ریپورتاژ آگهی
مسجدسردار ارومیه

مسجدسردار ارومیه

این مسجد ۴۰۰ الی ۵۰۰ متر با مسجد جامع فاصله دارد و در عهد قاجاریه توسط عبدالصمد خان پدر آقاخان، جد اعظم عظیم‌السلطنه سردار ساخته شده است.
  • 1400/11/17
  • استان : آذربايجان غربي
  • شهر : اروميه
  • دسته : مساجد تاریخی ایران
آدرس : مسجد سردار یا ساعتلو در خیابان امام و در امتداد راستهٔ غلام‌‌خان كه قسمت مهمی از بافت قدیمی شهر ارومیه را شامل می‌شود، واقع است
تلفن : 66059000-021

مسجد سردار یا ساعتلو در خیابان امام و در امتداد راستهٔ غلام‌‌خان كه قسمت مهمی از بافت قدیمی شهر ارومیه را شامل می‌شود، واقع است. این مسجد ۴۰۰ الی ۵۰۰ متر با مسجد جامع فاصله دارد و در عهد قاجاریه توسط عبدالصمد خان پدر آقاخان، جد اعظم عظیم‌السلطنه سردار ساخته شده است. شخص اخیر در سال ۱۳۳۰ هجری قمری ساعت بزرگی را بالای ورودی آن نصب می‌كند. لذا این مسجد را مسجد ساعتلو نیز می‌نامند. (این ساعت را سال‌های اخیر هنگام تعمیرات مسجد برداشتند و اینك در انبار مسجد نگهداری می‌شود.)

 

مسجدسردار ارومیه-4DYuPeXJYG


مسجد از دو قسمت مجزا تشكیل شده است : قسمت اصلی و مهم مسجد را شبستان بزرگ آن تشكیل می‌دهد. شبستان دارای طرح مستطیل به طول ۲۲ و به عرض ۱۸ متر است. در گوشهٔ جنوب شرقی شبستان كه از حالت مستطیل خارج شده، ۱۲ ستون سنگی هشت ضلعی وجود دارد كه سرستون‌های آن به شیوهٔ مقرنس، تراش داده شده و زیبایی خاصی به مسجد بخشیده است.
انتهای شبستان بزرگ، شبستان كوچك قرار دارد كه با یك ورودی به داخل شبستان اصلی راه دارد. ابعاد طول و عرض آن ۱۲×۱۰ متر است و از نظر شكل همانند شبستان بزرگ است، ولی ساده و بدون تزئین و آرایش. یك محراب آجری ساده نیز در ضلع جنوب آن ساخته شده است.
به استثنای ۱۲ ستون شبستان، تمام مصالح به كار رفته در بنا، ‌ از دیوارهای طرفین تا قسمت‌های طاق و پوشش سقف، همه از آجرهایی به ابعاد ۵×۲۲×۲۰ سانتی‌متر است كه با ملاط گچ و خاك ساخته شده است. در انتهای شبستان (قسمت غربی) كه متصل به شبستان كوچك است با تخته‌كوبی حدود یك فرش‌انداز را به صورت بالكن چوبی جهت استفادهٔ بانوان در آورد‌ه‌اند كه بیشتر قسمت‌های این بالكن چوبی را با نقاشی و نوشته تزئین كرده‌اند.
قسمت پایین دیوارهای شبستان بزرگ، مانند ازارهٔ اكثر مساجد قدیمی، تا ارتفاع یك متر با كاشی‌های سبز رنگ به ابعاد ۲۰×۲۰ سانتی‌‌متر پوشانیده شده است. بالای ازارهٔ مذكور، دور تا دور مسجد را یك حاشیهٔ باریك به اندازهٔ عرض یك كاشی با كاشی‌های هفت رنگ، شامل نقوش گل و بوته با رنگ‌های زرد و صورتی، آبی، سبز و سفید پوشش داده‌اند. بقیهٔ‌ دیوار در چهار طرف فاقد هر گونه اندود و تزئین است. طاق‌های سقف شبستان را با رنگ سبز رنگ‌آمیزی كرده‌اند و فرم چیدن آجر رواق‌ها نیز با مهارت انجام گرفته است. البته در سال‌‌های اخیر تمام فضاهای داخلی سقف مجدداً سفیدكاری شده است. تزئین چشمگیر و جالب این مسجد به شكل تراش ستون‌های سنگی شبستان بزرگ و سر ستون‌های مربع آنها كه به شیوهٔ قطاربندی نزدیك به مقرنس‌ تراش داده شده‌اند، مربوط می‌شوند. در سال‌های اخیر، ضمن دستكاری دیگر قسمت‌های مسجد، روی ستون‌ها و سرستون‌ها را با رنگ روغن نقاشی كرده‌اند كه خوشبختانه هیچگونه آسیبی بدان‌ها نرسیده است.
نور شبستان بزرگ از دو ضلع شمالی و جنوبی ساختمان تأمین می‌گردد؛ پنجره‌های اصلی در ضلع شمالی تعبیه شده‌اند و طاق به وسیلهٔ یك تیغهٔ باریك به دو قسمت تقسیم شده است كه در هر قسمت یك پنجره نصب كرده‌اند. پنجره‌های شبستان در اصل چوبی بوده است و در بالای آن نورگیرهای كوچك (روزن)‌ وجود داشته، ولی اخیراً پنجره‌ها را تعویض كرده‌اند و به جای آنها پنجره‌های آهنی نصب كرده‌اند كه در نتیجه روزن‌ها بسته شده است. در بالای طاق‌های ضلع جنوبی، نورگیرهای مدور كوچكی نیز تعبیه شده است.

