ایرج افشار می نویسد ” این حسینیه درضلع جنوبی میدان شاه ولی قرار دارد بنای اولیهی آن بعدها مرمت گردیده است وفعلاً یك بدنه ازحسینیه مشرف به میدان باقی است و استدلال میكند بنای آن باید درقرن نهم ساخته شده باشد زیرا دیوارهی وسطی آن را كه به عزا خانه مشهور است با كاشیهای مسدس كه درقرن نهم دریزد مرسوم بود و درمساجد بندرآباد و ابرندآباد وعدهای ازابنیهی یزد بهكاربرده اند كاشی كاری كرده اند (افشار: ۴۱۰ )
میدان محلی است كه درایام محرم ازآن برای برگزاری مراسم سوگواری حضرت امام حسین (ع) استفاده میشود واطلاق نام حسینیه بهچنین مكانی نیز در همین رابطه است اما دراصطلاح مردم بومی یزد و شهرهای اطراف آن مثل اردكان ومیبدوغیره میدان نام مأنوس تری است واین نشان میدهد كه چنین مكانی درنخست به منظورهای دیگری ساخته میشده است ازفحوای كلام افشار نیز چنین استنباط میشود كه ظاهراً حسینیهای درجوار این میدان وجودداشته كه درحال حاضر فقط تكیه ی آن باقی مانده است .
میدان چهاردیواری مربع شكلی است بدون سقف كه در وسط محله ودرنقطهی تلاقی راهها وشبكههای ارتباطی یا كوچهها ساخته شده است ” كاركرد اصلی میدان همیشه به عنوان یك عنصر ارتباطی بوده است و به همین دلیل در تقاطع سهراها قرارداشت ودارای سه دروازه بود كه هریك به محلهای منتهی می شد” ( جانب اللهی : ۲۱۶) دور تا دور میدان غرفههایی در دو طبقه ساختهاند طول وعرض وارتفاع این غرفهها به نسبت بزرگ وكوچك بودن میدان متفاوت است معمولاً طول وعرض هرغرفه ۵/۱ تا ۵/۲ متر است وارتفاع تا زیرسقف ۳ متر است ولی چون سقف غرفه هلالی است ارتفاع آن در وسط به ۵/۳ متر میرسد حد فاصل هر غرفه ستونی بهعرض ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر قرار دارد كه امتداد دیوارههای جانبی غرفههاست سطح غرفههای طبقهی اول حدود یك متر بلندتر از سطح میدان است این غرفهها راهی به یكدیگر ندارند و هریك مجزا هستند اما غرفه های فوقانی ازطریق درگاههای كوچكی كه به زحمت میتوان از آن عبور كرد باهم درارتباطند . درایام سوگواری مردان درغرفههای طبقه اول ( هم كف ) مینشینند اما غرفههای طبقهی دوم كه راهی جداگانه به خارج از میدان دارد بهزنان اختصاص داده اند.
