در طول تاریخ در ایران به مراسمی بر می‌خوریم كه اغلب جنبه نمایشی داشته و در این نمایش‌ها از گریم با صورتك استفاده می‌شود، یكی از مراسم سنتی ایران كوسه بر نشستن یا كوسه گردی نام دارد كه ریشه آن را در دوران ساسانی یا حتی پیش از آن می‌توان یافت.
نقش اصلی این مراسم را (كوسه) كه شخصیتی پیام آور نوروز، شادی، بهار و زندگی دوباره است به عهده دارد و مردم قدم او را برای خود پرشگون می‌دانستند.
این مراسم طی زمان تغییراتی كرده و امروزه در بعضی از نقاط ایران با نام‌های گوناگون مانند كوسه، كوسا، كوسا چوپانان، كوسه گلین و كوسه گلدی اجرا می‌شود.
اجرا كنندگان مراسم كوسه، زن كوسه و همراهان هستند
اجرا كنندگان این مراسم كوسه، زن كوسه و همراهان هستند و تعداد همراهان در اغلب نقاط متفاوت است به طوری كه در بعضی از نقاط دو كوسه و یا دو زن كوسه مشاهده می‌شود.
در این نمایش از گریم یا صورتك استفاده می‌شود و اجرای مراسم كوسه گردی توأم با رقص و آواز و همیشه همراه با سازچی است.
در همدان قدیم نیز هر ساله هنگامی كه كوه الوند پس از گذراندن روزهای سرد و طاقت فرسای پائیز و زمستان با شنیدن صدای پای بهار، آرام آرام دامنه سپید پوش و یخ بسته خود را به دامن پرگل طبیعت می‌سپرد و جای زخم سرمای سخت زمستان آن را چمنهای تازه روئیده و سبز بهاری التیام می‌بخشید، این مراسم به اجرا در می‌آمد.
بر اساس این سنت قدیمی، دست افشانی
، پایكوبی و ترانه خوانی كوسه گلین كه با جامه ای سرخ، كلاه بوقی و چهره سیاه كرده و زنگوله به پا در خانه‌ها می‌رفت از آیین‌های مردم همدان در آستانه سال نو بوده است و در این آیین همدانی‌ها بخشیدن پول و شیرینی را به نوروز خوان یا كوسه گلین خوش شگون می‌دانستند.
كوسه و كوسه زن با ساز و دهل از روستاها به راه می‌افتادند و به شهر می‌آمدند.
در این مراسم كه یكی از مراسم جالب سنتی در روزهای قبل از عید بود، كوسه و كوسه زن در نقش زن و شوهر چوپان ظاهر می‌شدند و با ساز و دهل از روستاها به راه می‌افتادند و به شهر می‌آمدند.
تمام اندام این دو پوشیده شده بود و فقط دو سوراخ جلو چشمان و یك سوراخ جلو بینی داشت.
روی لباس نمدی كوسه تعداد منگوله دوخته شده بود كه به اطراف آویزان بود و چوب بلندی در دست داشت كه یك سر آن برجسته بود و به آن«قورچنگ» می‌گفتند.
زن كوسه نیز روی لباس نمدی خود یك دامن كوتاه از چیت رنگارنگ می‌پوشید. به این دامن پرچین، «تنبان‌قری» یا به گویش محلی«تومن قری» می‌گفتند.
كوسه و زنش با ساز و دهل وارد شهر می‌شوند و تعدادی بچه‌ها به دنبال آنها راه می‌افتادند. آنها به هر خانه‌ای كه درش باز بود وارد می‌شدند و معمولاً وارد خانه اعیان و اشراف می‌شدند و در محوطه حیاط شروع به حركات جالب و خنده‌دار و رقص و پایكوبی می‌كردند.
صاحبخانه‌ها نیز در حد وسع و طبع خود كمكی نقدی یا جنسی به آنها می‌دادند. كوسه و زن كوسه همچون حاجی فیروز پیام‌آوران شادی نوروزی و بهار بودند.
آیین كوسا گلین همدان ثبت معنوی شد.
در همین خصوص مدیر كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان از ثبت معنوی آیین كوسا گلین در پنجمین اجلاس شورای ثبت كشور خبر داد.
آیین كوسا گلین در اواخر زمستان در همدان برگزار می‌شد كه پیام آور بهار و شادی بوده است.
این آیین بعد از چله كوچك زمستان توسط دو نفر از اهالی روستا با ساز و دهل اجرا می‌شد كه این افراد به در خانه‌های مردم می‌رفتند و نوید آمدن بهار را می‌دادند كه مردم هم برای خیرات پایان سال، اقلامی به این دو نفر می‌دادند و برای آمدن بهار و تمام شدن سختی‌های زمستان شادی می‌كردند.
این مراسم سنتی ایران كه كوسه بر نشستن یا كوسه گردی نام دارد ریشه آن را در دوران ساسانی یا پیش از این خاندان می‌توان یافت.
نقش اصلی این مراسم را (كوسه) كه شخصیتی پیام آور نوروز، شادی، بهار و زندگی دوباره است به عهده دارد و مردم قدم او را برای خود پرشگون می‌دانستند.
در این نمایش از گریم یا صورتك استفاده می‌شود و اجرای مراسم كوسه گردی توام با رقص و آواز و همیشه همراه با سازچی است.
این مراسم در حال حاضر بسیار كمرنگ شده و در برخی روستاها اجرا می‌شود كه مهمترین هدف از ثبت معنوی آن احیای این آئین است.
آنچه مسلم است اینكه ایران و به خصوص استان همدان از زاویه میراث معنوی بسیار غنی است و از جمله میراث معنوی، نمایش‌های آیینی و سنتی است كه برخی از این نمایش‌ها، نمایش‌های شادی‌آور و نشاط‌بخش هستند كه در جشن‌های مربوط به زندگی شبانی و كشاورزی، از دیرباز تا كنون برگزار می‌شدند و می‌شوند و برخی نیز نمایش‌هایی هستند كه در حالات غم و اندوه و سوگواری به اجرا در می‌آمدند و كماكان نیز اجرا می‌شوند.
در هر صورت، در هر یك از این نمایش‌ها، نشانه‌هایی از اعتقادات و باورهای مردم، اسطوره‌ها و آیین‌های مربوط به دفع شر و بلا و بیماری و اهدا فدیه و قربانی دیده می‌شود كه ما امروز از آنها به عنوان میراث معنوی و میراث شفاهی فرهنگ ایرانی نام می‌بریم.
با این تفاسیر پر واضح است كه با توجه به تنوع و جذابیت برخی از نمایش‌های آیینی و سنتی، این مراسم برای مطرح شدن در سطح جهانی از ظرفیت خوبی برخوردارند و به لحاظ كنجكاوی هم كه شده، توجه هنرمندان و كارشناسان و علاقمندان را به خود جلب می‌كنند.
