ونایی روستایی سرسبز و بكر از جمله مناطق پر جاذبه بروجرد به شمار می‌آید كه بیشترگردشگران و به ویژه دوستداران كوهپیمایی و كوهنوردی اوقات خوشی را در آن سپری می‌كنند.این روستا به دلیل آب و هوای مناسب هر ساله در تمام فصول و به ویژه تابستان پذیرای میهمانان و گردشگران فراوان از سراسر كشور است.
منطقه “ونایی” در شمال غربی بروجرد و به عنوان یكی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین مناطق روستایی بروجرد، از ۱۰كوه و قله مرتفع و شگفت انگیز از جمله “هجده یال”، “سه كوزان”، “والاش”، “برنجه” و “هیگره” برخوردار است.
وجود چشمه‌سارهای جوشان همچون “آب سفید”، “دو روزنه” و سراب خسرو”وهمچنین غار زیبای ونایی در این منطقه علاوه بر رونق كشاورزی، طراوت ویژه‌ای را با صدای دلنشین جویبارها در كنار عطر سبزه‌ها و خنكی نسیم دشتها در مقابل گردشگران به تصویر كشیده است.
جاندارانی همچون گراز، گرگ، روباه، خرگوش، موش صحرایی، كفتار، خدنگ و پرندگانی مانند حواصیل، كبك، خروس كولی و چنگر از جمله جانوران منطقه كوهستانی ونایی می‌باشند.
همچنین پوشش گیاهی غنی این روستا مورد توجه اهالی و گردشگران بوده زیرا كه در این منطقه گیاهان دارویی و خوراكی مانند پونه، بابونه، گون و میخك وحشی به وفور مشاهده می‌شود.
با وجود این همه نعمت الهی و شرایط اقلیمی كوهستانی و بكر كشاورزی منطقه را متحول نموده و لوبیا سبز و خیار كشاورزان این گوشه جهان خلقتسرآمد شده است.
تولید خیار مرغوب در این منطقه باعث شده كه دهها كارگاه تولید خیار شور همواره در تكاپو كار و تلاش و تولید خیار شور معروف ونایی باشند كه عمده تولیدات این واحدهای تولیدی به سراسر كشور و حتی به كشورهای دیگر صادر شود.
فرآورده‌های دامی این منطقه به دلیل كیفیت آب و هوا امتیازی بالاتر نسبت به دیگر مناطق داشته و بیشتر اهالی این روستا اقدام به تهیه دوغ و كره به صورت محلی نموده و به مردم عرضه می‌دارند.
با این وجود “ونایی” را در روزهای تعطیل هفته بهتر از هر زمان دیگر می‌توان احساس كرد چرا كه عمده خانواده‌های بروجردی به همراه مسافران و میهمانان خود از ساعات اولیه صبح راهی این منطقه شده تا با نشستن در كنار رودخانه و چشمه‌های پر آب روزی خوش را در خلوت طبیعت سپری كنند.
از همه مهمتر میزبانی قریب به شش هزار مردم روستایی صمیمی و بی‌ریای این منطقه همواره خاطراتی خوش را برای مسافران و گردشگران به ارمغان دارد.
منطقه روستای ونایی به عنوان زیستگاهی مناسب برای گونه‌های جانوری بومی منطقه محسوب شده و از شكارگاههای مورد توجه شكارچیان و صیادان سالیان گذشته تاكنون بوده است.
سراب دوروزنه ونایی
سراب دوروزنه ونایی یكی از رودخانههایی فصلی ونایی است كه در بهار میزان آب ان به بالاترین حد خود میرسد اما در اواخر تابستان تقریبا چیزی از این آب خروشان باقی نمیماند. وجه تسمیه آن كه به دروزنه معروف گردیده شاید به علت نوسانات ناگهانی این رودخانه خروشان باشد كه شاید كمتر كسی باور كند كه این رودخانه در اواخر تابستان خشك می‌شود .