 

مسجدسردار ارومیه-gHb0ghtp5h

مسجد سردار از بناهای عهد قاجار است كه در شهر ارومیه قرار دارد. این مسجد از دو شبستان بزرگ و كوچك ساخته شده است كه بعدها مورد مرمت قرار گرفته است. به علت قرار گرفتن ساعت در سر در آن، این بنا به مسجد ساعت (ساعتلو) نیز مشهور است.

این مسجد ۴۰۰ الى ۵۰۰ متر با مسجد جامع فاصله دارد و در عهد قاجاریه توسط عبدالصمد خان پدر آقاخان، جد اعظم عظیم‌السلطنه سردار ساخته شده است.

در سال ۱۳۳۰ هجری قمری این مسجد توسط سردار ترمیم شد در سال ۱۳۳۱ هجری قمری ساعت بزرگی را در سر در آن نصب كرد. به همین خاطر این بنا به مسجد ساعت یا ساعتلو نیز معروف است
مسجد سردار  از دو قسمت مجزا تشكیل شده است : قسمت اصلى و مهم مسجد را شبستان بزرگ آن تشكیل مى‌دهد. شبستان داراى طرح مستطیل به طول ۲۲ و به عرض ۱۸ متر است.

در گوشهٔ جنوب شرقى شبستان كه از حالت مستطیل خارج شده، ۱۲ ستون سنگى هشت ضلعى وجود دارد كه سرستون‌هاى آن به شیوهٔ مقرنس، تراش داده شده و زیبایى خاصى به مسجد بخشیده است.
انتهاى شبستان بزرگ، شبستان كوچك قرار دارد كه با یك ورودى به داخل شبستان اصلى راه دارد. ابعاد طول و عرض آن ۱۲×۱۰ متر است و از نظر شكل همانند شبستان بزرگ است، ولى ساده و بدون تزئین و آرایش. یك محراب آجرى ساده نیز در ضلع جنوب آن ساخته شده است.

به استثناى ۱۲ ستون شبستان، تمام مصالح به كار رفته در بنا، ‌ از دیوارهاى طرفین تا قسمت‌هاى طاق و پوشش سقف، همه از آجرهایى به ابعاد ۵×۲۲×۲۰ سانتى‌متر است كه با ملاط گچ و خاك ساخته شده است. 

مسجدسردار ارومیه-Kq4sjc6UPM
در انتهاى شبستان (قسمت غربى) كه متصل به شبستان كوچك است با تخته‌كوبى حدود یك فرش‌انداز را به صورت بالكن چوبى جهت استفادهٔ بانوان در آورد‌ه‌اند كه بیشتر قسمت‌هاى این بالكن چوبى را با نقاشى و نوشته تزئین كرده‌اند.

قسمت پایین دیوارهاى شبستان بزرگ، مانند ازارهٔ اكثر مساجد قدیمى، تا ارتفاع یك متر با كاشى‌هاى سبز رنگ به ابعاد ۲۰×۲۰ سانتى‌‌متر پوشانیده شده است.

بالاى ازارهٔ مذكور، دور تا دور مسجد را یك حاشیهٔ باریك به اندازهٔ عرض یك كاشى با كاشى‌هاى هفت رنگ، شامل نقوش گل و بوته با رنگ‌هاى زرد و صورتى، آبى، سبز و سفید پوشش داده‌اند. بقیهٔ‌ دیوار در چهار طرف فاقد هر گونه اندود و تزئین است. طاق‌هاى سقف شبستان را با رنگ سبز رنگ‌آمیزى كرده‌اند و فرم چیدن آجر رواق‌ها نیز با مهارت انجام گرفته است.

البته در سال‌‌هاى اخیر تمام فضاهاى داخلى سقف مجدداً سفیدكارى شده است. تزئین چشمگیر و جالب این مسجد به شكل تراش ستون‌هاى سنگى شبستان بزرگ و سر ستون‌هاى مربع آنها كه به شیوهٔ قطاربندى نزدیك به مقرنس‌ تراش داده شده‌اند، مربوط مى‌شوند.

در سال‌هاى اخیر، ضمن دستكارى دیگر قسمت‌هاى مسجد، روى ستون‌ها و سرستون‌ها را با رنگ روغن نقاشى كرده‌اند كه خوشبختانه هیچگونه آسیبى بدان‌ها نرسیده است.

مسجدسردار ارومیه-m8NTfJQPyd

مسجدسردار ارومیه-eEJnCj3iwB

مسجدسردار ارومیه-QW1l24gz7I