شهر كوهنجان با مختصات جغرافیای ۵۲ درجه و ۵۷ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۱۴ دقیقه عرض شمالی، در فاصله ۴۵ كیلومتری جنوب شرقی شیراز و ۲۴ كیلومتری غرب سروستان واقع شدهاست. كوهنجان در جنوب غربی دریاچه مهارلو واقع گردیده و ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد حدود ۱۵۰۰ متر است. شهر كه به لحاظ موقعیت نسبی در دشتی وسیع و در دامنه آخرین ارتفاعات زاگرس جنوبی قرار دارد از آب و هوایی معتدل و كوهپایهای برخوردار است. آب و هوای آن در بهار و تابستان نسبتاً خنك و در زمستان سرد است. گورستان قدیمی شهر، با سنگ گورهایی كه قدمت برخی از آنها به بیش از ۲۰۰ سال میرسد و همچنین آرامگاه شاه صفیالدین در این شهر، نشانگر قدمت طولانی این شهر است. مردم كوهنجان به زبان فارسی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سكونت
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، جمعیت این شهر ۴۰۴۳ نفر بودهاست كه در سال ۱۳۸۵، به ۶۲۵۰ نفر افزایش یافتهاست. درآمد مردم كوهنجان از فعالیتهای زراعی، دامداری و صنایع دستی تأمین میشود. محصولات زراعی و دامی این شهر شامل گندم، جو، ذرت، پنبه، محصولات جالیزی، زیره، گوشت و لبنیات است. گلیم، قالی و گبه نیز از محصولات صنایع دستی كوهنجان است. كوهنجان در یك منطقه دشتی استقرار یافته و دارای بافت مسكونی متمركز است. خانههای این شهر تحت تأثیر شرایط طبیعی، نوع معیشت و فعالیت افراد شكل گرفتهاست و غالباً به صورت یك طبقه، دارای سقفهای مسطح و حیاطهای وسیع ساخته شدهاند. مصالح به كار رفته در بافت قدیم شهرعمدتاً خشت، گل و چوب است، ولی در ساخت خانههای جدید از مصالحی مانند سنگ، آجر، سیمان، آهن و گچ استفاده میشود. بافت جدید این شهر، با تبعیت از قواعد و اصول مهندسی نوین، سیمایی نسبتاً مدرن دارد و كوچههای عریض امكان تردد آسان با اتومبیل را فراهم نمودهاست.
جاذبههای گردشگری
بخش اصلی كوهنجان با استقرار در دامنههای جنوبی زاگرس، یكی از مكانهای جذاب و تماشایی استان زرخیز فارس است. مزارع سرسبز و باغات وسیع با چشمهساران حیاتبخش به ویژه در فصل بهار جلوهای زیبا به این مكان میدهند. كوههای سرسبز و خرم آن با درختان بلوط، ارژن، بنه و سرو كوهی از جذابیت فراوانی برخوردارند و محیطی دلپذیر برای گردشگران و دوستداران طبیعت به شمار میروند. باغ زیبای باغباغان در حوالی آن، از جمله تفرجگاههای زیبا و كم نظیری است كه هر ساله عده زیاد گردشگر را به سوی خود جلب میكند. چشمه زیبای نباتی و آبریزجبل از دیگر جاذبههای طبیعی اینجاست. آرامگاه امامزاده شاه صفیالدین با سنگ قبرهای منقش از جاذبههای ارزشمند مذهبی و تاریخی شمرده میشود. بر روی برخی از گورهای این گورستان مجسمه شیر سنگی قرار دارد كه از سنگ یكپارچه تراشیده شدهاست. از دیگر جاذبههای تاریخی بخش كوهنجان، حمامی با قدمت ۳۰۰ ساله و آسیاب قدیمی دیگری است كه متاسفانه به زیر خاك فرو رفتهاست. مردم بخش كوهنجان در اعیاد ملی و مذهبی با برگزاری مراسم جشن و سرور به شادمانی میپردازند. عید نوروز جلوه ویژهای به این شهر میدهد. هر ساله در دومین روز فروردین كه به روز سفید معروف است و سیزدهم فروردین، مردم به صحرا میروند و این روزها را در دشت و صحرا به سر میبرند. مردم این بخش در ایام عزاداری ائمه به ویژه ایام محرم و صفر، با برگزاری مراسم سینهزنی و زنجیرزنی، در تكیه هاو هیئات مذهبی (بنی هاشم، امام سجاد، حضرت ابوالفضل، سیدالشهدا) و مساجد ولی عصر (عج) و امام رضا (ع) و امامزاده شاه صفی الدین این ایام را به سوگواری میپردازند. موسیقی رایج در این شهر شامل ترانههای محلی و سنتی است كه غالباً در جشنها و عروسیها اجرا میشود. چوب بازی و تركه بازی از بازیهای محلی كوهنجان است كه در مراسم شادی و عروسی برگزار میشود. آش الوك (بادام كوهی)، آش بنه و دُمبَل كوهی از غذاهای محلی شهر كوهنجان است. لبنیات و خشكبار از معروفترین سوغاتیهای كوهنجان به شمار میرود. اامكانات بخش كوهنجان: منابع آبی كوهنجان محدود بوده و آب آشامیدنی این بخش با استفاده از قناتی حدودا ۱۵۰ ساله كه از زیر امامزاده عبور میكند تامین میشده كه متاسفانه با توجه به خشكسالی جند سال اخیر آب تقریبا ۸ اینچی كفاف این بخش را نداده كه به همت شورای اسلامی و بخشدار محترم و امام جماعت و از همه مهمتر فرماندار محترم شهرستان یك حلقه چاه آهكی در ارتفاعات دروك تنگ وحشی حفر شده كه بعد از تامین اعتبار از طرف مسئولین و اهالی اقدامات اجرایی آن نیز شروع شدهاست . این بخش از لحاظ امكانات اولیه رفاهی تقریبا پیشرو بوده به طوری كه برق در سال ۱۳۳۹ توسط مالك زمان وقت (محمود خان) به طور مجزا در اختیار اهالی قرار گرفتهاست و پس از برق رسانی توسط دولت این شهر نیز در سال ۵۱ به شبكه برق كشور متصل شدهاست. تلفن نیز كه اكنون از ضروری ترین امكانات به حساب میآید در سال ۱۳۶۸ به صورت شخصی با مركز تلفن ۲۰۰ شمارهای در اختیار اهالی قرار گرفتهاست اكنون نیز با مركز تلفن دیجیتال ۱۰۰۰۰ شمارهای به صورت سیمی با پیش شماره ۷۱۲۵۲۶ و مركز تلفن موبایلی با دو دستگاه دكل BTS در كوهنجان و پشت پر تا شعاع ۲۵ كیلومتری از مركز در اختیار این بخش و روستاهای همجوار شامل: سیف آباد، بكت، اسلام آباد، پشت پر، چاه انجیر، علاالدوله، قنبری، كمال آباد، كنو، كت گنبد،… با پیش شماره ۷۱۲۵۳۱ میباشد. همچنین عملیات گاز كشی كوهنجان نیز كه از سال ۱۳۸۰ شروع شده بود در سال ۱۳۸۳ پایان یافته و با ایجاد یك ایستگاه تضعیف فشار در منطقه دوراهی شورجه از همان سال گاز نیز به صورت لوله كشی در اختیار اهالی قرار گرفتهاست. دسترسی: بخش كوهنجان از غرب ازطریق شهر شیراز و با جادهای آسفالت و از شرق به سروستان قابل دسترسی واز طریق جاده شوسه كوهستانی به شهرستان خفر در ارتباط میباشد.