این سراب تقریبا در شمال غربی دشت گلرود واقع شده كه برای رسیدن به ان باید وارد روستای ونایی شده و از انجا رهسپار این سراب خروشان شد كه فاصله چندانی با سراب چله دیگر منطقه دیدنی روستای ونایی ندارد.
سراب چله ونایی
سراب چله یك از زیباترین مناطق گردشگری در روستای ونایی است كه تقریبا در غرب دشت سرسبز گلرود قرار دارد.وجود آب فراوان این منطقه و بیشه زارهای سر سبز ان باعث جذب گردشگران زیادی باز اقصی نقاط ایران و حتی خارج از ایران شده است.
علت نام گذاری این سراب به وجود سنگهای بسیاری زبری برمی گردد كه در زبان محلی به آن چل(chol)می گویند.و آب این سراب از دل همین سنگهای ذكر شده فوران می‌كند و وبه جند شاخه تقسیم می‌شود و در نهایت به رودخانه گلرود می‌ریزد. به علت كیفیت بالای اب این سراب مقداری از ان از طریق خطوط لوله به شهرستان بروجرد و خود روستای ونایی جهت تامین اب شرب ارسال می‌شود. سازمان آب و فاضلاب بروجرد در آنجا ساختمانی برای انتقال آب ایجاد كرده كه دارای فضای بسیار زیبایی می‌باشد كه در برخی از روزها میزبان گردشگران و میهمانان اداری و غیر اداری می‌باشد. در داخل محوطه‌ی آن حوضچه‌ها و ابشارهای بسیار زیبای ساخته شده است.
با این وجود منطقه ونایی را در روزهای تعطیل هفته بهتر از هر زمان دیگر می‌توان احساس كرد و اكثر خانواده‌های بروجردی به همراه مسافران و میهمانان خود از ساعات اولیه صبح راهی این منطقه شده تا با نشستن در كنار رودخانه و چشمه‌های پر آب روزی خوش را در خلوت طبیعت سپری كنند.
گلرود
گلرود دشتی سرسبز و حاصلخیر است كه در روستای ونایی واقع شده است .رودخانه خروشان گلرود كه از به هم پیوستن ابهای سراب دروزنه ،سراب چله و سراب خسرو شكل گرفته زیبایی خاصی را به این دشت حاصلخیز داده است .اطراف این دشت را كوههای سر به فلك كشیده ونایی از جمله كوههای سه كوزان و برافتاب و…احاطه كرده اند كه در بیشتر ایام سال پوشیده از برف و مكان مناسبی برای ییلاق عشایر استان لرستان محسوب می‌شوند .وچود این كوهسارها باعث به وجود دامدن جشمه‌های زیادی در دشت حاصلخیز گلرود شده است .
اراضی دشت گلرود ونایی تا چند سال پیش همگی به زیر كشت خیار می‌رفتد اما در سالهای اخیر مردم روستای ونایی به سمت باغداری و ایجاد باغهای سیب متمایل شده اند و اكثر زمینهای گلرود به كاشت درختان سیب ،هلو اختصاص یافته و تا جند سال اینده كل دشت گلرود از باغهای میوه پوشیده خواهد شد و دیگر جایی برای كشت خیار كه محصول اصلی روستای ونایی در طی سالیان گذشته بوده،نمی ماند.
وجود كوههای زیبا و چشمه‌های پرآب و خنك سبب رونق كشاورزی در این منطقه روستایی شده و همچنین طراوت ویژه‌ای را با صدای دلنشین جویبارها در كنار عطر سبزه‌ها و خنكی نسیم دشتها در مقابل گردشگران به تصویر كشیده است.
بروجرد دارای مناطق دیدنی زیادی است كه روستای ونایی تنها یكی از مناطق دیدنی و خوش آب و هوای بروجرد است كه هر ساله مسافران و گردشگران زیادی در هنگام سفر از این منطقه سرسبز و جالب دیدن می‌كنند.
