روستای دوسیران

دوسیران، روستایی است از توابع شهرستان كازرون استان فارس. دارای اقلیم سرد و كوهستانی، ساكنین این روستا از نظر تاریخ دانان ازنژاد آریایی می‌باشند وبه دو دسته ی كلی تقسیم می‌شوند ۱: دسته اول كه بومی این منطقه بوده واز اقوام پارس تبارند. ۲: دسته دوم كه مهاجر میباشند و علاوه بر روستای دوسیران در سایر مناطق كهمره سكنی گزیده اند واین قوم در واقع ازجبل سماق شام (كردستان سوریه) كه شرح آن را در ذیل مفصلا می‌گویم وارد این منطقه شدند واز تبار قوم حاتی می‌باشند.

چگونگی ورود قبایل مهاجر به سرزمین زاگرس:

درسال۳۰۰ هجری قمری سرمینهای لرنشین(كوهستان نشین یا زاگرس نشین) به دو نیم تقسیم شد كه بخش اعظم آن متعلق به قبایل شول بوده وتوسط آنان حكمرانی می‌شد و نیمی دیگرآن توسط سایر لران اداره می‌شد ودر آن عهد لرستان وسعت داشت از مشرق به كامفیروز و اردكان واز شمال و غرب به زرگرد ولرستان امروزی وگتوند خوزستان واز جنوب به كهمره اشكفت منتهی میشد. پیشوای شولان سیف الدین ماكان روزبهانی بود. در سنه۵۰۰ هجری قمری سرزمین زاگرس دارای سه حكومت مجزا شد به نامهای ۱- شولستان(از تبار پارس) ۲-اتابكان لركوچك (ازتبار مادها) ۳- اتابكان لر كوچك(از تبار پارس و ماد و حاتی‌های مهاجر از شام ). از این سه حكومت از همه ضعیف‌تر حكومت اتابكان لر بزرگ بود كه با خدمت به تركان قدرت و مقام یافتند درآن عهد سرزمین زاگرس رشك بهشت گردیده بود ودر سرزمین شام حكام عرب سنی به قبایل كرد حاتی(در اینجا منظور از كرد یعنی چارنشیان وكوچنشینان) كه از نژاد آریایی میباشند و به دین تشیع بودند ظلم میكردند و عرصه را بر اینان تنگ كرده بودند؛ این عاملی شد تا طوایف زیادی از جبل سماق شام به سرزمین زاگرس بیایند و جمعیت كثیری از آنان در سرزمین اتابكان لر بزرگ سكنی گزیدند اسامی بعضی ازین طوایف بدین شرح میباشد : استركی ,مماكویه ,بختیاری ,جوانكی ,بیدانیان ,زاهدیان , علائی، كوتوند ،بتوند، بوازكی، شوند ، زاكی، جاكی ، هارونی، اشكی، شحنه، كوی لیراوی، ممویی ، یحفومی ، كمانكشی ، مماسنی ، ارملكی ، توانی ، كسدانی، مدیحه، اكورد، كولارد و سادات عقیلی و هاشمی ودیگر طوایف كه انسابشان معلوم نیست این طوایف به اتابكان لر بزرگ پیوسته وبه شوكت و قدرت آن افزود. آنان با قدرت به دست آمده به شبانكاره، شولستان، اصفهان، كهمره و اتابك لر كوچك تاخته وقسمتی از خاك این مناطق را به قلمرو حكومتی خود افزودند.

شحنه‌ها:

همانطور كه در بالا به شحنه‌ها اشاره شد، شحنه‌ها در سال۵۵۰ هجری قمری همراه با دیگر طوایف از جبل سماق شام(كردستان سوریه) به رشته كوههای زاگرس كوچ كردند قسمتی از آنها وارد خاك اتابك لر بزرگ شدند و در حوالی شهرستان مسجد سلیمان خوزستان سكنی گزیدند قسمتی دیگر از آنام وارد سرزمین شولستان شده ودر منطقه كهمره ساكن شدند. دلیل جدا شدن شحنه‌ها از دیگر طوایف رفتن آنان به محیطی امن در دل كوهستان بود. آنان پس از ورود به كهمره با نجات جان پسربچه خان آن منطقه كه نام آن خان (ایرانشاه) بود مورد حمایت ایرانشاه واقع شدند وبه دلیل رفتار مناسبشان با دیگران، مردم آنان را به جمع خود پذیرفتند واز آن موقع به نام دوسیران(دوست ایرانشاه) خوانده شدند واین نام هنوز بعد از گذر ۸۵۰ سال برمردمان این دیار باقی است.

