شهر رویدر از توابع بخش رویدر شهرستان بندر خمیر، با مختصات جغرافیایی ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی، در ۸۷ كیلومتری شمال غربی بندر خمیر و ۱۴۰ كیلومتری بندر عباس واقع شده است.
رویدر از غرب به كوه شب، از جنوب به كوه رخ رویدر و از شمال شرقی به كوه گروه بنزی محدود می‌شود. این شهر از سطح دریا ۸۳۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در تابستان گرم و در بهار و زمستان مطبوع و معتدل است.رودخانه دایمی رویدر، از میان رویدر عبور می‌كند.
بنابر منابع محلی، رویدر در حدود ۸ قرن قدمت دارد. زیارتگاه های سید حسن و ملك القدوس از قدمت كهن این شهر حكایت دارند.
مردم رویدر به زبان فارسی دری با گویش محلی معروف به لاری سخن می‌گویند و بیشتر آنان به دلیل رفت و آمد با مناطق عرب نشین به زبان عربی نیز تسلط دارند. آن ها مسلمان و اكثراً پیرو مذهب شافعی هستند، برخی نیز پیرو مذهب شیعه جعفری می باشند.
الگوی معیشت و سكونت
بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵،روستای رویدر در حدود ۴۷۲۰ نفر جمعیت داشته است كه در سال ۱۳۸۵، به ۸۵۴۹ نفر افزیش یافته است.و اقدامات لازم برای شهر شدن رویدر انجام شد و اكنون مردم آن را به عنوان شهر رویدر می شناسند.
اقتصاد شهر رویدر، بر پایه فعالیت های زراعی، دامداری و باغداری استوار شده است. گروه كثیری از مردم در بخش خدمات و امور اداری فعالیت دارند. خرما، انبه، لیمو و سبزیجات مهم‌ترین محصولات زراعی اینجاست. انواع لبنیات مرغوب مانند شیر، دوغ، ماست، كره و روغن محلی به وفور در اینجا تولید می‌شود. تولید انواع صنایع دستی در رونق اقتصادی رویدر مؤثر است.
رویدر در محدوده ای پای كوهی استقرار یافته و بافت مسكونی متراكمی دارد.چندین محله در كوهپایه و مابقی در میان دشت استقرار دارند. رودخانه دایمی رویدر، رویدر را به دو بخش تقسیم نموده و راه دسترسی دو بخش اصلی از طریق پلی است كه بر روی رودخانه احداث شده است.
مصالح به كار رفته در بافت سنتی مسكونی شامل خشت، گل، آجر، تنه و شاخه و برگ درختان نخل و درختان میوه می‌باشد. در ساخت خانه های جدید از مصالح نوین آجر، سیمان و تیرآهن نیز استفاده شده است. معابر اصلی پهن و آسفالت است و بیشتر كوچه های فرعی آن باریك و پیچ در پیچ هستند.
جاذبه های گردشگری
رویدر بنا به شرایط مساعد اقلیمی، به بهترین مكان تفریحی منطقه به ویژه در فصل زمستان و بهار تبدیل شده است و هر ساله گردشگران بسیاری به آن مراجعه می‌كنند. از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی آن می‌توان به موارد زیر اشاره كرد.
دره چورستان كه در سه كیلومتری رویدر واقع شده و چشم اندازی زیبا و دل انگیز دارد.
تنگه نباب كه در امتداد دره چورستان و در ۲ كیلومتری رویدر واقع شده، یكی از زیباترین گردشگاه‌های این منطقه گرمسیری به شمار می‌رود.
ارتفاعات رخ كه همچون دیواری بلند، در حاشیه شهر واقع شده‌اند، چشم‌اندازهای شهر را غنا بخشیده‌اند. در ایام مختلف سال گردشگران و كوهنوردان بسیاری از مناطق مختلف كشور به اینجا مسافرت و به ارتفاعات رخ صعود می‌كنند.
ارتفاعات كوه شب از دیگر چشم‌اندازهای جالب توجه رویدر است.
غار تُرُد كه در ۵ كیلومتری واقع شده، بسیار جالب و مورد توجه كوهنوردان و غارنوردان است.
چشمه آب سرد انجیری و حواشی آن از تفرجگاه‌های سرسبز و جالب توجه رویدر است. آب این چشمه زلال و گوارا است.
