خوانسار در ناحیه ای نه چندان دور از كویر مركزی ایران در فاصله حدود ۱۵۰ كیلومتری شمال غرب شهر اصفهان با پوشش گیاهی متنوع كه لاله های واژگون آن معروف هستند قرار دارد.
با ذوب برفها در دامنه كوههای سرد خوانسار، هزاران لاله سرخ واژگون از بطن خاك سیاه گلستانكوه می رویند و در دامن طبیعت سرود زندگی آغاز می كنند.
رویش هزاران لاله واژگون در اوان هربهار در دشت زیبای «گلستانكوه» جلوه بی نظیر و كمیاب طبیعت گوناگون حیات وحش در ایران را نمایان می كند. «گلستانكوه» در وسعتی افزون بر یك هزار هكتار در منطقه سردسیر غرب استان اصفهان در مسیر خوانسار به اصفهان در ۱۵ كیلومتری شهر خوانسار و یكی از زیباترین كوههای اصفهان با ارتفاع ۳۶۳۱ متر قرار گرفته و رویشگاه گل منحصر به فرد وكمیاب «لاله های واژگون» و انواع دیگری از گیاهان مرتعی خودرو است.
این منطقه طبیعی در فصل بهار مملو از گلهای طبیعی به ویژه لاله سرخگون است كه به رنگ سرخ مایل به بنفش بوده و از روز چهلم بعد از عید شكفته می شوند و در موقع وزش باد سیر و روشن میشود و بندرت تعدادی گل زردرنگ واژگون هم در بین آنها دیده می شود. گل پیاز موسیر نیز از جمله گلهای گلستانكوه است كه مانند دیگر گلهای این منطقه خودرو است. گون نیز درختچه ای كوتاه است كه قبل از اینكه ارتفاع آن به یك متر برسد مقداری از سطح زمین فاصله گرفته و گسترده می شود. در گذشته از گون محصولاتی بدست می آمد كه اخیراً به علتهای گوناگون از قبیل اثرات مواد شیمیایی و عدم رسیدگی و بی توجه بودن به این گیاه طبیعی دوران اضمحلال را طی می كند كه از مهمترین محصول آن میتوان به گزانگبین اشاره كرد.
لاله واژگون برخلاف سایر گونه های لاله و سایر گلها از ساقه به سوی زمین برگشته است وبدین سبب نامش را واژگون نهاده اند و برخی نیز به سبب آنكه درمیان گلبرگهایش همواره قطره آبی جاری است، بدان «گل اشك یا اشك مریم» نیز می گویند. از مجموع ۱۲ گونه گل تزیینی لاله، «لاله واژگون» گل بومی سرزمین ایران است كه در قرن شانزدهم میلادی به اروپا برده شد و در اقلیم مناسب قاره سبز پرورش یافت و اشك مریم نیز برای نخستین بار در سال ۱۵۷۶ میلادی توسط سیاحان اروپایی به اتریش انتقال داده شد كه در پاركهای مركزی شهر وین این گل به نام «پدیده خجالتی و یا سر به زیر طبیعت» به معرض تماشای عموم گذاشته شده است.
در كنار گلستانكوه اقلیم كوهستانی و برف گیر رو به شمال كوهساران زاگرس و در برخی از استانهای سردسیر كشور همانند چهارمحال و بختیاری و لرستان نقاط انگشت شمار از رویشگاههای طبیعی لاله های واژگون در ایران است در كنار رویش لاله های واژگون گلهای بنفش رنگ، موسیر، گزانگبین، باربچه و انواع دیگری از گیاهان مرتعی در هر بهار زینت بخش گلستانكوه است. مناظر زیبا و پوشش گیاهی منحصر به فرد این منطقه همه ساله هزاران نفر از مشتاقان طبیعت را به سوی خود می كشاند. وجود چشمه های پرآب، این دشت زیبا را به نقطه ای بی نظیر در استان اصفهان بدل كرده است. ولی این طبیعت بی نظیر هر روز رو به تخریب و نابودی می رود و دوستداران طبیعت در هر سال نشانه های كمتری از این طبیعت بكر را نسبت به سالهای قبل از آن می یابند. بوته كنی بی رویه، بهره برداری افزون بر ظرفیت و نیز تغییرات طبیعی ناشی از عوامل مخرب عرصه طبیعی گلستانكوه خوانسار را كوچكتر كرده است. این منطقه به سبب رویش گونه های منحصر به فرد از گیاهان مرتعی و نیز لاله های واژگون در دومین ماه از بهار هرسال، غنیمتی از طبیعت در استان اصفهان است كه به تدریج از كف می رود. هر دوستدار طبیعتی می داند كه گلهای وحشی تنها در اقلیم خود می رویند و آنان كه هر ساله به قصد تفرج به سوی گلستانكوه هجوم می برند و پنهان از دیدگان محیط بانان عرصه های منابع طبیعی، لاله ها را از ساقه جدا می كنند در واقع مرگ طبیعت را رقم می زنند. بوته كنی و چیدن لاله های واژگون آن هم در فصل تكثیر و رویش كندن زمین جهت یافتن موسیر كه گیاهی است درمانی وخوراكی و قیمت دار توسط عده ای از روستائیان مناطق اطراف گلستانكوه موجب بیرون افتادن ریشه و پیاز گل لاله واژگون و نابودی و عدم رویش مجدد گل در سالهای بعد شده و به عینه گلستانكوه در حال تبدیل شدن به كویر است. و دیری نخواهد پایید كه در گلستانكوه دیگر گلی نخواهد روئید و این دشت زیبا بر نام بی مسمای خود خواهد گریست. شاید در استان اصفهان به دلیل كویری بودن منطقه انتظار دیدن شهرهای كوهستانی و همچنین روستاهای پرآب كمی دور از انتظار باشد اما در هر گوشه ای از این استان روستاها و شهرهای بسیار زیبایی وجود دارند كه خود به تنهایی می توانند قطب گردشگری استان باشند و از بار گردشگری شهر اصفهان بكاهند. خصوصاً اگر این گردشگران بیشتر به طبیعت و اكوتوریسم علاقمند باشند.
از این دست می توان روستاها و شهرهای زیبای بسیاری از جمله ابیانه، نیاسر، قمصر، خوانسار، نطنز و… را نام برد كه در دامان كوهستانهای استان پا گرفته اند و هنوز بسیاری از آنها بافت سنتی خود را حفظ كرده اند اما متاسفانه بیشتر آنها با دست اندازی ساختمانهای اصطلاحا با معماری اروپایی دوره احتضار را طی می كنند.
خوانسار به دور از تملق، شهری است بسیار زیبا هنوز با كوچه باغهای زیبایش و هوایی كوهستانی و خنك كه واقعا می تواند در هر فصلی پذیرای خیل گردشگران و طبیعت دوستان باشد. بهار دل انگیزش با عطر گلهای بهاری و شاخه های نورسته درختانش، تابستان باهوای خنك صبحگاهی و شامگاه و میوه هایش، پاییز با تابلوی چند رنگش و زمستان نیز با تركیب سپیدی برف و كوههای طبیعت زیبایی را به تصویر می كشد.
بجاست مردم طبیعت دوست ضمن شكرگزاری این موهبت الهی نسبت به رعایت توصیه های حفاظتی در راستای ماندگاری این میراث طبیعی و ملی قدم بردارند و همكاری لازم را با ماموران یگان حفاظت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان خوانسار با توجه به شروع فصل گل دهی این لاله ها داشته باشند.
