درباره حمام های تاریخی جارچی باشی :
حمام تاریخی جارچی یكی حمام های قدیمی شهر اصفهان از دوران گذشته (صفویه ) است كه در آن دوران بزرگترین حمام اصفهان بوده است و دارای ۲ حمام مردانه و زنانه بودهاست و سال ساخت آن همزمان با میدان امام اصفهان بوده است .این بنا در بازار بزرگ اصفهان و نزدیك مسجد جارچی واقع گردیده و بر اساس كتیبه تاریخی مسجد، ظاهراً در سال ۱۰۱۹ ﻫ . ق به همراه بنای مسجد، توسط ملك سلطان ـ جارچی باشی شاه عباس اول ـ بنا گردیده است.با همت متعالی این شخص(ملك سلطان جارچی باشی ) در اطراف بناهای عظیم میدان نقش جهان ، مسجد شیخ لطف ا… ، مسجد نقش جهان(شاه) ، كاخ چهلستون و كاخ عالی قاپو ، بازار قیصریه ،عمارت هشت بهشت ، مسجد حكیم ، ۴ بنای ارزشمند دیگر به نام های مسجد جارچی ،حمام جارچی ،سرای جارچی وكاخ جارچی ساخته شده و مورد استفاده عموم مردم قرار می گرفت.هم اكنون ۳بنای ابتدایی فعال می باشد وكاخ جارچی كاملا از میان رفته است .
نحوه تقسیم گرما در بخشهای مختلف حمام و ترتیب قرار گرفتن فضاها از جمله رختكن، سربینه، چال حوض وگرمخانه نشان می دهد از لحظه ورود تا خروج برای مراجعین برنامه ریزی وجود داشته تا مردم با عبور از این فضاها علاوه بر نظافت، به ملاقات و گفتگو با یكدیگر و حتی تفریح و شنا نیز پرداخته باشند. مثلا در سربینه، حوضچه هایی وجود دارد كه می بایست پاها را در آن شستشو می دادند، و یا در قسمت چال حوض حمام، استخری با قاعده مستطیل وجود دارد كه با آب سرد پر می شده و برای شنا استفاده می شده است.
روشنایی از روزنه هایی تأمین می شود كه بر روی سقف گنبدی شكل حمام تعبیه گردیده، دراین روزنه ها شیشه های محدبی و عدسی شكل وجود دارد. خاصیت محدبی این شیشه ها علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی،باعث شكست نور شده و روشنایی را پخش می كند. در واقع مهندسان و معماران بنا از خاصیت ذره بین، برعكس استفاده نموده و براحتی فضای داخل حمام را روشن كرده اند. ویژگی جالب دیگر اینكه شیشه ها از یك طرف نور را عبور می دهند و كسی كه در پشت بام باشد نمیتواند داخل حمام را ببیند.
استفاده از حمام ملك سلطان جارچی باشی برای همه مردم آزاد بوده و از سحرگاه تا نیم روز مردها و زنان در این مكان استحمام می كردند و این حمام جزء معدود حمام های آن دوران بوده است كه به صورت همزمان دارای ۲ حمام مردانه و زنانه به صورت اختصاصی بوده است .
مخزن حمام از سوختن چوب و زغال گرم می شد و حتی دود حاصل از آن را به داخل گربه رو هایی كه در كف وجود دارد هدایت می كردند تا برای ضدعفونی و گرم كردن سایر قسمتها نیز مورد استفاده قرار بگیرد، بدین ترتیب ازكمترین انرژی موجود، به بهترین وجه استفاده می كردند.
البته در اواخر سالهای استفاده از این حمام از گازوئیل به جای زغال برای گرم كردن آب استفاده می شده و البته مقداری گازوئیل را در گربه روهای كف حمام هدایت نموده و سپس آتش می زدند.
آب به خاطر اختلاف سطح میان مخازن و حوضچه ها و فواره ها، به گردش در می آمده و برای به جریان انداختن آب، لوله ها را شیب دار طراحی كرده اند. یكی از مواردی كه هنگام بازدید حمام توجه شما را به خود جلب خواهد كرد وجود تعداد زیادی فواره ها و جوی های آب است كه تقریبا همه جا دیده می شوند. این فواره ها باعث میشوند تا صدای دلنشین آب در فضای بسته حمام بپیچد و در همه جا به گوش برسد تا كسانی كه برای شستشو به گرمابه آمده اند، ساعتی به آرامش برسند و خاطر از دغدغه های روزمره بشویند.
دوران مرمت و بهسازی این بنای ارزشمند تاریخی :
عملیات مرمت حمام سنتی ملك سلطان جارچی باشی متعلق به دوره صفویه جهت كاربری رستوران سنتی و تالار پذیرایی و گردشگری از سال ۱۳۸۲ توسط حاج سید احمد افتخاری با هزینه ای بالغ بر ۴ میلیارد ۳۵۰ میلیون تومان آغاز شد و در تاریخ ۱۳۹۰/۱۲/۱۸ رسما افتتاح گردید.
البته شایان ذكر است كه قسمتی از این بنا به علت تصرفات عدوانی هنوز بازسازی و بهسازی نگردیده است و در آینده ایی نزدیك با كمك و حمایت مسئولین استانی و علی الخصوص سازمان میراث فرهنگی به این مجموعه دوباره الحاق می گردد .
در این مراسم استاندار محترم استان، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان و جمع كثیری از مسئولان و مدیران بلند پایه این ادارات و سایر ادارت مرتبط، به همراه عده ای از فعالان و مدرسان دانشگاهی در زمینه گردشگری و هنرمندان صدا وسیمای مركز اصفهان حضور داشتند.
این بنای تاریخی ارزشمند (به شماره ۱۱۵۴۵ ثبت شده در فهرست آثار ملی كشور ) تا چند سال پیش جهت استحمام مورد استفاده مردم شهر قرار می گرفته و پس از آن به علت فرسودگی و عدم رسیدگی مناسب ، تخریب گردیده كه عكسهای قبل از مرمت این بنا در همین سایت ،قسمت گالری تصاویر موجود می باشد .
در حال حاضر این سفره خانه ظرفیت پذیرایی از ۲۵۰ الی ۳۰۰ نفر را به طور همزمان داراست.
احداث پاركینگ خودرو و فروشگاه های صنایع دستی و سوغات اصفهان از پروژه های آتی این مجموعه می باشد.
آدرس :خیابان سپه – خیابان حكیم – كوچه هفتم یا كوچه باغ قلندرها-مجموعه تاریخی و اقامتی ملك سلطان جارچی باشی
شماره تماس : ۳۱-۳۲۲۰۷۴۱۸و ۳۲۲۰۷۴۲۲-۰۳۱ و ۰۳۱۳۲۲۰۷۴۵۳
