منطقه حفاظت شده كوه كشار

منطقه حفاظت شده كوه كشار در موقعیت جغرافیایی N2720 E5545 در استان هرمزگان واقع است. این منطقه واقع درشمال جاده بندرعباس – بندرلنگه ازطریق جاده شمالی می‌باشد و با فاصله‌ای درحدود ۵۰ كیلومتر بزرگترین كانون زیستی اطراف منطقه به شمار می‌آید . وسعت منطقه ۶۸۷۵۰ هكتارمی باشد. منطقه جنوبی كشاركه بیشتر به صورت دشت هموارمی باشد با ارتفاع ۷۰ مترازسطح دریا دارای كمترین ارتفاع بوده و كوه گیشو با ارتفاع ۱۶۷۸ متربلندترین نقطه ارتفاعی منطقه می‌باشد. وه كشار طاقدیس بزرگی است كه درادامه چین خوردگیهای زاگرس قرارداشته وبین این منطقه وكوه گنو رودخانه كل حایل شده‌است . درضلع جنوبی دارای دشتهای هموار ودر قسمتهای غربی بیشتر تپه ماهوری می‌باشد ولی درمجموع این منطقه تغییرات كمربندهای ارتفاعی دشت تا كوهستان رادربرمی گیرد ولی سیمای اغلب آن كوهستانی است . میزان بارندگی سالیانه دراین منطقه كم واغلب به كمتراز۱۲۰ میلی متر درسال می‌رسد . نام كشار keshar اقتباس از واژه كشاورزی به دلیل كشاورزی پر رونق آن در قدیم الایام گرفته شده است. واز كشتزارگرفته شده است.

منطقه كشار دارای كوه ها و دره های مهمی می باشد كه در ذیل به آنها اشاره شده است :
كوه های مهم عبارتند از: كوه تهرو و كوه كشار در شرق منطقه ، كوه نمك و كوه انگوران در جنوب ، كوه آب شرینو و كوه گیشو در غرب.
دره های مهم منطقه : دره گود هشو در شرق و دره های اشكن و پركن در شمال.

وسعت منطقه:۲۹۱۲۹ هكتار

ویژ گی و سیمای عمومی منطقه(شامل وضعیت توپوگرافی،چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و كریدور ها)

وضعیت توپوگرافی
كوههای منطقه كشار در بخش انتهایی رشته كوههای زاگرس قرار گرفته است . قدیمی ترین رسوبات آن شامل رسوبات كامبرین ، ژوراسیك ، كرتاسه ، دوران سوم و عهد حاضر می باشد . رسوبات كامبرین اغلب در میان لایه های رسوبی جدید و یا رسوبات آبرفتی تیره رنگ قارچی شكل دیده می شود كه در اطراف خود رسوبات سفید رنگی بجای گذاشته اند . رسوبات ژوراسیك اغلب شامل توده های ضخیم آهك خاكستری رنگ است . رسوبات كرتاسه در سه قسمت تحتانی ، میانی و فوقانی دیده می شوند .

رسوبات دوران سوم خودشامل رسوبات ائوسن ، میوسن و پلیوسن است . رسوبات ائوسن از آهك های قهوه ای روشن با لایه بندی های كم عرض تشكیل شده ولی در برخی مواقع دارای ضخامت و تراكم زیاد است . میوسن نیز دارای ضخامت و گسترش زیادی است و شامل میوسن تحتانی بنام تشكیلات گچساران ، میوسن میانی موسوم به تشكیلات میشان و میوسن فوقانی متشكل از ماسه سنگ سست و لایه های سیلیسی و مارنی خاكستری رنگ بنام تشكیلات اغاجاری است . رسوبات پلیوسن تحتانی تشكیل شده از سیلیت و ماسه سنگ و كنگلومرا بصورت متناوب ، پلیوسن فوقانی متشكل از كنگلومرا آهكی همراه با عناصر ریز و درشت سیلیسی است . رسوبات عهد حاضر از تخریب و فرسایش ارتفاعات و ته نشت مواد حاصله به وجود آمده و منابع اصلی ذخیره آبهای زیرزمینی به شمار می آید .

