ریپورتاژ آگهی
پخت نان محلی كهگیلویه و بویراحمد

پخت نان محلی كهگیلویه و بویراحمد

اسامی ابزار و تلفظ انها احیانا تفاوت دارد
  • 1400/11/19
  • استان : کهگيلويه و بويراحمد
  • شهر : ياسوج
  • دسته : غذاهای محلی ایران

پخت نان تقریبا مشترك بین لرهای استان كهگیلویه و بویر احمد است. اسامی ابزار و تلفظ انها احیانا تفاوت دارد. در اینجا بر روستای الگن متمركز می‌شویمپس از تركیب آرد گندم و جو به نسبت‌های متفاوت آن را با «اُربیز»(آردبیز بیخته و با آب تركیب كرده و هَویر(خمیر) درست میكنند
صبح زود كسی كه می‌خواهد پخت نان كند بیدار می‌شود و «تاوه» را روی «سه پایه» آتش قرار میدهد، نان روی تاوه پخت می‌شود . خمیر را كه معمولا آخر شب در« لَگَن» هَویرگذاشته اند و رویش را پوشانده اند معمولا وقت سحر بیدار میشوند تا نان بپزند. این كار كاملا زنانه است و معمولا سه زن و حداقل دو زن این كار را انجام میدهند
كار اصلی را زنی كه به او نان پز میگویند انجام میدهد كه گلوله‌های مدور خمیر(در اصطلاح محلی به این گلوله‌ها مِچَه می‌گویند) را پس از گذاشتن روی «تَوَك» با «تیر نون پز» و با مهارت خاص و بسی پیچیده‌تر از كاری كه در نانوایی‌ها انجام میشود به شكل بسیار نازك و مدور در می‌آورد و روی تاوه قرار میدهند. ماندگاری این نانها طولانی و از انجایی كه نازك میباشند هیچ قسمتی از نان دور ریخته نمی‌شود. بعضی از زنان روستا در كار پخت نان شهره اند یعنی هم سرعت و هم مهارت بالایی دارند دارند.
شخص دیگری با «تیر نون واری كن» نان هایی را كه روی تاوه(تابه) هستند را زیر و رو میكند تا هر دو طرف پخت شود. علاوه بر این میله اهنی نون او زن ظرفی كه آب در ان هست و یك جارو كه مخصوص تمیز كردن سطح تاوه است ابزار این فرد است. این كار هم مهارت خاصی میخواهد. همزمان این فرد باید هیمه‌های زیر تاوه را تنظیم كند تا حرارت به شكل یكنواخت به همه جا برود در غیر این صورت گوشه هایی از نان سوخته و ضایع میشود. این میله آهنی نوك تیزش برای افراد مبتدی موجب سوراخ كردن نان می‌شود. ایزار دیگر «نون اَو زَن» است كه باید مدام به نانها رطوبت بپاشد تا نسوزند و بیش از حد خشك و شكننده نشوند. گاهی همزمان چهار نان یا بیشتر روی تاوه هست و این كار را یرای زنی كه مشغول تفت نان است سخت میشود.
نانها را پس از پخت روی در «تویزه» میگذارند و سپس نانها را در ظرف بزرگی از جنس حصیر كه به آن «كِفَه» می‌گویند قرار میدهند. این ظرف بر «سه پایه نون» ای به ارتفاع یك و نیم متر قرار دارد تا از دسترس مرغ و دام و یا موش و … در امان باشد.
زن خانه هز روز به اندازه مصرف مقداری نان را در سفره گذاشته و با «نون اَوزَن» به انها آب پاشانده تا منعطف و نرم شود و آنها را دسته بندی می‌كند(هر دو نان یك بسته) و در كِفَه كوچكتری می‌گذارد.

 

پخت نان محلی كهگیلویه و بویراحمد-GbBoDr2dUR



پخت نان محلی كهگیلویه و بویراحمد-jskzhNxr3P

پخت نان محلی كهگیلویه و بویراحمد-pc722iZ3Pf