این منطقه جنگلی در فاصله ۳۰ كیلومتری جنوب شهرستان خاتم واقع گردیده و ازشهر هرات حدود۳۸ كیلومتر فاصله دارد.این منطقه با مساحتی بالغ بر ۳۴۰۰۰ هكتار در حد فاصل دو استان فارس و یزد واقع گردیده است كه طبق آگهی رسمی مصوبه شماره ۲۶۶ مورخ ۱۴/۲/۱۳۸۴ شورایعالی حفاظت محیط زیست به استناد بند الف ماده ۳ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست منطقه باغ شادی به مساحت ۸۵۸۹ هكتار با حدود و توضیحات زیر به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین و تصویب گردید . این منطقه از نظر جغرافیایی بین طول جغرافیایی N2935 و N2952 و عرض جغرافیایی E5407 و E5418 قرار گرفته است و شامل ۲۰۰۰۰ هكتار مشجر و ۱۴۰۰۰ هكتار مراتع غیر قابل مشجر میباشد .
وضعیت توپوگرافی و ارتفاع از سطح دریا
منطقه مزبور عمدتا به صورت كوهستانی و تپه ماهور و قسمتی به صورت دشت و دامنه ای میباشد .جهت كلی شیب منطقه شمال شرقی و حداكثر ارتفاع از سطح دریا ۲۵۰۰ متر میباشد ، حداقل ارتفاع از سطح دریا ۲۰۰۰ متر میباشد و بطور متوسط ارتفاع این منطقه جنگلی از سطح دریا ۲۱۰۰ متر میباشد
پوشش گیاهی منطقه
پوشش گیاهی در منطقه علاوه بر نقش مهمی كه در تعادل اكولوژیكی آن منطقه دارد ، در زمینه حفظ آب و خاك و همچنین تولید علوفه نیز حائز اهمیت میباشد و چنانچه مدیریتی صحیح اعمال گردد میتوان ضمن بهره گیری از این منبع عظیم و با ارزش ، بقا آنرا برای نسلهای آینده نیز تضمین نمود .
پوشش گیاهی این منطقه شامل جنگل ، مرتع و اراضی كشاورزی میباشد .
مراتع جنگلی و مشجر
در جنوب چاهك گسترده ای پوشیده از درختان و درختچه های جنگلی كه به صورت طبیعی میباشد ، چشم اندازی بسیار زیبا را جلوه گر شده است . این منطقه جنگلی از غرب به شرق شامل جنگلهای باغ شادی ، باغ معدن ، قناتو ، بختیاری و چاه منج میباشد . قسمت عمده اشكوب درختی از گونه های بنه ( پسته وحشی ) كه سطح حدود ۷۰۰۰ هكتار را شامل میشود و بادام كوهی با وسعت ۵۰۰۰ هكتار تشكیل شده است . علاوه بر این پایه هایی از گونه های كیكم ، ارژن ، انجیر و آلوچه وحشی نیز بصورت پراكنده در این منطقه قابل مشاهده است . اینك به معرفی گونه های عمده این منطقه جنگلی كه به صورت درخت یا درختچه هستند می پردازیم .
بنه ( پسته وحشی ) . pistacia sp
شامل دو گونه چاتلانقوش ( pistacia atlantica sub sp mutica )
و گونه خنجوك ( pistacia khinjuk ) میباشد .
گونه غالب تیپ گیاهی این منطقه را ( p. atlantica sub sp mutica )
تشكیل میدهند و بندرت گونه (khinjuk p. ) نیز دیده میشود .
بنه ( پسته وحشی ) درختی است از خانواده ( Anacardiaceae ) و بیشتر جاهای منطقه گونه بنه را آمیخته با گونه بادام مشاهده میكنیم و بعضی نقاط به دلیل دخالتهای انسان این تركیب به هم خورده و توده بنه خالص یا بادام خالص داریم . شاخ و برگ درخت بنه همانند بادام كوهی توسط جنگل نشینان و مردم آبادیهای نزدیك جهت تغذیه احشام و یا سوخت در زمستان مورد استفاده و هجوم قرار میگیرد . از درخت بنه همچنین نوعی صمغ ( سقز ) بدست می آید كه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد .
