منطقه حفاظت شده كویر

منطقه حفاظت شده كویر در E5123 الی E5204 طول شرقی و N3417 الی N3512 عرض شمالی و بین استانهای تهران ,قم , اصفهان واقع شده است .مساحت آن درحدود ۰۰۰, ۲۵۰ هكتار می باشد.
پوشش گیاهی: درمنه , شیرخشت , گون , گرگ تیغ ,خنجك ,افدرا , اشنان ,قیچ, اسفند,تاغ , پرند ,جارو , خارشتر , اسكنبیل , انواع گرامینه , نی ,سازو ,علف شور ,گز , جگن ,آتریپلكس.
پستانداران : كل و بز و قوچ و میش , آهو, جبیر , گورخر ,پلنگ , یوزپلنگ ,كفتار ,روباه شنی , شغال , گرگ , گربه وحشی :كاراكال , تشی , خرگوش , سمور سنگی.
پرندگان : انواع غازها,مرغابیها,حواصیلها, انواع گنجشك سانان, زنبورخوركها ,كبوترها, كلاغها, عقابها , درنا, فلامینگو, پرستو,كوكر,قمری ,توكا,هدهد, كلاغها بلدرچین ,تیهو,كبك و هوبره ,دال ,شاهین, بحری , دلیجه,سارگپه , سنقر.
خزندگان : انواع مار, سوسمار , مارمولك و لاك پشت .

این منطقه كه در شمال دریاچه نمك قم واقع شده در سال ۱۳۴۳ حفاظت شده اعلام و در سال ۱۳۵۵ نیز به عنوان ذخیره گاه زیستكره انتخاب شد. منطقه حفاظت شده كویر در سال های ۱۳۵۵ تا۱۳۶۱ نیز به عنوان پارك ملی تحت مدیریت قرار داشت.

این منطقه دشتی و كوهستانی با مساحتی برابر با ۲۴۸۹۵۷هكتار در استان های تهران، سمنان و قم قرار دارد. منطقه دارای اقلیم فراخشك معتدل است. چشمه ها و چاه های كم آب منطقه منابع اصلی تامین آب آن به شمار می آیند. وجود منطق استپی، باتلاقی، كویری و نمكزار در منطقه موجب تشكیل رویشگاه های گیاهی و زیستگاه های جانوری متنوعی شده اند.

۲۰۰گونه جانوری و ۳۵۹ گونه گیاهی در منطقه شناسایی شده اند. گونه های مهم جانوری منطقه عبارتند از: جبیر آهوة بز و پازن، یوزپلنگ، قوچ ومیش، گربه شنی، كاراكال، خارپشت گوش بلند، سمور سنگی، گرگ، روباه معمولی، تشی، هوبره، كبك، سنگ چشم، سسك، عقاب طلایی، قوش، دلیجه، زاغی، انواع توكا، داركوب راه راه و زنبور خور معمولی. وجود تنوع زیاد گیاهبی و جانوری، چشم اندازهای زیبا، دریاچه نمك، آثار فرهنگی و تاریخی، كاروانسرای قلعه دیر، نهر سنگی و راه سنگفرش زمینه های گردشگری را در این محیط طبیعی فراهم نموده است.

۱۳۳۵ ، پس از تاسیس كانون شكار در مساحت یك میلیون هكتار به عنوان قرق دولتی اعلام میگردد و در سال ۱۳۵۰ با تاسیس سازمان حفاظت محیط زیست در وسعت ۷۵۰ هزار هكتار به پارك ملی تبدیل میشود .( در اوایل دهه ۴۰ با تبدیل كانون شكار به سازمان شكار بانی منطقه كویر با وسعت ۷۵۰ هزار هكتار به منطقه حفاظت شده تبدیل میشود ). بعد از پیروزی شكوه مند انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۱ ، ۲۵۰۰۰۰ هكتار از محدوده ۷۵۰هزار هكتار به عنوان منطقه حفاظت شده كویر تعیین میگردد.

