نام بازی: پنج سنگ
نام محلی: بش داش
شرح بازی: ابتدا با جفت و تك آمدن، اینگونه كه یكی از بازیكنان سنگها را در مشت می گیرد تا دیگری بگوید زوج است یا فرد، شروع كننده ی بازی مشخص می شود. هركدام مرتكب اشتباه شوند سوخته، دیگری بازی را شروع می نماید و هر یك در نوبت خود از هر مقطع كه مانده باشد، بازی را پی می گیرد این بازی چندین مرحله دارد و بازیكن با اجرای موفق هر مرحله، یك امتیاز كسب می كند و به مرحله ی دیگر راه می یابد.
مرحله اول: ۵ سنگ را به گونه ای كه جدا از هم بایستند روی زمین پخش می كند، یكی را برداشته و به بالا می اندازد، در فاصله ی پایین آمدن، یكی از سنگها را از روی زمین برداشته و با همان دست، سنگ بالا انداخته را كه در حال سقوط است می گیرد و به همین نحو، همه ی آنها را برمی دارد.
مرحله ی دوم: ۵ سنگ را به گونه ای كه دو به دو قرار بگیرند، روی زمین پخش می كند، یكی را برداشته و به بالا … و سنگها را ۲ تا، ۲ تا، از روی زمین درو می كند.
مرحله ی سوم: مانند مراحل فوق، منتهی چهار سنگ روی زمین را در دو حركت: ۱ تایی و ۳ تایی، برمی دارد.
مرحله ی چهارم: مانند مراحل قبلی، منتهی ۴ سنگ روی زمین را یكجا و در یك حركت برمی دارد.
مرحله ی پنجم: بازیكن باز سنگها را پخش كرده، یكی را برداشته و بالا می اندازد و در فاصله ی بازگشت، یكی از سنگهای روی زمین را برداشته و سنگ هوا را می گیرد و با یك پرتاب دیگر، سنگی را كه از روی زمین برداشته، با یكی دیگر از سنگها، عوض می كند و یه همین طریق، مرحله را با تعویض تمامی سنگها، به پایان می برد.
مرحله ی ششم: در این مرحله، بازیكن با دست چپ، توسط انگشتان شست و میانی به صورتی كه انگشت اشاره روی آن سوار شده باشد پُلی عریض، روی زمین می سازد.
سنگ های پخش شده را به حریف اشاره می كند تا یكی را به عنوان قراول انتخاب كند. پس از آن، یكی را برداشته و به طرف بالا می اندازد… و دوباره می گیرد و در این فاصله، سنگها را یكی یكی حداكثر با ۳ ضربه، به ضرب انگشت میانی كه از انگشت شست به حالت فنری یا بشكن، رها می شود از زیر پل می گذراند. چون سنگ قراول، و آخرین گذرنده از زیر پل خواهد بود، بدیهی است حریف سنگی را به عنوان قراول، انتخاب خواهد كرد كه سدّ معبر سایر سنگها باشد و مسلم است در اثر برخورد یكی از سنگها قراول بازیكن سوخته و نوبت بازی حریف خواهد شد.
مرحله ی هفتم: در این مرحله، بازیكن بعد از ریختن سنگها روی زمین، دست چپ را در یك طرف آنها به صورت عمودی بر زمین گذاشته و دیواری درست می كند. باز با دست راست یكی را بعد از برداشتن به طرف بالا انداخته… و دوباره می گیرد و در این فاصله بایستی، یكی از سنگها را برداشته و به آنسوی دیوار بگذارد، این حركت را برای تمامی سنگها، اجرا می كند.
مرحله ی هشتم: در این مرحله بازیكن همه ی سنگها را یكجا به طرف بالا می اندازد، در فاصله ی بازگشت آنها، فوراً دستها را از كناره به هم می چسباند و سنگها را با كف دو دست می گیرد، دوباره آنها را در همان حال با دو دست به طرف بالا می اندازد و در این فاصله دستها را وارونه كرده و از ناحیه ی انگشت سبابه به هم می چسباند و آنها را با پشت دستهایش می گیرد و سپس عكس آن را انجام داده و باز سنگهای پرتابی را با كف دو دست می گیرد، افتادن حتی یك سنگ، موجب سوختن است و هر كدام این مرحله را گذرانده باشد، برنده ی بازی است.
مرحله ی آخر، مرحله ی تنبیه است و دو بازیكن روبروی هم می نشینند (و یا اگر به صورت گروهی اجرا می شود، دو سرگروه). بازنده كف دستش را به زمین می چسباند و نفر برنده، سنگها را یكی یكی با اسامی تنبیه ها (مانند: مشت، سیلی، نوازش، پیچش و برداشتن عسل از كندو) پشت دست او می چیند سپس او بایستی با یك حركت همه ی سنگها را به طرف بالا بیندازد و با دست بگیرد، اگر توانست همه را بگیرد، تنبیهی متوجه او نیست، ولی براساس آنچه بر زمین انداخته باشد، تنبیه می شود.
نكات: ۱- البته این بازی، بنابر ذوق و ابتكار بازیكنان ماهر، می تواند مراحل زیادی داشته باشد. به طوری كه در بعضی نقاط آذربایجان بازی بش داش را در بیش از ۲۰ مرحله هم اجرا می كنند.
نكات ۲- مرحله ی نهم شیرینی مخصوص به خود را دارد، مخصوصاً وقتی تنبیه و مجازات فرد بازنده ، انجام عمل برداشتن عسل از كندو باشد (یعنی برداشتن سنگی از زیر دست فرد برنده)، تا خاتمه انجام كار، فرد برنده با ظرافت تمام ناخن خود را به حالت نیش زنبور بر دست او فشار می دهد و مانع این كار او می شود.
نتیجه بازی: این بازی، اهداف آموزشی نیز دارد، به خصوص در رابطه با علم ریاضی: آشنایی و درك مفهوم دسته بندی اعداد و مجموعه های پنج عضوی و جمع افزاری آنها كه در دوران تحصیل مقطع پایه ی اول، مدتها طول می كشد تا این عناوین تدریس شود و این بازی قادر است همان ها را با چند دور تكرار بیاموزد.
در این بازی است كه كودك می تواند، مهارت ها و قابلیت های فراوانی، در دستها و انگشتانش ایجاد كند.