منطقه اشتر خوس(محل خوابیدن شتر):

در سرزمین دوسیران منطقه ای بنام اشتر خوس می‌باشد كه این منطقه محل نگهداری شترهای سرخ‌موی سلطنتی شاهنشاه ساسانی می‌باشد كه نگهداری آنان برعده مردم كهمره بوده‌است.

معرفی مكانها و نقاط جغرافیایی روستای دوسیران

افزون بر شش هزار سال پیش، تمدن آریایی زمین را شخم می زد، دانه می كاشت و گندم برمی داشت تا سنگ آسیابها را با آب توفنده و بخشنده چشمه ساسان و آبریزك بچرخاند.
قوم پارس اینجا در سپیده دم تاریخ بر بلندای یبیشاپور ایستاده و در مسیر باد، خوشه گندم می پاشید. بی آنكه بخل بورزد. از پس آن بخشندگی، جهان به گندمزاری مبدل شد تا موسیقی آب و سنگ و آرد نخستین ترانه انسان باشد. پارسیان، بخشایش را از آسمان بخشنده می آموختند و چه مهربان و گشاده دست بودند.

اینك از آن روزگار و آن تمدن تنها اسكلتهایی باقی است و چشمه هایی كه از آن همچنان آب می جوشد. مشعلی كه در آغاز مدنیت این قوم روشن شد با تندبادهای مهیب، هرگز فراموش نشد. انسانها گرچه با دستهای خود تمدنی را نابود می كنند اما بر ویرانه های آن تمدن تازه ای را خلق می كنند.
آوارگان این تمدن دیرسال، ناگزیر در جستجوی مكان های امن و دستیابی به آسایش برآمدند و گروهی از ایشان روستاهای دورافتاده اطراف كازرون را برگزیدند تا گوشه هایی از این فرهنگ و تمدن كهن را از گزند حوادث مصون نگه دارند.

و بدین گونه فوج فوج به سمت روستاها حركت كردند. آنها آمدند و ماندند با اسطوره ها و شیوۀ زندگیشان. و دوسیران، این سرزمین كهن، با همۀ نداریش، هر چه داشت در طبق اخلاص با خوانده و ناخوانده در میان نهاد. فرزندان را پرورش داد، گور نیاكان شد و از چشمه های كوچك خود سیرابشان كرد، روح خویش به ایشان دمید و با آنان عهدی جاودانه بست.

دوسیران سرزمینی شد كه هر وجب آن نامی دارد از نامداران بی ادّعا. هر درّه و هر تپه و هر چشمه و هر دشت و هر پستی و بلندی آن نامی بامسمّا دارد كه هر كدام وجه تسمیه ای داشته و داستان مفصلی دارد. حدود هزار نقطه جغرافیایی با اسامی مشخص، دلیلی بر ارزشمندی این آب و خاك در گذر تاریخ داشته و می تواند بعنوان یك پیش فرض پژوهشی، دستمایه محققین حوزه مردم شناسی قرار گیرد.

معرفی صنایع دستی روستای دوسیران كازرون

صنایع دستی بیانگر صنعت و هنر نیاكان و نمایشگر ذوق و هنر مردم هر دیار است. در روزگاران گذشته، صنایع دستی به عنوان پدیده ای تمام عیار در هر عهد حضور فعال داشته است. در ایامی كه ماشین بوجود نیامده بود و حتی در دورانی كه حضور آن به گستردگی امروز نبود صنایع دستی بود كه حامی تمامی استعدادها و آفرینش های سازندگی بشر بود. به همین دلیل است كه امروز با نگاه به صنایع دستی هر قوم و قبیله ای می توان دریافت آن قوم در چه مرحله ای از صنعتگری بوده و مدنیت آنها در چه سطحی بوده است.

صنایع دستی، آن دسته از میراث فرهنگی است كه با توجه به نیازهای بوم شناختی هر منطقه و با استفاده از وسایل موجود در آن دیار، توسط مردم خلاق به شكلی هنرمندانه ساخته و گاهی اوقات جنبه تخصصی پیدا كرده و مشاغل خاصی در این رابطه ایجاد شده است.

