بازی یالان پالان

· نام بازی: چیستان (قلندر آی قلندر)

· نام محلی: یالان پالان

· اهداف كلی: آشنایی با خصوصیات پرندگان و سایر جانوران، دقت و هوشیاری، درك مفاهیم قانون و اطاعت از مجریان آن

· اهداف جزئی: انجام ورزش و ایجاد شور و نشاط

· تعداد بازیكن: حداقل ۶ نفر

· سن بازیكنان: ۶ الی ۱۴ ساله

· ابزار لازم: یك دستمال و یك كمربند

· محوطه بازی: جایی مانند حیاط مدرسه

شرح بازی:

این بازی اطاعت پذیری و احترام را به بازیكنان با تجربه را نشان می دهد و خاص پسران می باشد. ابتدا یك نفر با تجربه و مسن به عنوان استاد و قلندر انتخاب می شود و كمربندی را در دست می گیرد و در ذهن خود پرنده را مجسم می كند و اعضای آن پرنده را با گفتن جملاتی بیان می كند و ضمن خواندن شعر، اندازه ی هر عضو را كه توصیف می كند با دست روی كمربند نشان می دهد و سایر بازیكنان در پاسخ با همدیگر می گویند:(قلندر ای قلندر)

بیر قوشوم وار بوخرتنه ( یه پرنده دارم این اندازه ) قلندر ای قلندر

دیمدیگی وار بوخرتنه ( نوك داری این اندازه ) قلندر ای قلندر

قانادلاری بوخرتنه ( بال هاش این اندازه) قلندر ای قلندر

گوزلری واربوخرتنه ( چشم ها به این درشتی) قلندر ای قلندر

گویدن با خار، هر شیئی گورَر ( از آسمان نگاه می كنه و همه چیز را می بینه) قلندر ای قلندر

دوشانی گوروب، انیب یییَر ( خرگوش را می بینه میاد پائین) قلندر ای قلندر

دء قوشومون آدین منه ( بگو اسم پرنده من چیه )

منده دییم احسن سنه ( من هم بهت بگم احسن)

جواب: عقاب

بیر قوشوم وار بوخرتنه قلندر ای قلندر

دیمدیگی وار بوخرتنه قلندر ای قلندر

سینه سی وار، ساری ساری قلندر ای قلندر

سَن د گیننَ، نَدور آدی! قلندر ای قلندر

دء قوشومون آدین منه

منده دییم احسن سنه

جواب: بلبل

قلندر با گفتن شعر درباره پرنده مورد نظر می پردازد و همراه شعر اندازه بال ، چشم و سایر مشخصات آن را روی كمربند نشان می دهد و بازیكنان هم در هر معرفی یك صدا قلندر ای قلندر می گویند وقتی تمام مشخصات پرنده معرفی شد از سمت راست بازیكنان باید نام پرنده را حدس زده یك به یك اعلام نمایند: مثلاً فرد اول می گوید قارقادی(كلاغه)، قلندر به خاطر این كه بفهماند كه كلاغ نیست می گوید وئر قارقیا(بده به كلاغ) سپس نفر دوم هم می گوید مثلاً سرچه دی (گنجیشكه)، تا اینكه بالاخره یكی خواهد توانست كه جواب را پیدا كند و نام عقاب را ذكر كند كه بنا به دستور قلندر (چال چادّاسین)، به پراكندن و شلاق زدن بچه ها از ناحیه ی پایین تنه می پردازد و آنها نیز سعی در فرار و گریز دارند تا شلاق نخورند. و قلندر با گفتن كلمه (پالان پالان) او را تشویق به ادامه زدن می نماید قلندر می تواند در لحظه های شیرین بازی، بگوید: یالان یالان (دروغ )، و در این لحظه فردی كه كمر بند را در دست دارد دیگر حق زدن بازیكنان را نداشته باید فوراً خودش را به قلندر برساند البته سایر بازیكنان سعی می كنند كه مانع رسیدن او به قلندر شوند و در این راه اگر بتوانند حتی او را اذیت می نمایند بازی با رسیدن فرد نزد قلندر تمام می شود.

بازی قلندر ای قلندر در برخی از نواحی استان با نام ” لی گلیر” اجرا می شود اجرا هر دو بازی شبیه هم بوده تنها تفاوت آن ها در شعر بازی می باشد. در این بازی نیز تعدادی بچه جمع شده و یك نفر از آنها به عنوان تك خوان انتخاب می شود و در ذهن خود یك پرنده را مجسم كرده، اعضای آن پرنده را با گفتن این جملات بیان و ضمن آن اندازه ی هر عضوی را كه توصیف می كند با دست و روی كمربند و یا طنابی نشان می دهد

تك خوان : بیر قوشوم وار بو خارتانا

بازیكنان : لی گلیر های لی گلیر

تك خوان: دیمدیگی وار بو خارتانا

بازیكنان : لی گلیر های لی گلیر

و با این ترتیب همه ی اعضای پرنده ی مورد نظر را توصیف می كرد و چنان چه كسی متوجه منظور او شود زود اسم پرنده را می گفت و بقیه بازی همانند بازی قلندر ای قلندر اجرا می گردد

منبع : كتاب بازی های محلی استان اردبیل