مناره فیروز آباد

منار فیروزآباد یكی از آثار تاریخی استان خراسان رضوی است كه در روستای فیروزآباد از توابع دهستان جلگه بخش شهرآباد شهرستان بردسكن و ۱۷ كیلومتری جنوب شهر بردسكن قرار دارد.

این مناره استوانه‌ای شكل از آجر به صورت دولایه ساخته شده است. ارتفاع اولیه آن ۲۴ متر بوده اما در نتیجه فرسایش در طول زمان، در حال حاضر فقط ۱۸ متر آن باقی مانده است. این مناره از چهار جهت با حدود ۸ متر از هر جهت، دارای ستون‌های زیرزمینی است كه از این بنا در مقابل باد و طوفان محافظت می‌نماید.

مناره فیروزآباد دارای دو كتیبه در بالا و پایین به خط كوفی با مضامن آیات قرآنی، تاریخ بنیان و بانی اثر می‌باشد كه به دلیل مخدوش بودن، قرائت این خطوط مقدور نیست. اما بر اساس آثار موجود، این بنا متعلق به قرن پنجم هجری قمری (اوایل دوره سلجوقیان) می‌باشد.

در داخل مناره پلكانی به صورت مارپیچ تعبیه شده كه دسترسی به بام را امكان‌پذیر می‌سازد اما پله‌ها تا حدودی تخریب شده‌اند.

عناصر تزئینی به كار رفته در بنا و نحوه آجرچینی نشان‌دهنده معماری به سبك و شیوه رازی است. شیوه رازی نوعی سبك در معماری ایرانی است كه مربوط به سده پنجم تا آغاز سده هفتم هجری قمری می‌باشد و دوره‌هایی چون سامانیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان را دربر می‌گیرد. معماری این دوره مجموعه‌ای از تمام معماری‌های گذشته ایران بوده كه با نغزكاری پارسی، شكوه و عظمت پارتی (اشكانی) و ریزه‌كاری خراسانی همراه بوده است.

در خصوص كاربری این برج گفته شده است كه مناره فیروزآباد به منظور دیده‌بانی ساخته شده است.

بررسی‌های باستان‌شناسی انجام گرفته در پیرامون این برج شواهدی به دست می‌دهد كه مؤید آثار زیستگاهی از صدر اسلام تا سده هفتم هجری قمری در اطراف این بنا بوده است. روستای فیروزآباد كه نام خود را از نام فیروز پادشاه ساسانی گرفته، به عنوان پایتخت این پادشاه ساسانی در آن زمان مطرح بوده است. روستای فیروزآباد همچنین در زمان‌های گذشته مركز جاده طبس- نیشابور بوده كه به گفته‌های پیشینیان، امام رضا(ع) برای رسیدن به مرو، از این مسیر گذشته است.