روستای دشتی، سومین روستا از روستاهای صحرای باغ در لارستان استان فارس است كه بعلت واقع شدن در دشت گسترده‌ای روستا ” دشتی ” نامیده شده است این روستا در فاصله ۶۳ كیلومتری جنوب غربی شهر لار و در ارتفاع ۶۵۸ متری از سطح دریا قرار دارد جمعیت این روستا ۲۱۰۰ نفر می باشد.
بعضی‌ها می‌‌گویند كه مردمان دشتی در واقع بخشی از دشتی بزرگ بوده كه از بوكات فارس قدیم بوده است كه اكنون در شهرستانی به همین نام(شهرستان دشتی با مركزیت خورموج در استان بوشهر قرار دارد) مهم‌ترین دلیل این است كه مردم آبادی دشتی به گویش اصیل دشتی كه یكی از اصیل‌ترین گویشهای ایرانی است صحبت می‌كنند، بنا براین این منطقه دشتی نامیده شده است.اما بعضی دیگر می‌‌گویند چون در دشتی واقع شده است، نامش دشتی گذاشته اند. دشتی در ۴ كیلومتری غرب روستای زروان قرار گرفته است. امروز روستای دشتی بعد از عماده ده بزرگ‌ترین روستای صحرای باغ به شمار می‌‌آید.
معرفی روستای دشتی
روستای دشتی در بخش صحرای باغ و در شهرستان لارستان و در موقعیت ۵و۵۴ طول شرقی و ۲۵و۲۷ عرض شمالی و در فاصله ی ۶۳ كیاومتری جنوب غربی شهر لار مركز شهرستان و در ۴۲۸ كیلومتری شیراز مركز استان واقع شده است. این روستا از طرف شمال به كوههای گراش، از شرق به روستای زروان، از غرب به روستای خلور و از جنوب به كوه براشت محدود میشود.
علت شكل گیری و وجه تسمیه روستای دشتی
عوامل متعددی در شكل گیری روستای دشتی دخالت داشته كه از جمله به جلگه ای بودن زمینهای منطقه و سطح وسیع اراضی كشاورزی در اطراف این نقطه و همچنین شكل گیری آن در كنار جاده اصلی میتوان اشاره نمود. در مورد وجه تسمیه روستا نیز میتوان واقع شدن روستا در دشتی وسیع و فاصله داشتن با ارتفاعات و كوهها اشاره كرد. گرچه در مورد تاریخچه روستای دشتی در هیچ كدام از منابع در دسترس اطلاعاتی موجود نبود، اما با پرسش از اهالی در بررسی تاریخچه روستا، مشخص میشود كه مردم دشتی از منطقه ای به نام “پاسخند” در نزدیكی منطقه كنونی به دلایل امنیتی و امكان ارتباط با سایر نقاط و همچنین وجود سطح وسیع اراضی جهت كشت و زرع و آب و خاك مناسب به آنجا مهاجرت كرده اند. در حقیقت وضعیت اقلیمی منطقه باعث شكل گیری روستا گشته است
نحوه مدیریت روستا در گذشته و حال
روستای دشتی نیز مانند سایر روستاهای منطقه تقریباً قبل از اوایل دهه ی ۱۳۴۰ به صورت ارباب رعیتی و ریش سفیدی اداره میشد. تا اینكه پس از انقلاب (بین سالهای ۵۷ تا ۷۶) روستا زیر نظر فرمانداری و بخش مركزی لارستان، و از سال ۱۳۷۶ با نهادینه شدن شوراهای شهر و روستا توسط شورای اسلامی روستا اداره شد. و از سال ۸۴- ۸۳ تاكنون این روستا توسط دهیار و شورای اسلامی زیر نظر بخش صحرای باغ اداره میشود.
بررسی ویژگی های فرهنگی روستا
با توجه به بافت روستا و تمركز بیشتر مردم در كنار هم، گویا بیشتر مردم حداكثر از سه یا چهار قبیله هستند كه با هم اختلافی ندارند، و این سبب شده است كه روستا دارای یك قبرستان و همچنین بافت آن تقریباً متمركز باشد. زبان و لهجه مردم دشتی همچنان كه در بخش مطالعه شهرستان نیز بیان شد، از ریشه های فارسی دری است كه به زبان ” اَچمی” معروف میباشد. و تقریباً زبان مشترك مردم جنوب است كه در روستاها و شهرهای مختلف با تفاوت هایی در لهجه ها همراه است. دین مردم دشتی اسلام و از فرقه شافعی از مذاهب اهل سنت میباشد. در مورد آداب و رسوم مردم، میتوان گفت كه مراسم عزاداری معمولاً در سه روز خلاصه میشود و عروسی ها هم مانند سایر نقاط جنوب شهرستان به صورت ساز و نغاره و با شركت همگانی مردم همراه میباشد.
بررسی ویژگی های اقلیمی
آب و هوای روستا به دلیل قرار گیری در نواحی گرم و خشك، و در نواحی ساحلی و جلگه ای گرم و مرطوب، و متغیر می باشد. یعنی درصد بیشتری از شهرستان لار آب و هوای گرم و خشك دارد. ولی در قسمت های جنوبی كه به سواحل خلیج فارس نزدیك است، از خشكی هوا كم شده و بر رطوبت هوا افزوده میشود. كه روستای دشتی نیز به دلیل قرار گرفتن در منطقه جنوبی در این وضعیت میباشد.و بیشترین بارش را در فصل زمستان دارا می باشد. بارانهای تابستانی از شدیدترین بارانهاست و به دلیل زمانی نیز ناچیز است. به این باران ها در زبان محلی باران “چهل پسینی” نیز گفته میشود. آب اشامیدنی روستا از طریق یك حلقه چاه عمیق ۱۲۰ متری تأمین میشود. كه پس از انتقال به منبع بتونی واقع در ۳ كیلومتری شمال روستا مورد استفاده قرار میگیرد. آب كشاورزی از طریق ۶۰ حلقه چاه با متوسط عمق ۵۵ متر تأمین میگردد.
از نكات قابل ذكر در مورد روستای دشتی، حضور نویسنده مشهور و فعال این روستا، «ایرج اعتمادی» میباشد كه تا به حال كتابهای: بن بست عاطفه ها (سال انتشار: ۱۳۷۸ – مجموع داستان ادبی) – اشك، عشق، باران (سال انتشار: ۱۳۸۰- مجموع داستان زندگی) – صدای سكوت (سال انتشار:۱۳۸۲ – رمان) – زنجیرهای دلتنگ (سال انتشار: ۱۳۸۵- رمان) از وی به چاپ رسیده است. و در حال حاضر سردبیری نشریات خبر هرمزگان، و ویژه نامه همایش بین المللی زبان شناسی و مردم شناسی لارستان را بر عهده دارد كه مقالات متعددی نیز در نشریات مختلف از این نویسنده منتشر شده است. همچنین از آثار تاریخی به جا مانده از گذشته در این روستا میتوان به باقیمانده های قلعه اسد خان دشتی اشاره نمود.