خاك
بخش های جلگه ای منطقه شامل قسمت اعظم بخش جنوبی، نوار شرقی و بخش شمالی از خاكهای شور و قلیایی تشكیل شده و دارای مقادیر زیادی املاح محلول از قبیل كلرور، سولفات وكربنات های كلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. در فصول خشك و گرم تجمع لایه ای از املاح روی این خاك ها دیده می شود. خاك های قسمت عمده ای از منطقه كوهستانی گنو در بخش های مركزی و جنوب غربی را لیتوسل آهكی متشكل از مارنهای نمكی و گچی تشكیل داده كه در آنها قطعات درشت سنگ های آذرین وجود دارد . مارن های گچی در تمام طول پروفیل خاك دیده می شود. فقدان افق های خاك مبین جوان بودن خاك می باشد . شیب های شمال شرقی، قسمتی از شمال غربی و نیز دامنه های غربی رشته كوه گنو از خاك های رسوبی درشت بافت و خاك های كانوویان و ریگوسل تشكیل یافته است .

اقلیم
از نظر اقلیمی منطقه كشار در اقلیم بیابانی شدید تقسیم بندی می شود . میزان بارندگی سالیانه آن از كمتر از ۱۰ ملیمتر ۱۵۰ میلیمتر متغیر است . اغلب بارندگی ها در فصل زمستان می باشد و معمولا بیشتر از مجموع بارندگی دو فصل پاییز و بهار است . دمای سالیانه منطقه بطور متوسط ۸/۲۶ درجه سانتی گراد است . دی ماه ، سردترین ماه سال و تیر ماه ، گرمترین ماه می باشد . بطور كلی منطقه كشار دارای فصل خشكی طولانی همانند دیگر نقاط استان است . به علت فقدان ایستگاه هواشناسی در ارتفاعات امار و اطلاعات اقلیمی دقیق موجود نمی باشد .

منابع آبی
در منطقه كشار و اطراف آن چند رودخانه مهم وجود دارد كه به همراه چشمه های موجود در كل منطقه منابع طبیعی آب می باشند . از رودخانه های مهم منطقه می توان به رودخانه شیردون در شمال ، رودخانه تنخواه ، رودخانه تهلو و رودخانه آبگرم سیاه كش كه همگی در ضلع حنوبی واقع شده اند ، اشاره نمود . از بین رودخانه های موجود تنها رودخانه تنخواه در كل سال دارای آب می باشد كه به واسطه مجاورت با كوه نمكی ، شور و دارای گوگرد است . در سرچشمه آن چمشه آبگرم وجود دارد . رودخانه شیردون كه در بخش شمالی منطقه وجود دارد دارای دو سرشاخه می باشد كه از ارتفاعات روستاهای چوری و پی پر سرچشمه گرفته و بعد از تلاقی به رودخانه كل می رسد .
نام برخی از چشمه های منطقه عبارت است از : حوص سوزی – پاروك محمد ابراهیم – پاروغ – گوجی

وضعیت طبیعی منطقه
كوه كشار طاقدیس بزرگی است كه درادامه چین خوردگیهای زاگرس قرارداشته وبین این منطقه وكوه گنو رودخانه كل حایل شده است . درضلع جنوبی دارای دشتهای هموار ودر قسمتهای غربی بیشتر تپه ماهوری می باشد ولی درمجموع این منطقه تغییرات كمربندهای ارتفاعی دشت تا كوهستان رادربرمی گیرد ولی سیمای اغلب آن كوهستانی است. میزان بارندگی سالیانه دراین منطقه كم واغلب به كمتراز۱۲۰ میلی متر درسال می رسد . اما با این وجود به دلیل شرایط خاص ژئولوژیك منطقه چشمه های آب شیرین فراوانی در آن وجود دارند.

پوشش گیاهی
پوشش گیاهی منطقه كشار بسیار متنوع می باشد ومجموعه ای ازعناصر نوبوسندی ، ایرانی ، تورانی رادرخودجای داده است. پوشش گیاهی آن از دشت تا كوهستان، دركمربندهای ارتفاعی تغییر می كند. دشتها تا ارتفاعات میانی آن گونه های نوبوسندی نظیر انواع آكاسیاAcacia sp، پرخ Euphorbia larica، گیشدرPeriplocaaphylla، استبرقCalitropisprocera، قیچZygophyllym. sp، تجAcacia oerpota، مهرخوش Zhumeriamajdae، كنارZiziphusspinachirsti، كهورProsopis .sp، ژیمنوكارپوس وگزTamarix.spرادر خود جای داده اند . دوگونه كنار وتج از گونه های غالب این ناحیه می باشند.ارتفاعات میانی تا قلل كوه ها جایگاه عناصر ایران – تورانی نظیر كیكمmonspessulanumAcer، بنهPistaciaatlantica، بادام كوهیAmygdalusscoparia، قیچ Zygophyllum.sp، گون گاویEbenusstellatus، درمنهArtemisia .sp، آویشنZataria .sp و….. می باشد كه ازتنوع وتراكم بسیار بالایی برخورداراست .