در اینجا به فهرستی از این صنایع دستی متعلق به روستای دوسیران، اشاره می شود:

– بوك (Bovak) : وسیله ای شبیه كلاه (در مقیاسی بزرگتر) كه از شاخه های باریك درخت بادام كوهی بافته می شود و برای نگهداری جوجه ها از آن استفاده می شود.

– كركر (korkor) : وسیله ای استوانه ای شكل كه از شاخه های باریك درخت بادام كوهی بافته می شود و برای نگهداری مرغ خانگی از آن استفاده می شود.

– گهره (Gehra) : نوعی زنبیل كه از شاخه های باریك درخت بادام كوهی بافته می شود و جهت نگهداری میوه هایی چون انار، انگور و … از آن استفاده می شود.

– گهره گزی (Gehra gozi) : نوعی زنبیل بزرگ كه از شاخه های باریك درخت بادام كوهی بافته می شود و معمولا در جای ثابتی از منزل قرار دارد.

– تویزه (Taviza) : نوعی زنبیل كه از شاخه های باریك درخت بادام كوهی بافته می شود و جهت نگهداری نان تیری از آن استفاده می شود.

– كهلو (Kahlow) : نوعی زنبیل كه از شاخه های باریك درخت بادام كوهی بافته می شود و دارای یك دسته چوبی است و عمده ترین كاربرد آن، جمع كردن انجیر است.

ثبت یازده اثر تاریخی روستای دوسیران در مركز ثبت آثار ملی ایران

آب انبار روستای دوسیران مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، مركز روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۸۶ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قبرستان رییسی ها مربوط به دوره صفوی – دوره قاجار است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، شرق روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۸۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قبرستان پای تپه (پای امامزاده) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، قسمت جنوب شرق روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۸۸ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهار صفه رییسی مربوط به دوره ایلخانی ان است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، قست غرب روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۶۱ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهار صفه گودرزنادری مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، شرق روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۳۶ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهار صفه كهیار دشتی مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، قسمت شرق روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۳۵ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهار صفه غلامحسین نادری مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، شمال روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۳۳ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهار صفه ملاگرگی محمدی مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، جنوب غرب روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۳۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهار صفه ابوالحسن بازدار مربوط به دوره ایلخانی ان است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، شمال شرق روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۸۷ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت چهارصفه عبدالسلام نادری مربوط به دوره ایلخانی است و در فارس، شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، قسمت شرق روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۹۰۲ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قبرستان شحنه و ملاها مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان كازرون، بخش كوهمره، دهستان كوهمره، شمال روستای دوسیران واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۴۱ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع: ویكی پدیا: به نقل از دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌

موقعیت جغرافیایی دوسیران

در منتهی الیه سلسله جبال زاگرس، حدفاصل چنارشاهیجان به سمت تنگ ابوالحیات، بین جنگلهای انبوه بلوط و بدنبال گذر از((تنگ شیب)) به اقلیم تاریخی دوسیران می رسیم.

دوسیران در یك منطقۀ كوهستانی واقع شده و تقریباّ چهار طرف آن توسط كوههای نسبتاّ بلندی محصور شده است. از سمت شمال به سلسله جبال((شاه نشین)) و ((تاسك))، از جنوب رشته كوههای ((دورك))، از غرب ارتفاعات ((ارزنك)) و((كوه زرد)) و از سمت شرق به ((كوه سرك)) بر می خوریم.

روستاهای همجوار دوسیران از سمت شمال ((سمغان))، از سمت جنوب ((پاپون)) و ((گرگدان))، از سمت غرب ((كنده ای)) و ((بنرود)) و ((بیدقطار)) واز سمت شرق، ((تنگ شیبب)) و ((چكك)) می باشند.

تقریباّ در وسط این حصار كوهستانی، روستای دوسیران بر بستری از صخره های قطور واقع شده است.

دوسیران دارای سه نوع آب وهوای مختلف می باشد:

– گرمسیر

– میون طاق (معتدل)

– سردسیر

پوشش گیاهی و جانوری:

به جهت آب و هوای متفاوت، دوسیران دارای تنوع زیست محیطی بوده و انواع گیاهان و درختان و نیز جانوران و حیات وحش متنوع در آنجا یافت می شوند.

گیاهان و درختانی سردسیری همچون ول(سرو كوهی)، گردو، كیكم، ارزن، شیرین بیان، شن،كیالك.جاشیر…

و گیاهان و درختان معتدل و گرمسیری مثل بلوط، انجیر، بادام كوهی، انگور، پسته كوهی(بنه) و …