آندوكارپ میوه بنه از پوسته سختی تشكیل شده است كه بر روی آن پوست سبز و چرب مانندی وجود دارد مغز آن از لحاظ تركیبات و مزه شبیه مغز پسته معمولی است . مردم بومی منطقه در اواخر تابستان و اوایل پاییز كه فصل میوه دهی است ، میوه بنه را جمع آوری میكند و از آن نوعی غذای محلی درست میكنند كه بسیار مقوی و انرژی زاست . درخت بنه دارای تاج مدور است و ارتفاع آن به ( ۹-۶) متر می رسد . برگهای درخت بنه تك شانه ای فرد میباشد و برگچه ها مستقیما روی محور اصلی قرار دارند .
بادام كوهی ( Amygdalus lyciodes) و بادامك (scoparia Amygdalus ) بادام كوهی و بادامك از خانواده ( Rosaceae) میباشند .
در زبان محلی به بادام كوهی تنگرس ، تنگز یا قنس گفته میشود . درختچه ای است كه دارای میوه ای با مغز تلخ میباشد . مردم بومی این منطقه بعد از انجام مراحلی ، تلخی آن را از بین میبرند و از آن به عنوان آجیل استفاده میكنند . تلخی این میوه به علت وجود نوعی اسید در تركیبات مغز آن است . برگهای این درختچه به شكل باریك و كشیده میباشد كه بعد از خزان شاخه بلندی به رنگ سبز بر روی درختچه باقی میماند . تراكم این درختچه در منطقه بختیاری و باغ معدن بیشتر از سایر نقاط است و میتوان در این مناطق تیپ خالص بادام را مشاهده كرد .
بادامك كه در زبان محلی به آن بارشین میگویند از نظر ارتفاعی بادام كوهی بزرگتر است و درخت جنگلی محسوب میشود .
كیكم و ارژن Acer monspessulanum sub sp . persicum and
Rhamunus pallasii
این درختچه ها بصورت موردی و پراكنده بهمراه سایر گونه كیكم در ارتفاعات میانی
( ۲۱۰۰-۱۹۰۰متر ) به همراه بنه و بادام و در ارتفاعات بالاتر از ۲۱۰۰ متر به همراه بنه میتوان مشاهده نمود.
ارژن درختچه ای است چند ساله از خانواده Rhamnaceae
درختچه ارژن به دلیل داشتن چوبی مرغوب همواره مورد توجه اهالی بوده است و شاید بتوان یكی از دلایل كاهش این گونه در جنگل را همین امر تلقی كرد . ارژن دارای چوبی صاف با پوستی به رنگ زرد طلایی و دارای وزن مخصوص زیاد و مقاومت خوبی میباشد . به دلیل داشتن چنین خصوصیاتی همواره از چوب ارژن جهت تهیه دسته كلنگ ، بعنوان چوب دستی چوپانها و … استفاده شده است .
گونه كیكم كه از خانواده افراها ( Aceracea) میباشد دارای برگهایی با سه لوب میباشد . پشت برگها دارای كركهای نمدین میباشد . میوه بالدار و بالها به موازات هم میباشد . كیكم شاخه هایی به رنگ خاكستری دارد .
اشكوب بندی
دو چهره عمده منطقه بوته زار با درختان پراكنده و جنگل و بیشه زار میباشد . بوته زار با درختان پراكنده حدود ۱۳۵۰۰ هكتار را شامل میشود و جنگل و بیشه زار مساحتی حدود ۹۱۰۰ هكتار را در بر میگیرد . این روند به گونه ای است كه بسته به شرایط اقلیمی و میكروكلیمای منطقه و كاهش اثر عوامل تخریبی ( انسان و دام ) بوته زار با درختان پراكنده تبدیل به جنگل و بیشه زار میشود . شرایط نا مساعد حاكم عوامل تخریبی باعث شده است كه اشكوبهای معنی دار كه از نظر اكولوژیكی مهم هستند به وجود نیاد . این مسئله به گونه ای است كه در بعضی جاها اشكوب درختی و بعضی جاها اشكوبهای درختچه ای یا علفی بطور كامل حذف شده است و ما عملا یك یا دو اشكوب بیشتر نداریم . بین اشكوب درختی و درختچه ای به دلیل نبودن اختلاف ارتفاع قابل ملاحظه تفاوت آنچنان چشمگیری از نظر میكروكلیما وجود ندارد .
ولی بطور كلی میتوان به سه اشكوب زیر اشاره كرد :
۱- اشكوب بالا : درختان بنه با ارتفاع ۹-۶ متر
۲- اشكوب میانی : درختچه های بادام كوهی ، بادامك ، دافنه و ارژن
۳- اشكوب پایینی : بوته هایی از قبیل ، درمنه ، گون ، گرامینه و غیره