قلعه برج، كه قدمت آن به دوره قاجاری می‌رسد و دو زیارتگاه به نام‌های امام‌زاده سید حسن و ملك‌القدوس نیز از اماكن زیارتی است.
از مراسم ویژه مردم رویدر می‌توان به مراسم عید فطر، عید قربان، شب چله زمستان، شب چهارشنبه سوری، دعای باران و عروسی های محلی اشاره كرد.
برگزاری مراسم عزاداری در ایام محرم و صفر نیز توسط شیعیان رویدر مرسوم است.
بهره‌گیری از موسیقی محلی به ویژه شروه خوانی، با سازهای نی، عود، سرنا، دهل، قره‌نی، چنگ و جفتی یدر مراسم شادی و عروسی رایج است.
از رقص‌های محلی می‌توان به اسب پیرمرد و رقص دستمال بازی اشاره كرد.
مردم رویدر، به ویژه در شب‌های زمستان به دامان دشت و طبیعت روی می‌آورند و از آرامش دلپذیر آن بهره می‌گیرند. خانه‌های بسیاری نیز در تپه‌های اطراف ساخته شده كه به عنوان محل اقامت شبانه استفاده می‌شود و وقف عام شده‌اند.
گلابتون دوزی، خوس دوزی، گلدوزی، حصیر بافی، زنبیل بافی، سون بافی و سفالگری، مهم‌ترین صنایع دستی رویدر به شمار می‌روند.
از سوغاتی‌های رویدر می‌توان به نان چورك، خرما چنگال، حصیر، زنبیل و دیگر صنایع دستی اشاره كرد
پوشاك اغلب زنان رویدری لباس‌های بندری است. زنان از عبای مشكی و یا چادر، برقع، پیراهن و شلوار بندری استفاده می‌كنند. مردان نیز از كت، شلوار، پیراهن و یا عباهای عربی استفاده می‌كنند.
از معروف‌ترین غذاهای گردشگرپسند اینجا می‌توان به بورَك، قلیه ماهی، كماچ، نان مهیاوه، شله، خورشت زنجبیل و نان محلی چورك اشاره كرد.
دسترسی: رویدر از طریق شمال غرب شهر بندر خمیر با جاده‌ای مناسب و آسفالت قابل دسترسی است.
مردم بخش رویدر اكثریت سنی شافعی مذهب هستند مدرسه علوم دینی سلطان علما رویدر در سال ۱۳۷۳ تاسیس شده است و طلبه های آن از روستاهای اطراف و خود بخش رویدر هستند . و مدرسه علوم دینی خواهران با قدمت ۱۲ سال در حال فعالیت است انجمن سبز بانوان كه با همت زنان رویدر تاسیس شده است قریب به ۴ سال است كه از فعال ترین كانون مذهبی رویدر به شمار می آید كه شامل دو مهد كودك جلسات سخنرانی كلاس تجوید و تعلیم قرآن كلاس حدیث و فقه برای بانوان است. انجمن خیریه رویدر كه فعالیت های چشم گیری در سال های اخیر دارد كه اكثریت اقشار مردم بانی خیر آن هستند از جمله كارمندان آموزش و پرورش و كارمندان شركت سیمان و خیرین خارج از كشور فعالیت انجمن خیریه به غیر از كمك به خانواده های كم درامد و بیماران كم بذاعت برگذاری جشن های عروسی دسته جمعی جوانان است كه در فضای شاد و مذهبی باحضور امام جمعه اهل سنت بندرعباس برگذار می شود كه استقبال خوبی از سوی جوانان داشته است. مردم غیور رویدر در ماهای رمضان فعالیت مذهبی خود را دو چندان می كنند و ۱۳ مساجد رویدر با برگذاری نماز تراویح و تهجد و جلسات سخنرانی و حلقه قرآن پذیرای جوانان است. از جمله فعالیت های جوانان در این ماه مبارك تهیه و توزیع سی دی ها و بروشورهای مذهبی، برگزاری مسابقات مختلف مذهبی برگزاری مسابقه فوتبال به نام جام رمضان اشاره كرد.
مردم فهیم و با فرهنگ رویدر كه اكثریت تحصیل كرده هستند به اعتقادات مذهبی خود پایبند هستند و انشالله با كوشش مدرسه دینی و انجمن سبز سعی بر بالا بردن فرهنگ مذهبی مردم رویدر و اطراف دارند.
