بَردستان، شهری است از توابع بخش مركزی شهرستان دیر در استان بوشهر ایران.
بردستان در بهمن‌ماه ۱۳۸۹ به شهر ارتقا یافت.
جمعیت
بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهر به ۶۰۷۸ نفر (۱۴۶۴ خانوار) می باشدو در سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۵۱۹۸ نفر (۱۱۳۵ خانوار) بوده است.
معرفی و پیشینه
بردستان یكی از شهرهای جدیدالتاسیس در استان بوشهر است. این شهر در ۲۷درجه و ۵۲دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۱درجه و ۵۷دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵ متر است و با خلیج فارس ۵ كیلومتر فاصله دارد. شغل اصلی اهالی بردستان كشاورزی، صیادی و عده ای هم بنایی است و تعدادی از آنها نیز به كشورهای عرب‌نشین همسایه از راه دریا رفت‌وآمد می كنند و از این طریق امرار معاش می نمایند. به نقل از كتاب فارسنامه ناصری ، بردستان جزء یكی از بلوك دشتی بوده و از آن به عنوان ناحیه بردستان یاد شده است و شامل مناطق میانه جنوب و شرق كاكی می شده كه درازی آن از قریه ریز تا نودر بیش از ۹ فرسخ و پهنای آن از بندر دیر تا قریه آبدان ۷ فرسخ و كوه بزرگ در میان این ناحیه افتاده است. این منطقه از جانب مشرق به نواحی گله دار و از شمال به ناحیه (سنا) و از مغرب و جنوب به خلیج فارس محدود است، در قدیم قصبه این ناحیه قریه بردستان بوده، و پس از آن قصبه و حاكم نشین آن بندر دیر بوده است. ۱۳ فرسخ از كاكی دور افتاده است و ۲۰۰ درب خانه دارد كه بیشتر آن از چوب نخل و برگ نخل است. این ناحیه مشتمل است بر ۲۸ ده آباد: آبدان، بتانه، بندرعالی، بیدو، تنگ مان، چاه پهن، جمرك، درك، دروك، دوراهك، دمه گز، دناجی، ریز، سرمستان، سهول، غرگانه، فاریاب، گزخان، گله زنی، كنارترشان، گندم زار، گنوی، كورو، مادان، موردك، موردی، نو دراز، نارستان.بردستان در روزگار ساسانیان از منطقه سیراف در ایالت اردشیر بابكان و در عصر محمدخان دشتی یكی از بلوك پنجگانه ناحیه دشتی بوده است. در دوران امپراطوری ساسانی از بردستان تا لارستان را ایراهستان می گفتند.
زبان
گویش بردستانی ریشه در دوران قبل از اسلام دارد. این گویش همان زبان پهلوی است كه اصیل ترین زبان پارسی محسوب می شود. مردم بردستان و منطقه لارستان از استان فارس به یك گویش مشترك كه آن را اچمی گویند تكلم می كنند.اَچُمی از گویشهای به جا مانده از زبان فارسی پهلوی، مربوط به دوره ساسانیان و پیش از آن می‌باشد و یكی از هفت ریشه اصلی زبان فارسی كنونی است. بیشتر ساكنان جنوبی استان فارس و غرب هرمزگان شامل شهرستان‌های بستك، اوز، گراش، لارستان، خنج و روستای بلغان و قسمتهایی از بندرلنگه،گاوبندی(پارسیان)، بندر خمیر، بردستان و… به این گویش صحبت می‌نمایند. گویش اچمی از گویشهای فارسی‌تبار یعنی متعلق به شاخه جنوب غربی گویشهای ایرانی است. نام این گویش از كلمه اچم كه به معنای برویم- بروم- می‌روم، می‌باشد، كه به علت استفاده فراوان این لفظ در یاد دیگر فارسی زبانان می‌ماند. این گویش در جای جای منطقه جنوب به شكلهای متنوعی خود را نشان داده و نمود كرده‌است كه بیشتر این تفاوت‌ها در تلفظ واژگان است. گویش اچمی لهجه‌های بسیار فراوانی را در بر می‌گیرد. در بسیاری از مناطقی كه به این گویش صحبت می‌كنند، كلمات و واژگانی خاص نسبت به بقیه مناطق اطراف خود به كار می‌برند كه در بعضی موارد تأثیر گرفته از زبانهای هندی، انگلیسی، پرتغالی و عربی است كه به علت مراودات بسیار زیاد مردم این مناطق با كشورهای مختلف می‌باشد. امروزه در زبان و گویش مردم بردستان واژه های بكر و اصیل پارسی به ندرت یافت می شود لذا مردم این منطقه از نظر تاریخی به حیثیت قومی و نژادی از مردمان اصیل ایرانی و پارسی محسوب می شوند. بردستان تنها شهری از استان بوشهر است كه گویش آن با مردم دیگر نقاط استان بوشهر متفاوت است.
آثار باستانی
بردستان از آثار باستانی متعددی برخوردار است كه اغلب در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است از جمله:
مسجد بردستان نخستین و كهن ترین بنای اسلامی در استان بوشهر محسوب می شود. اولین بنای مسجد را به عمر بن عبدالعزیز نسبت می دهند یك كتیبه چوبی در مسجد وجود دارد كه روی آن چنین نوشته شده است: «قال الله انما یعمرالله و من آمن بالله و الیوم الاخر و اقام اصلوه و آتی الزكوه و لم یخشی الله، وفق بتجدید عمارت هذا لمسجد المبارك الصحاب الاعظم حاجی فخرالدین ابوبكر شاه فی سته الثنین و خمسین و ثمانین» از ترجمه این متن برمی آید كه فردی بنام حاجی ابوبكر شاه در سال ۸۵۲ مسجد را تجدید بنا كرده است. همچنین مسجد توسط خوانین منطقه یعنی خوانین دشتی نیز مرمت شده است كه در ورودی مسجد در لوحی مرمرین این ابیات حكاكی شده است: «چون زحیدر شد این مسجد عالی بنا / از كرامات خداوند كریم ذوالجلال // گفت دشتی از پی تاریخیش كه باز / مسجد و محراب شد زحیدر با جلال» همچنین تاریخ تعمیر ۱۲۷۳ هجری قمری است كه توسط حیدرخان دشتی صورت گرفته است. مسجد بردستان با شماره ۲۰۶۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
قلعه بردستان كه از آثار بجای مانده در دوران قاجار است.
محوطه بردو مربوط به دوران پیش از اسلام است كه بنای آن را حدود بیش از ۳۰۰۰ سال پیش می دانند.
چاههای آب بردستان: شامل چاههای دوتا و چاه برزو كه در غرب بردستان قرار دارد.
همچنین در غرب پل ورودی بردستان آتشكده ای قرار دارد كه آن را به دوران ساسانیان مرتبط می دانند.[نیازمند منبع] به جاذبه های طبیعی بردستان نیز می توان به خور بردستان، دهانه خور بردستان، تل مشكی، تنگه گورا، تل تیزو، سه پنجو و… اشاره كرد. بنا به آثارهای بجامانده در بردستان گویا در زمانهای دور كارخانجات باروت سازی، عبا بافی، كفش دوزی، كوزه گری، آسیاب گندم و … دایر بوده است.