موقعیت عمومی منطقه

منطقه حفاظت شده كویر با مساحتی حدود ۲۴۸۹۵۷ هكتار در محدودة سه استان تهران، قم و سمنان واقع گردیده و بین طول جغرافیایی۵۱درجه و ۲۳ دقیقه تا ۵۲درجه و ۶ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه ۱۲ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۴۵ دقیقه قرار دارد.

وضعیت توپوگرافی

حداقل و حداكثر ارتفاع منطقه۷۴۰ متر تا۱۶۰۰متر بوده و حدود ۷۰ هزار هكتار از منطقه بصورت كوه و تپه ماهور بوده و ۱۱ هزار هكتار آن بصورت لكه ای تالاب فصلی بند علیخان میباشد (تالاب فصل بندعلیخان و آبگیرهای دشت پره زرد)و الباقی منطقه به صورت دشت است .

پوشش گیاهی

درختچه های تاغ ، گز ، پسته وحشی ، بادام تلخ ، اشك ، اسكنبیل ،و بوته های درمنه ، اشنان ، شور ، اسفند ، افدرا ، قیچ ، كاروان كش ، شكر تیغ ، چوبكها ، كلاه میر حسن ، گون ، بوهن ، خارشتر ، اتریپلكس ، تنگس

حیات وحش

قوچ و میش ، كل و بز ، جبیر ، آهو ، كاراكال ، گربه و روباه شنی ، كفتار ، شغال ، روباه ، گرگ ، خرگوش ، تشی ، پلنگ ، یوز پلنگ ، خار پشت روباه معمولی . پرندگان شامل انواع باز های شكاری از قبیل : كركس ، دال ، هما ، دلیجه ، قرقی ، بحری ، شاهین ، بالا بان ، سارگپه ، عقاب طلایی ، عقاب دشتی . انواع پرندگان خشكزی مثل : كبك ، تیهو ، با قرقره ، كبوترچاهی ، هوبره ،سنگ چشم انواع پرندگان آبزی و كنار آبزی مثل انواع ، مرغابی ، غاز ، قو ، حواصیل ، آبچیلك ، آنقوت ، تنجه ، خروس كولی .

حدود اربعه

شمالا از قلعه دیر كاج به طرف شرق در كنار جاده قم – گرمسار تا مرز رودخانه بند علیخان و مزرعه شكر آباد و مباركیه و در امتداد جاده ماشین رو مباركیه پس از گذشتن از روستاهای حصار گلی و عسگرآباد و امام زاده عبدالله و حسن آباد تا ایستگاه راه آهن ، شرقا از ابر دژ و از آنجا در امتداد خط راه آهن تا راه آهن ایستگاه كویر و از ایستگاه كویر به طرف جنوب شرقی در امتداد آبریز كوه سرخ تا تلاقی این آبریز با رود خانه گرمسار و در امتداد رودخانه گرمسار تا تلاقی آن با رودخانه گلو ، جنوبا به پارك ملی كویر و دریای نمك .و غربا به دریای نمك تا آخرین حد شمالی دریای نمك تا محل اتصال رودخانه كرج و از آنجا تا تلاقی گذار مسیله و از این تلاقی به خط مستقیم مفروض تا قلعه دیر كاج و از آنجا به سمت شمال تا تلاقی آن با جاده اسد آباد فشافویه .

تعارضات مهم منطقه
الف – حضور پایگاه ها و نیروهای نظامی و انجام مانور و رزیمایش ها و احداث تاسیسات و شبكه راهها در داخل منطقه.
ب – واگذاری اراضی به كشاورزان در داخل منطقه
ج – چرای دام
د – جاده سازی
ه- جنگل های تاغ منطقه كه زیستگاه مناسب آهو میباشد در حال حاضر مورد تعرض افراد سودجو به جهت استفاده از چوب آن قرار گرفته است و صدمات زیادی به آن وارد شده است .

تجهیزات و امكانات

چها ر پاسگاه محیط بانی