خنجین یكی از شهرهای استان مركزی در ایران می‌باشد.تا سال‌های قبل از انقلاب خنجین (كه به عنوان منطقه بلوك خنجین شناخته می شده) همراه با روستاهای اطراف آن از توابع شهرستان همدان محسوب می گردیده كه به علت دوری راه در سال ۱۳۶۱از شهرستان همدان منتزع و به شهرستان اراك ملحق می‌گردد و از آنجایی كه خنجین در مجاورت بخش وفس قرار داشته به عنوان یكی از دهستان‌های بخش وفس بوده است و درسال ۱۳۸۱كه شهرستان كمیجان از شهرستان اراك منتزع می‌گردد دهستان خنجین در بخش مركزی به شهرستان كمیجان ملحق گردیده و در سال ۱۳۸۸و براساس آخرین تصمیمات در تقسیمات كشوری دهستان خنجین به بخش خنجین ارتقاءیافته و از شهرستان كمیجان منتزع و به شهرستان فراهان ملحق گردید. ۳٫۵ سال بعد از دایر شدن بخشداری در خنجین ، روستای خنجین به شهر ارتقا یافت و اولین شهردار خنجین در اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ كار خود را شروع كرد.
از نظر زمین شناسی این منطقه در دوران دوم تشكیل شده و در منطقه فسیل‌های دریایی خصوصاً از نوع میراستو مربوط به دوره كرتاسه از دوران مزوزوئیك متعلق به ۶۵ تا ۱۰۰ میلیون سال قبل یافت می‌شود . از مناطقی كه بیش ترین فسیل‌ها یافت شده ، می‌توان به كوههای وفس، خنجین، روستای فردقان (فردغان) و نیز در یك كیلومتری روستای سلیم آباد در اطراف سد بزرگ خاكی خنجین واقع شده اشاره كرد . شهر خنجین با قدمتی بیش از سه هزار سال دارد كه در حال حاضر مركزیت بخش خنجین را داراست . بخش خنجین با ۲۳ روستا بزرگترین مجموعه از لحاظ تعداد روستاهای تابعه می‌باشد .
دلایل و شواهد بسیاری نشان می‌دهد كه خنجین و به طور كلی منطقه خنجین قدمتی هزاران ساله دارد . زبان اغلب روستاهای این منطقه زبان تركی است كه البته با لهجه‌های متفاوت.روستاهایی چون روستای فرك، چالمیان، گورچان، میدانك و چند روستای دیگر كه زبان اصیل پارسی كه به نام «زبان تاتی» مشهور است و در برخی از شهرها و مناطقی از كشور با این زبان تكلم می شود ، تكلم می‌كنند.
وجه تسمیه خنجین
درخصوص وجه تسمیه اطلاع مكتوب در دسترس نیست، عده‌ای بر این باورند كه عربها و رومیان از اینجا گندم خریداری می‌كردند وآنها گفتند((خنجین)) یعنی محل پر ازگندم.بعضی‌ها براین باورند كه اصل كلمه خنجوم بوده است ومنظور از جوم یعنی ویران شده می‌گویند زمانی این منطقه در اثر یك حادثه طبیعی مانند زلزله بكلی ویران شده است. البته نظر دیگری نیز نظرها را به خود جلب می‌كند و آن این كه با توجه به این كه جمشید جم در این روستا خانه و قلعه‌ای داشته كه نام خنجین برگرفته از همین خانه جم است كه بعدها به خانه جین و در نهایت به خنجین تبدیل می‌شود. آنچه تحقیقات امروزی نشان می‌دهد این است كه كلمه خنجین و نوع اشتقاق آن بحث پر دامنه‌ای است اما آنچه نزدیك به واقع به نظر می‌رسد این است كه واژه خنجین كلمه‌ای یونانی است به معنای انبار غله و گندم ، تاریخ منطقه یعنی آنچه در خصوص تاریخ شهرهایی چون ساوه و همدان نوشته شده ، نشان می‌دهد در روزگاران قدیم پرآب ترین ، زیباترین و در عین حال آباد ترین منطقه در ایران باستان همین شهر بوده است ؛ به طوری كه این شهر مركز صادرات انواع محصولات به كشورهای دیگر بوده است خصوصاً رومیان باستان كه غله و گندم مورد نیاز خود را از این منطقه تهیه می كرده‌اند حتی تصاویر باقی‌مانده از صد سال پیش نیز جمعیت عظیم منطقه و نیز فرهنگ غنی مردم و در عین حال اصول شهر سازی باقی‌مانده نشان از فرهنگ غنی منطقه دارد كه این منطقه به بلوك بزرگ خنجین معروف بوده است . اما در خصوص معنای واژه خنجین معانی نظرات دیگری نیز گفته شده است ؛ كه البته جای بسی تأمل دارد به طور مثال گفته شده خنجین از تركیب دو كلمه خانه + جن مركب بوده و به معنای جایی است كه در آن جن (به زبان عربی یعنی پوشش) زیاد است. البته شاید بتوان این نظر را با تكیه بر ادبیات عرب تأیید كرد و آن این كه جن در زبان عربی به معنای پوشیده ، پوشش و مخفی آمده است و به بهشت نیز كه پوشیده از درخت است نیز جنت گفته می‌شود ؛ لذا از این روست كه همه چیز را می‌پوشاند و جز درخت و سبزی چیزی دیده نمی‌شود و این موید این سخن قبلی ماست كه گفتیم آباد ترین و پر آب ترین و در عین حال زیباترین شهر ایران باستان بوده است .
خنجین شهری در شهرستان فراهان ومركز بخش خنجین است> این شهر در استان مركزی قرار دارد و زبان بیشتر مردم تركی است و فراهان منطقه‌ای با تاریخی باستانی است و در روستایی به نام فردجان در آنجا آتشكده‌ای است كه تا ۲۸۲قمری میسوخته است.
