‘تاپستری’ هنری چیده مانی و تلفیقی هنرمندانه از بافت، گرافیك، نقاشی و آینه كاری است كه امروزه در عرصه هنرهای تجسمی دنیا جایگاهی خاص دارد.
تاپستری گونه ای از بافت است كه در تار و پود آن علاوه بر پشم و نخ، موادی مانند فلز، چوب و شیشه در آن مورد استفاده قرار می گیرد.
به طور كلی این نوع بافته ها در ابعاد و حجم های كوچك و دیواركوب و احجام پیكره مانند، كاربردی همچون تابلوهای نقاشی و مجسمه دارد و برای زیبایی سازی محیط و گرمی دهنده فضای مورد نظر، مورد استفاده قرار می گیرد.
این احجام عظیم و سنگین مانند دیواركوب ها، یا دیوار آویزها، حجم های پیكره ای، الیاف بافته های جدا كننده فضا و حتی دیوارهای ساخته شده از الیاف، علاوه بر زیبایی بخشیدن به فضا در ارتباط با معماری نیز مطرح می شود؛ همچنین در صحنه آرایی به عنوان عناصر صحنه به كار می رود.
در تهیه این اثر هنری از تكنیك های مختلف نساجی و بافندگی از قبیل قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، ورنی بافی، پارچه بافی، دارایی بافی، كارت بافی، مكرمه بافی، میل بافی، چاپ سیلك، باتیك، قلمكار، نمد مالی، سوزن دوزی و چهل تكه استفاده می شود.
پیدایش این هنر در كشورهای اروپایی مانند فرانسه بوده كه برای پوشاندن دیوارهای بلند و همچنین گرما بخشی ساختمان ها از این تكنیك استفاده می كردند.
از اواخر قرن ۱۱میلادی در اروپا گلیم های دیوار آویز برای تزیین دیوار كلیساها و كاخ ها بافته می شد كه از داستان های مذهبی، اساطیری، رزمی و بزمی برای بافت آنها استفاده می شد.
این هنر حدود ۵۷ سال پیش، پس از سه قرن در ایران دوباره احیا شد و به نام گلیم های تصویری در كارگاه های میراث فرهنگی در دستور كار قرار گرفت.
نساجی كه از قدیمی ترین تولیدات و مشاغل جوامع بشری به حساب می آید؛ از نخستین پارچه های زمخت و ساده ای كه انسان توانست بر قامت كشیده تا از مزاحمت حشرات و گزند سرما نجات یابد تا پارچه های غیركاربردی كه صرفا برای زیبایی و تزئین تولید می كرد، قرن ها گذشته است.
هدف از تولید پارچه، الزاما فراهم كردن پوشش مناسبی برای اندام آدمی نبود و نیازهای عالی تر و ظریف تری را نیز شامل می شد، پارچه هایی برای زیبایی محیط زندگی نیز به مرور تولید شد؛ نوعی از تولید كه هدف هنری آن از هدف مصرفی اش، اهمیت بیشتری داشت.
‘مریم فریدونی’ هنرمند تاپستری با بیان اینكه، تاپستری به پارچه هایی می گویند كه مبنای آن به شیوه گلیم بافت تهیه شده است، گفت: شیوه ساده موسوم به گلیم بافت در نساجی به معنای آن است كه پود به طور كامل روی تار را بپوشاند و نقوش گوناگونی ایجاد می كند.
وی اظهار داشت: این هنر بسیار زیبا یعنی كار كردن با دست، بافتن و دوختن، بخش مهم زندگی است؛ وقتی دست ها حركت می كنند، زندگی و عشق و امید می آورند.
فریدونی خاطرنشان كرد: این هنر و صنعت بافندگی آنچنان كه از نوشته های باستانی بر می آید، ابتدا در میان قبایل چادرنشین كه عمده كارشان گله داری بود پدیدار شد.
وی بیان داشت:این هنر گرم، دلپذیر و به شدت خانگی، در بسیاری موارد در مقایسه با مجسمه سازی، هنری زنانه محسوب می شود.
فریدونی گفت: تاپستری، در غنای فضاهای داخلی و زیبایی خیره كننده است؛ كه روح و جان بومی دارد و بین المللی است.
وی با بیان اینكه این هنر از جمله فعالیت های خلاقانه ای است كه باید بیش از اینها به آن پرداخته شود، افزود: امیدوارم برای جوانان علاقه مند به این هنر زمینه كار و اشتغال فراهم شود.
