مسجد جامع ابركوه كه مسجدی با دو قبله نیز خوانده می شود از دیدنی های شهرستان ابركوه در سفر به این منطقه كهن از كشور به شمار می آید.
مساجد از صدر اسلام تاكنون علاوه بر نقش اصلی خود مركز و پایگاهی برای فعالیت های مختلف اجتماعی بوده اند.
در این میان مسجدهای جامع با تكیه بر تأكیدی كه بزرگان دین بر آنها داشته اند، جایگاهی ویژه دارند و این مساجد تاریخی مورد توجه علاقمندان بی شماری هستند و به جرأت می توان گفت كه یكی از اصلی ترین بناهای تاریخی كه مورد بازدید ایرانگردان و جهانگردان قرار می گیرد، مساجد جامع شهرهای مختلف است.
مسجد جامع ابركوه نیز از این قاعده مستثنی نیست و می توان گفت كه به واسطه خصوصیات خاص خود از جمله دو محرابه بودن و محراب زیبای گچیری خود، مورد توجه بسیاری از مسافران عبوری از این شهر به ویژه در ایام نوروز است.
برای كسانی كه تاكنون به شهر تاریخی ابركوه سر نزده اند یا در زمان حضور در ابركوه، فرصت چندانی برای دیدار از آثار تاریخی این شهر كهن پیدا نكرده اند به طور اختصار این مسجد را معرفی می كنیم كه البته به قول معروف “شنیدن كی بود مانند دیدن”.
میدان مركزی شهر ابركوه كه میدان امام حسین(ع) خوانده می شود به طرز باشكوهی نمایی از این مسجد را به تصویر كشیده است.
ساخت مسجد جامع به قرن چهارم می رسد.
در آغاز ورود به این مسجد متوجه می شوید كه ساخت آن به قرون چهارم هجری و شاید زودتر از آن بر می گردد.
در دوره ایلخانی به شكل كنونی درآمده و در دوره های تیموری و صفویه نیز چیزی بر آن افزوده شده و سرانجام آثار دوره های مختلف از پیش از اسلام تا قرون ۱۳ و ۱۴ هجری در آن قابل مشاهده است.
این مسجد دارای دو شبستان در پس ایوان شمالی و ایوان جنوبی و سردابه ای به ابعاد۱۰در۱۰ در میان صحن خود است.
محراب با شكوه مسجد جامع نظرها را به سوی خود جلب می كند
در مسجد جامع ابركوه محراب نفیس گچبری ایوان شرقی كه یكی از پنچ محراب این مسجد است، یادگار این دوره است و تاریخ ساخت این محراب سال ۷۳۸ هجری و عرض آن ۲۴/۴ متر است.
انواع نقوش اسلیمی و گیاهی به همراه كتیبه هایی با خطوط نسخ و كوفی به شیوه گچبری برهشته در آن كار شده است. از چهار محراب دیگر این مسجد، سه محراب از جنس سنگ مرمر و آهك و دیگری از جنس كاشی ساده است.
محراب اصلی سنگی این مسجد كه دارای دو ستون تزئینی زیبا بوده و از جنس مرمر است اكنون در میان تالار مركزی گنجینه اسلامی موزه ملی ایران، نماینده نمایش فضای معنوی مساجد ایرانی به گردشگران داخلی و خارجی است.
خصوصیات خاص محراب های مسجد جامع
از ویژگیهای مهم این بنا، دو محراب آن است، محراب بزرگ یا اولیه مسجد همانند بناهای مغولی ساخته شده است و با جهت قطب مغناطیسی شمال ۴۷ درجه اختلاف دارد و به منظور اصلاح محراب اولیه، محراب دومی ساخته شده است كه این محراب به قدری قبله سابق این مسجد را اصلاح می كند.
مسجد جامع ابركوه با مجموعه ای غنی از انواع هنرهای تزئینی معماری به شماره ۱۹۷ درتاریخ نهم مردادماه سال ۱۳۱۲ در فهرست آثار ملی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