فرهنگ مردم
درزمان‌های قدیم درخنجین چنین رسم بوده كه وقتی یكی از افراد خانواده فوت می‌كرد می‌گفتند: نباید تا قبل ازچهل روزدود ازآشپزخانهٔ آن خانواده بلند شود (چرا كه در آن روزگار در آشپزخانه‌ها از هیزم و چوب استفاده می‌كردند) و اقوام و همسایه‌ها تا چهل روز طعام خانوادهٔ داغ دیده را تأمین می‌كردند بعضی‌ها در ظرف‌های سفالی «دیزی» كه در آن آبگوشت بارمی گذاشتند برای آن خانواده می‌آوردند بعضی‌ها خوشكبار، نان، سبزی، پنیر، خرما، كشمش، انواع آش‌های محلی ومیوه‌های كه مربوط به آن فصل بوده است برای آن خانواده آورده می‌شد و برای این كه شریك غم با آن خانوده باشند. مثلاً اگر در فصل تابستان بود در كارهای كشاورزی مانند درو كردن گندم و جو یا آوردن علوفه و كاه برای گاو و گوسفندانشان و در فصل‌های دیگر نیز این گونه بود مثلاً در بهار در شخم كردن زمین و آماده كردن زمین و یا كشت حبوبات و شبدر و چیزهایی از این قبیل همچنین اگراین اتفاق در ماه آخر سال اتفاق می‌افتاد اقوام و همسایه‌های خانواده داغ دیده درعید آن سال خوشحالی نمی‌كردند مراسم شاد بر‌گزار نمی‌كردند آتش بر بامشان درست نمی‌كردند. اگر مراسم ازدواجی داشتند آن را به تعویق می‌انداختند. البته باید گفت بسیاری از این آداب و رسوم همچنان باقی است اما در شكل‌های دیگر و بعضی دیگر نیز از میان رفته‌اند كه باید احیا شوند.
موقعیت جغرافیایی
مهمترین و برجسته‌ترین ناهمواریها و شرایط توپوگرافی منطقه خنجین شامل مناطق پست و كم ارتفاع جلگه‌ای و كوههای مرتفع ومنفرد است. كوههای خنجین شامل : ۱-كوه نماوردرشمال شهر خنجین ودر ۴۵كیلوكمتری شهرستان تفرش ۲- كوه ركین واقع در شرق خنجین ۳- تپه‌های موورلر واقع در جنوب خنجین حائل بین خنجین وسلیم آباد. ۴- تپه نرگه بلند وآق تپه ۵- تپه سوله دره واقع در شمال غرب خنجین ۶- تپه‌های كوشك زر و موش قُله ۷- از ناهمواریهای دیگر خنجین می‌توان به زمین‌های پست شامل زمین‌های زراعی و دشت‌های بادام‌زار كاریز اسحاق اربوی كوچك وبزرگ،لزو هستان را نام برد. پوشش گیاهی(مرتع،جنگل،بیابانی و …) به علت كوهستانی بودن شهر خنجین پوشش گیاهی فراوانی یافت می‌شود كه هم خلصیت دارویی و درمانی داردو هم علوفه برای دام‌ها كه مهمترین آنه عبارت انداز: مرتع(پوشش دشت: پونه، بابونه، ولكواز،گل گاو زبان، چمن اته، سوت لیگن، ، جو، یونجه،شبدر، لوبیا، نخود، صیفی جات، درختان مختلف، باغهای میوه وانگور، سیب زمینی،گوجه فرنگی، خیار وچمن زارها و… لازم به ذكر است كاه از موارد فوق‌الذكربرخی از گیاهان خاصیت در مانی دارند) جنگل (فاقد جنگل است اما در دشت‌ها وحاشیه شهر انواع درختان در موجود است ) بیابانی ( یاهمان دیمزار: بیل بیخ،كنگر، قان قال، قوزه قولاقه، بروخ ،كی لیگ اوته،كزنگ،داغ خینسه،سقرقوی روقه،یل قون، چاقورتیكان، شقایق و…) تقسیمات كشوری بخش خنجین: بر اساس آخرین تقسیمات كشوری بخش خنجین شامل و شهر خنجین مركزیت روستاهای ذیل را داراست .۱)درویشان ۲) گورچان ۳) چوگان ۴) كسرآصِف ۵) فردغان ۶) مَلِك باغی ۷) گنجه ۸) رَكین ۹) ضیاءآباد ۱۰) سلیم آباد ۱۱) روشنایی ۱۲) هفته خانك ۱۳) وَنك ۱۴) زنجیران ۱۵) شیرین آباد ۱۶)امیر آباد ۱۷) تلخاب ۱۸)آرزومند ۱۹)چاقر ۲۰) چالمیان ۲۱) عباس آباد
آثار تاریخی، گردشگری و تفریحی
برخی از آثار تاریخی، گردشگری و تفریحی این منظقه عبارتند از:
تپه آسیاب خرابه
تپه آسیاب خرابه مربوط به هزاره ۴ و ۳ قبل از میلاد است و در شهرستان فراهان، بخش خنجین، روستای گورچان واقع شده و این اثر در تاریآرامگاه سارخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۰۵۳ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه ساریه
آرامگاه ساریه مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان فراهان، بخش خنجین، روستای روشنایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۱۲۰ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام خنجین
حمام خنجین مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان فراهان، بخش خنجین، شهر خنجین، شهرك ولیعصر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۰۸۷ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه قلعه خنجین
تپه قلعه خنجین مربوط به دوره اشكانیان است و در شهرستان فراهان، بخش خنجین، شهر خنجین واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۰۷۵ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
