوه بر جمعیت ترك زبان اقوام تات و ارمنی نیز در این روستا ساكن بودند اما بعدها با غلبه ی زبان تركی این اقوام از نظرگویش و آیین با ترك زبانان روستا همسان شده یا از آن جا مهاجرت كرده اند .. »