حیات وحش
این منطقـه به دلیل تنوع اقلیمی وزیستگاهی ازنظر حفظ گونه های جانوری بسیار قابل توجه بوده و گونه های دشت زی تا گونه های كوه زی رادربرمی گیرد.جبیرGazelladorcas، قوچ ومیشOvissp، كل وبز Capra aegagrus، پلنگPanderapardus، گربه وحشیFelissilvestris، كفتارHyaena h.، شغالcanisaureus، روباه معمولیVulpes v.، تشیHystrixindica، خرگوشLepuscapensis وگراز Susscoroaازمهمترین پستانداران منطقه می باشد . منطقه كشار یكی از مهمترین زیستگاه های كل و بز و قوچ ومیش در استان است .
ازبین پرندگان تیهو AmmoperdixGriseogularisوكبكAlectorischukarازفراوان ترین ومهمترین گونه های قابل شكار منطقه بوده ومی توان از پرندگانی نظیر هماGypaetusbarbatus، دالAegypiusmonachus، دلیجهFalco tinnunculus، سارگپه ها(Buzzard )، سسك ها( Warbler)، زنبورخورها(Bee-eater)، سنگ چشم ها (Shrike)، داركوب ها (Woodpecker)، چك چك ها ( Wheatear) وغیره …… نیز نام برد. ازخزندگان می توان افعی ها (Viper )، مارجعفریEchiscarinatus، وانواع مارمولك ( Lizard )اشاره كرد .

جاذبه های اكوتوریستی
منطقه كشار به دلیل برخورداری از تنوع زیست گاهی، زیستی و حضور شمار زیادی از گونه های بومی و اندمیك كاملاً ارزش حفاظتی داشته به علاوه به خاطر موقعیت ویژه و گذر گاهی خود از لحاظ تحقیقاتی دارای ارزش فراوانی است این منطقه به عنوان یكی از مناطق پشتوانه جهت منطقه حفاظت شده گنو محسوب شده و به دلیل نزدیكی به شهر، منابع طبیعی كافی، چشم انداز های زیبا، وجود چشمه سار های فراوان و پوشش گیاهی مطلوب می تواند به عنوان یك تفرجگاه مطلوب مورد استفاده قرار گیرد واز بار سنگین طبیعت گردی در منطقه حفاظت شده گنو بكاهد.

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
شهر بندرعباس و شهر خمیر به عنوان دو مركز جمعیتی بزرگ در دو سوی شرق و غرب منطقه قرار دارند . فاصله نزدیك این دو كانون بزرگ جمعیتی به منطقه ، تاثیرات سوئی را ایجاد نموده است كه مهمترین آنها تخریب زیستگاه و شكار وحوش منطقه می باشد .
در پیرامون منطقه خصوصا در سمت شمالی و جنوبی آن روستاهای متعددی وجود دارد كه روستاهای ضلع شمالی عبارتند از : دونو – آب مصلی – پرگان – گیشو – تنگ شكن – پی پر – چوری – مارو – توركان – دریخواه – تهلو
روستاهای ضلع جنوبی : شهرك جدید علوی – كشار بالا – كشار دوستانی – كشار سرگپ- كشار پایین – انگوران – نیمه كار – لاور بلا- نره

تعارضات مهم منطقه
– شكار بی رویه به دلیل نزدیكی به شهرهای بندر عباس و خمیر ، بخش ها و روستا های اطراف.
– وجود معادن فعال سنگ آهن در جنوب منطقه و شن وماسه در جنوب غربی.
– استفاده از چشمه ها توسط ساكنان منطقه كه اكثراً دامدار و كشاورز هستند، كه این امر مانع از شرب آب توسط حیات وحش منطقه می گردد .
– چرا ی بیش از حددام در مراتع .
– تخریب زیستگاه به واسطه عملیات معدنكاری.

تجهیزات و امكانات
تجهیزات و امكاناتی در منطقه موجود نمی باشد و این منطقه توسط اداراه كل و سر محیط بانی گنو و بندر خمیر تحت حفاظت قرار دارد.
۳. سایر ملاحظات:
با توجه به اینكه این منطقه به تازگی تحت حفاظت قرار گرفته است، نیاز به تجهیز و تامین نیرو وامكانات دارد.