تاریخچه چرم سازی در كرمانشاهبا توجه به اینكه منطقه كرمانشاه از دیرباز محل پرورش احشام و دامهای فراوان بوده است بنا به ضرورت دباغی رونق فراوان داشته است و این امر كرمانشاه را به یكی از منابع اصلی تولید و پخش چرم مرغوب در سراسر كشور مبدل كرده است.اگر بخواهیم راجع به این هنر بنویسیم باید بگوییم كه این هنر قبلتر از ریسندگی و بافندگی بوده است و به واقع جایی برای گفتگو و چانه زنی در مورد این سابقه باقی نمیگذارد.فن و فنون آماده كردن پوست تا كنون تغییرات زیادی نكرده است همجنین فن چرم سازی از گذشته تا سده نوزدهم راكد بوده و در ایران هم تا زمانی كه روش نوین در این زمینه آغاز نشده بود وضع به همین منوال بوده است.ایرانیان در صنعت چرم سازی سرآمد و از همه استادترند و كرمانشاه نیز در این مقوله شانه به شانه پیشرو است.مراحل عمل آوری خام “چرم”عمل آوری به ۲ شیوه صورت میگیرد.یكی از این روشها برای آماده كردن پوست گوسفند و بز و روش دیگر برای آماده كردن پوست گاو است.روش آماده كردن پوست گوسفند و بز از طریق زاج سفید و نمك صورت میگیرد و از آن با عنوان “چرم زاغی” یاد میشود.و روش دیگر مختص آماده كردن پوست گاو است.روشها و مراحل آماده كردن پوست“خام را آب زدن”: در این مرحله كه جزو مراحل اولیه است خام خشك را از روستاها و نواحی اطراف به دباغی آورده و بسته به میزان كلفتی و مقدار چربی پوست به مدت تقریبی ۶ روز در آب خیس میكنند در ضمن ذكر این مورد ضروری است كه چرم بومی را كه از كشتارگاه میآورند، به آب نمیزنند.آهك زدن و عورامكاری: گودال آهك خمره ای لعابی است كه در زمین گذاشته و آن را “لوله كش” مینامند.در این روش آهك را روی خام میپاشند و بر روی آن آب میریزند بعد از چند روز خام را بیرون آورده و در اثر آهكی كه با آن خیس خورده مواد اضافی مثل مو كه بر روی پوست بوده به خوبی از پوست جدا میشود.زمانی كه خام را از خمره بیرون آورده آن را بر روی تیری آویزان میكنند و با یك كارد وﯾﮋه آن را “عورامكاری” میكنند و این كارد را با “سنگ عورام” مرتب تیز میكنند.متورم كردن: مرحله سوم آماده كردن پوست، متورم كردن است در این روش پس از عورامكاری، خام را به خمره منتقل میكنند و بر روی ان آرد جو میپاشند و پس از آن بر روی آن آب میریزند.در این زمان عمل تخمیر صورت میگیرد و این مورد سبب متورم شدن پوست میشود و بدین ترتیب آهكهای اضافه خنثی و گوشتهای اضافی پوست به خوبی از آن جدا میشود.البته این عمل كه آن را “آردجو” مینامند در فصول مختلف دارای مدت زمانی مختص به خود است به عنوان مثال در فصل زمستان مدت زمان آن به ۲۰ روز به طول میانجامد و در فصل تابستان به مدت ۱۵ روز به طول میانجامد كه این مدت زمان با احتساب دما در تابستان و زمستان محاسبه میشود.در این مرحله بعد از آنكه پوست را از خمره بیرون میآورند آن را بر روی تیری عمودی گذاشته و خام را “داس” میكنند یعنی گوشتهای اضافی آن را از پوست جدا كرده و این كار با چاقوی ۲ دسته ای به نام “داس” انجام میگیرد.نمك پاشیدن: در این مرحله پوست را كه در آرد جو خوابیده شده، خارج كرده و پوست را در قدح میگذارند و روی هر پوستی به طور جداگانه نمك میپاشند و به مدت چند روز آن را در نمك میگذارند.مازوكاری: زمانی كه پوست برای مازوكاری آماده شده آن را در سیله قرار میدهند و روی هر پوست كه درون سیله میگذارند گرد مازوی نرم و یا گرد پوست درخت اقاقیا میپاشند.پوست را تا چند روز در درون گودال میگذارند و هر روز آن را پشت و رو میكنند و لگد میزنند.كاشیكاری: بعد از مازوكاری پوستها را در آفتاب خشك میكنند و روی تخته ای كه در زیر آن چهار پایه “كرسی” قرار میدهند، با سنگ پا پرداخت میكنند.رنگ ریختن: برای رنگ كاری چرم از رنگ هایی مثل”گل ورز”، “جوهر گلی” و صابون سفید استفاده میكنند.صیقلزنی: در این مرحله پایانی بار دیگر پوست را بر روی تخته پرداخت گذاشته و صیقل “مهره” پرداخت را با فشار روی آن میكشند در دباغیهای بزرگ كاشیكاری، رنگ ریختن و صیقلزنی را هر سه چرمساز “چرمگر” انجام میدهد.تعداد كارگاهها و پیشكسوتان این فن در سراسر استان كرمانشاه ۱۰۰ كارگاه چرمسازی داریم و از پیشكسوتان این فن نیز میتوان به آقایان سلیمی، عبدلی، پورطهماسب اشاره كرد.